Benjamin Harrison

23. prezydent USA (1889–1893)

Benjamin Harrison (ur. 20 sierpnia 1833 w North Bend, zm. 13 marca 1901 w Indianapolis) – dwudziesty trzeci prezydent USA (1889-1893).

Benjamin Harrison
Ilustracja
Prezydent Benjamin Harrison w 1896 roku
Data i miejsce urodzenia

20 sierpnia 1833
North Bend

Data i miejsce śmierci

13 marca 1901
Indianapolis

23. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres

od 4 marca 1889
do 4 marca 1893

Przynależność polityczna

Partia Republikańska

Pierwsza dama

Caroline Scott, Mary Dimmick

Wiceprezydent

Levi Morton

Poprzednik

Grover Cleveland

Następca

Grover Cleveland

Faksymile

Młodość i edukacja

edytuj

Benjamin Harrison urodził się 20 sierpnia 1833 w North Bend[1]. Jego pradziadek, Benjamin senior był sygnatariuszem Deklaracji Niepodległości, dziadek, William Henry pełnił funkcję prezydenta Stanów Zjednoczonych w 1841 roku, a ojciec John Scott był kongresmanem[1]. Matką Harrisona była druga żona Johna Scotta, Elizabeth Ramsey Irwin[1]. Przyszły prezydent miał dziewięcioro rodzonego rodzeństwa i troje przyrodniego[1].

Młody Benjamin chodził do szkoły publicznej, jednocześnie pobierając nauki od prywatnego nauczyciela[1]. Następnie ukończył Farmer’s College w Cincinnati i studiował nauki prawne na Miami University w Ohio[1]. Po ukończeniu studiów w 1852 roku, Harrison zaczął praktykować prawo, pracując w Cincinnati, a w 1854 roku przeniósł się do Indianapolis[2].

Kariera polityczna

edytuj

W latach pięćdziesiątych ojciec Harrisona był członkiem Izby Reprezentantów z ramienia Partii Wigów i zniechęcał syna do kariery politycznej[2]. Benjamin jednak wstąpił do nowo utworzonej Partii Republikańskiej i w 1857 został miejskim prokuratorem[2]. Trzy lata później wybrano go do stanowego Sądu Najwyższego Indiany na stanowisko sprawozdawcy[2].

Podczas wojny secesyjnej Harrison wstąpił do wojska w 1862 roku i został dowódcą ochotniczego pułku[2]. 23 stycznia 1865 uzyskał stopień generała brygady[2]. W 1872 roku proponowano mu kandydowanie na gubernatora Indiany, jednak część działaczy Partii Republikańskiej sprzeciwiła się tej propozycji[3]. Oferta została ponowiona 4 lata później, jednak Harrisom ostatecznie przegrał z kandydatem Demokratów, Jamesem Douglasem Williamsem[3]. W 1881 roku został wybrany do Senatu, gdzie zasiadał do 1887 roku, odrzucając w międzyczasie propozycję wejścia do rządu Garfielda[3].

Na rok przed wyborami prezydenckimi, lider Partii Republikańskiej, James Blaine oświadczył, że nie będzie ubiegał się o nominację prezydencką[4]. Dzięki jego osobistemu poparciu, Harrison uzyskał poparcie wymaganej większości na konwencji w Chicago[4]. Kandydatem na wiceprezydenta został Levi Morton[4]. W głosowaniu powszechnym zwyciężył, ubiegający się o reelekcję, Grover Cleveland, zdobywając niecałe 100 tysięcy głosów więcej od Harrisona[4]. Jednak w Kolegium Elektorów Harrison uzyskał 233 głosy, wobec 168 głosów dla Clevelanda[4].

Prezydentura

edytuj
 
Prezydent Benjamin Harrison na pokładzie łodzi

Sekretarzem stanu w gabinecie Harrisona został James Blaine[5]. Był zwolennikiem ekspansjonizmu i prekursorem neokolonializmu, popierał m.in. zajęcie Kanady i baz morskich na półkuli zachodniej[6]. Głównymi obszarami zainteresowań Blaine’a były kraje Ameryki Łacińskiej, gdyż uważał je za obiecujące rynki[7]. Z kolei prezydent planował zbudować bazy zaopatrzeniowe na wyspach Morza Karaibskiego[7]. Aby osiągnąć te cele i wprowadzić w życie ideę panamerykanizmu, 18 listopada 1889 odbyła się w Waszyngtonie konferencja z udziałem państw Ameryki Łacińskiej[7]. Blaine planował stworzyć unię celną i ograniczyć handel z Europą, aby obniżyć wpływy mocarstw europejskich na półkuli zachodniej[7]. Większość postulatów amerykańskich została jednak zdecydowanie odrzucona, natomiast jednym z nielicznych sukcesów sekretarza stanu było powołanie Unii Panamerykańskiej[8].

Na początku 1891 roku w Chile wybuchła wojna domowa, w której rebelianci sprzeciwiali się prezydenturze Josego Balmacedy’ego[8]. Oficjalnie Stany Zjednoczone zachowywały neutralność, sprzedając broń obu stronom walczącym, jednak gdy przeciwnicy Balmacedy przypłynęli do San Diego, by nabyć broń, sekretarz marynarki Benjamin Tracy nakazał zatrzymać okręt i skonfiskować zakupioną broń[8]. Wkrótce potem Departament Stanu odmówił mediacji pomiędzy stronami, co pogorszyło stosunki z opozycją chilijską, a prezydent Balmaceda został obalony latem 1889 roku[9]. USA nie chciały uznać nowych władz, a stosunki pomiędzy oboma państwami jeszcze bardziej pogorszył incydent w Valparaíso, gdzie zginęło dwóch amerykańskich marynarzy[9]. Ponieważ rząd Chile odmówił przeprowadzenia szczegółowego śledztwa, Harrison zagroził zerwaniem stosunków dyplomatycznych[10]. Prezydent był zwolennikiem interwencji zbrojnej, a w opinii publicznej także panowały nastroje prowojenne[10]. Na początku 1892 USA ponowiło żądanie od Chile przeprosin i wycofania oskarżeń[10]. Ostatecznie rząd chilijski wystosował oficjalne przeprosiny i wypłacił 75 tysięcy dolarów odszkodowania[10].

Za czasów prezydentury Harrisona wznowiono starania o aneksję Hawajów[11]. Po śmierci króla Kalākaui, władzę przejęła księżniczka Lydia Liliʻuokalani, zwolenniczka monarchii[11]. Planowała ona unieważnić Konstytucję Hawajów, zatem koła amerykańskich biznesmenów utworzyły 17-osobowy Klub Aneksjonistyczny[11]. Na początku 1893 roku Klub dokonał zamachu stanu, tytułując się komitetem bezpieczeństwa narodowego i zniósł monarchię oraz utworzył rząd tymczasowy[12]. Cała operacja była przeprowadzona po uzgodnieniach z posłem amerykańskim na Hawajach, a Stany Zjednoczone przysłały na wyspy swoje okręty wojenne[12]. Królowa, ustępując pod liczebnym naciskiem wojsk amerykańskich, zwróciła się do Harrisona o pomoc[12]. 14 lutego 1893 USA podpisały z tymczasowym rządem Hawajów układ o aneksji wysp[13]. W układzie zakazano imigracji Chińczyków, a królowej i księżniczce przyznano dożywotnią rentę[13]. Decyzja została przedłożona Senatowi, jednak tam zwlekano z podjęciem decyzji, zwłaszcza z uwagi na zbliżające się wybory prezydenckie[13].

Pomimo aktywności prezydenta w obszarze polityki zagranicznej, pozostawał on bierny w polityce wewnętrznej[14]. Zdaniem historyków nie podjął on działań zmierzających do polepszenia sytuacji robotników czy farmerów[14]. Latem 1892 roku ponownie uzyskał nominację swojej partii w wyborach prezydenckich[14]. Przegrał jednak z kandydatem Demokratów, byłym prezydentem, Groverem Clevelandem[14].

Emerytura i śmierć

edytuj

Po zakończeniu prezydentury Harrison powrócił do Indianapolis, gdzie praktykował prawo[14]. W 1899 roku był doradcą rządu wenezuelskiego w sporze granicznym z Gujaną Brytyjską[14]. Wiosną 1901 roku zachorował na zapalenie płuc, w wyniku czego zmarł 13 marca w Indianapolis[15].

Życie prywatne

edytuj

Benjamin Harrison poznał swoją przyszłą żonę, Caroline Lavinie Scott w czasie studiów prawniczych[1]. Ich ślub odbył się 20 października 1853 roku[1]. Para miała dwoje dzieci, w tym córkę Mary[2]. W 1892 roku Caroline Lavinie zmarła[15]. Harrison ożenił się powtórnie pięć lat później, z wdową Mary Scott Lord Dimmnick, która była siostrzenicą pierwszej żony prezydenta[15]. Para miała jedną córkę, Elizabeth[15]. Po śmierci pierwszej żony prezydenta, obowiązki pierwszej damy, przejęła siostrzenica zmarłej żony, Mary Scott[16].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Pastusiak 1999a ↓, s. 449.
  2. a b c d e f g Pastusiak 1999a ↓, s. 450.
  3. a b c Pastusiak 1999a ↓, s. 451.
  4. a b c d e Pastusiak 1999a ↓, s. 452.
  5. Pastusiak 1999a ↓, s. 454.
  6. Pastusiak 1999a ↓, s. 455.
  7. a b c d Pastusiak 1999a ↓, s. 456.
  8. a b c Pastusiak 1999a ↓, s. 457.
  9. a b Pastusiak 1999a ↓, s. 458.
  10. a b c d Pastusiak 1999a ↓, s. 459.
  11. a b c Pastusiak 1999a ↓, s. 460.
  12. a b c Pastusiak 1999a ↓, s. 461.
  13. a b c Pastusiak 1999a ↓, s. 462.
  14. a b c d e f Pastusiak 1999a ↓, s. 464.
  15. a b c d Pastusiak 1999a ↓, s. 465.
  16. Pastusiak 2012b ↓, s. 297.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj