Benicio del Toro

amerykański aktor
(Przekierowano z Benicio Del Toro)

Benicio del Toro, właśc. Benicio Monserrate Rafael del Toro Sánchez[1][2] (ur. 19 lutego 1967 w San Juan w Portoryko[3]) – portorykański[4] aktor i producent filmowy, scenarzysta[5].

Benicio del Toro
Ilustracja
Benicio del Toro (2014)
Imię i nazwisko

Benicio Monserrate Rafael del Toro Sánchez

Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1967
San Juan (Portoryko)

Zawód

aktor, producent filmowy, scenarzysta

Lata aktywności

od 1985

Strona internetowa

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się w San Juan[6] w Portoryko jako syn pary prawników – Fausty Genovevy Sánchez Rivery i Gustavo Adolfo del Toro Bermúdeza[7]. Został wychowany w wierze rzymskokatolickiej[8]. Jego matka zmarła, gdy miał dziewięć lat, a cztery lata później jego ojciec przeniósł się z rodziną do Mercersburga, w stanie Pensylwania, gdzie zamieszkali na farmie[9]. Ukończył Mercersburg Academy. Uczęszczał na University of California w San Diego na kierunku biznesu[10]. Po pierwszym roku studiów zmienił kierunek z ekonomicznego na teatralny. Występował w studenckich produkcjach, m.in. na festiwalu Lafayette Theatre w Nowym Jorku, gdzie zdecydował się pozostać, żeby studiować aktorstwo w The Square Acting School. Otrzymał też stypendium do Stella Adler Conservatory[11]. Następnie przeniósł się do Los Angeles, żeby kontynuować naukę w Actors Circle Theater[12].

Kariera edytuj

 
Del Toro podczas 61. MFF w Cannes (2008)

Pierwszą rolę głównego bandyty i dilera narkotykowego otrzymał w telewizyjnym serialu NBC Miami Vice (1984). Jego debiutem filmowym była rola Dario w komedii Randala Kleisera Big Top Pee-Wee (1988) u boku Krisa Kristoffersona, Susan Tyrrell i Valerii Golino. Następnie pojawiał się w niewielkich rolach w dużych produkcjach – jako henchman w filmie o agencie 007 Licencja na zabijanie (Licence to Kill, 1989) z Timothy Daltonem, dramacie kryminalnym Seana Penna Indiański biegacz (The Indian Runner, 1991) z Davidem Morse i Viggo Mortensenem czy komediodramacie Petera Weira Bez lęku (Fearless, 1993). W dreszczowcu Porcelanowy księżyc (China Moon, 1994) zagrał czarny charakter – amoralnego i skorumpowanego policjanta, który prześladuje Madeleine Stowe i Eda Harrisa.

W 1995 roku jego kariera nabrała rozpędu, po charakterystycznej kreacji mamroczącego Freda Fenstera w thrillerze kryminalnym Bryana Singera Podejrzani (The Usual Suspects)[13], za którą otrzymał Independent Spirit Award dla najlepszego aktora drugoplanowego. W 1995 roku aktor także wyprodukował, wyreżyserował i napisał scenariusz do filmu „Submission” (1995). W 1997 roku ponownie go uhonorowano Independent Spirit Award za rolę Benny’ego Dalmau w filmie biograficznym Basquiat – Taniec ze śmiercią (Basquiat, 1996)[14].

Grywał także w filmach komercyjnych. W dreszczowcu Fan (The Fan, 1996) zagrał baseballistę Juana Primo, którego morduje tytułowy fan (Robert De Niro), żeby „wspomóc” w grze swojego faworyta (Wesley Snipes). Nietypową rolę złodzieja samochodów, który przypadkiem porywa nastolatkę (Alicia Silverstone) powierzono jemu w komedii Nadbagaż (Excess Baggage, 1997). W kultowym dziele Terry’ego Gilliama Las Vegas Parano (Fear and Loathing in Las Vegas, 1998) wystąpił obok Johnny’ego Deppa jako lubujący się we wszelkiego rodzaju narkotykach Dr Gonzo. W komedii gangsterskiej Guya Ritchiego Przekręt (Snatch, 2000) zagrał hazardzistę Franky'ego Foura Fingersa, którego gubi własny nałóg. W dreszczowcu Desperaci (The Way of the Gun, 2000) razem z Ryanem Phillippe porywa ciężarną Juliette Lewis i zostaje ścigany przez Jamesa Caana. Za rolę gliniarza w Stevena Soderbergha Traffic (2000), o mechanizmach handlu narkotykami, otrzymał Złoty Glob, Oscara i nagrodę National Society of Film Critics.

Wystąpił w dramacie kryminalnym Seana Penna Obietnica (The Pledge, 2001) z Jackiem Nicholsonem, Helen Mirren i Mickeyem Rourkiem, dramacie Alejandro Gonzáleza Iñárritu 21 gramów (21 Grams, 2003) jako Jack Jordan. W filmie Roberta Rodrigueza Sin City: Miasto grzechu (Sin City, 2005) wcielił się w postać skorumpowanego gliniarza – Jacka Rafferty’ego. W dramacie Susanne Bier Druga szansa (Things We Lost in the Fire, 2007) zagrał Jerry’ego Sunborne'a – narkomana, partnerując Halle Berry i Davidowi Duchovnemu.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 63. MFF w Cannes (2010). Przewodniczył obradom jury sekcji "Un Certain Regard" na 71. MFF w Cannes (2018).

Życie prywatne edytuj

Ze związku z Kimberly Stewart ma córkę, Delilah (ur. 2011)[15].

Filmografia edytuj

Rok Tytuł Rola Reżyser
1988 Big Top Pee-wee Duke, chłopiec o twarzy psa Randal Kleiser
1989 Licencja na zabijanie (Licence to Kill) Dario John Glen
1991 Indiański biegacz (The Indian Runner) Miguel Sean Penn
1992 Kolumb odkrywca (Christopher Columbus: The Discovery) Alvaro Harana John Glen
1993 Bez lęku (Fearless) Manny Rodrigo Peter Weir
1994 Szkoła Buddy’ego (Swimming with Sharks) Rex George Huang
Porcelanowy księżyc (China Moon) Lamar Dickey John Bailey
1995 Podejrzani (The Usual Suspects) Fred Fenster Bryan Singer
1996 Fan (The Fan) Juan Primo Tony Scott
Basquiat – Taniec ze śmiercią (Basquiat) Benny Dalmau Julian Schnabel
1997 Nadbagaż (Excess Baggage) Vincent Roche Marco Brambilla
1998 Las Vegas Parano (Fear and Loathing in Las Vegas) dr Gonzo Terry Gilliam
2000 Przekręt (Snatch) Franky Cztery Palce Guy Ritchie
Desperaci (The Way of the Gun) Longbaugh Christopher McQuarrie
Traffic Javier Rodriguez – Oscar za rolę drugoplanową Steven Soderbergh
2001 Obietnica (The Pledge) Toby Jay Wadenah Sean Penn
2003 21 gramów (21 Grams) Jack Jordan Alejandro González Iñárritu
Nożownik (The Hunted) Aaron Hallam William Friedkin
2005 Sin City: Miasto grzechu (Sin City) Jack 'Jackie Boy' Rafferty Robert Rodriguez, Frank Miller, Quentin Tarantino
2007 Druga szansa (Things We Lost in the Fire) Jerry Sunborne Susanne Bier
2008 Che. Rewolucja (Che: Part One) Ernesto 'Che' Guevara Steven Soderbergh
Che. Boliwia (Che: Part Two) Ernesto 'Che' Guevara Steven Soderbergh
2010 Wilkołak (The Wolfman) Lawrence Talbot Joe Johnston
2012 Savages: Ponad bezprawiem (Savages) Miguel „Lado” Arroyo Oliver Stone
2013 Thor: Mroczny świat (Thor: The Dark World) Kolekcjoner Alan Taylor
Jimmy P. (Jimmy P: Psychotherapy of a Plains Indian) Jimmy Picard Arnaud Desplechin
2014 Strażnicy Galaktyki (Guardians of the Galaxy) Taneleer Tivan / Kolekcjoner James Gunn
Escobar: Historia nieznana (Escobar: Paradise Lost) Pablo Escobar Andrea Di Stefano
Wada ukryta (Inherent Vice) Sauncho Smilax, adwokat Paul Thomas Anderson
2015 Sicario Alejandro Gillick Denis Villeneuve
2017 Gwiezdne wojny: Ostatni Jedi DJ Rian Johnson
2018 Avengers: Wojna bez granic Taneleer Tivan / Kolekcjoner Anthony i Joe Russo
Soldado Alejandro Gillick Stefano Sollima
2019 Dora i Miasto Złota Swiper the Fox James Bobin
2023 Gad (Reptile) Tom Nichols Grant Singer

Nagrody edytuj

Przypisy edytuj

  1. Personalidade: Benicio Del Toro (Puerto Rico). InterFilmes.com. [dostęp 2016-03-05]. (port.).
  2. Benicio Del Toro. Listal. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  3. This Is My Life: Benicio Del Toro - Memories of a bittersweet childhood., beniciodeltoro.ca [dostęp 2021-04-12].
  4. Serafin Méndez-Méndez i inni, Notable Caribbeans and Caribbean Americans: A Biographical Dictionary, Greenwood Publishing Group, 2003, ISBN 978-0-313-31443-8 [dostęp 2021-04-12] (ang.).
  5. Oscar winner Benicio del Toro, singer Ricky Martin become Spanish citizens, USATODAY.COM [dostęp 2021-04-12].
  6. Benicio Del Toro. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  7. Benicio Del Toro Biography (1967-). filmreference.com. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  8. Benicio Del Toro – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2016-03-05]. (rum.).
  9. Benicio Del Toro – Biography – Movies & TV. The New York Times. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  10. Benicio Del Toro (19 de Fevereiro de 1967). Filmow. [dostęp 2016-03-05]. (port.).
  11. Benicio Del Toro News, Pictures, and Videos. TMZ.com. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  12. Benicio Del Toro. Starpulse.com. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  13. Benicio Del Toro. MYmovies. [dostęp 2016-03-05]. (wł.).
  14. Overview for Benicio Del Toro. Turner Classic Movies. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  15. Benicio Del Toro został ojcem. Onet.pl. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-17)]. (pol.).

Bibliografia edytuj