Berenika (księżniczka Judei)

księżniczka żydowska

Berenike (gr. Βερενίκη, Bereníkē ur. ok. 28 - zm. ok. 79) – księżniczka Judei. Córka Heroda Agryppy I, króla Judei, i jego żony – Kypros, siostra Heroda Agryppy II, Królowa Chalkis i Cylicji, kochanka cesarza rzymskiego Tytusa.

Berenika
ilustracja
Królowa Chalkis
Okres

od
do 48 n.e.

Jako żona

Heroda z Chalkis

Królowa Cylicji
Jako żona

Polemona II

Dane biograficzne
Data urodzenia

ok. 28

Data śmierci

ok. 79

Ojciec

Herod Agryppa I

Matka

Kypros

Mąż

Marek Juliusz Aleksander

Mąż

Herod z Chalkis

Dzieci

Berenikianus,
Hirkan

Mąż

Polemon II

Wywód przodków edytuj

4. Arystobul I      
    2. Herod Agryppa I
5. Berenika        
      1. Berenika
6. Fazael II    
    3. Kypros    
7. Salampsjo      
 

Życiorys edytuj

Berenika była najstarszą z trzech córek Heroda Agryppy. W 40 roku ojciec wydał ją za mąż za Marka Juliusza Aleksandra, syna Aleksandra Lizymacha, albarchy z Aleksandrii. Marek zmarł krótko po zawarciu małżeństwa.

Niedługo potem Berenika poślubiła swojego stryja – Heroda, króla Chalkis. Owdowiała w 48 roku. Z tego małżeństwa pochodziło dwóch synów: Berenikianus i Hirkan.

Jak pisze Józef Flawiusz:

Co się tyczy Berenike, to po śmierci Heroda, swojego męża i stryja, przez długi czas żyła we wdowieństwie. Gdy zaczęły krążyć pogłoski, że żyje z bratem, nakłoniła Polemona, króla Cylicji, aby poddał się obrzezaniu i pojął ją za żonę. Sądziła, że w ten sposób dowiedzie, iż podejrzenia są fałszywe[1].

Berenika jednak opuściła Polemona i wróciła do brata, z którym żyła do 60 r., kiedy to do Cezarei przybył Paweł z Tarsu[2].

Była również kochanką Tytusa Flawiusza[3] – syna cesarza rzymskiego Wespazjana. Poznała go w czasie tzw. wojny żydowskiej i razem z nim pojechała do Rzymu w 75 r.[4] Kiedy Tytus został cesarzem powróciła do swojej ojczyzny[5].

Bohaterka sztuki Racine’a[6].

Przypisy edytuj

  1. Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, XX, 7, 3.
  2. Dzieje Apostolskie 25, 13 - 26, 30.
  3. „Niektórzy przypuszczali, że pożerany tęsknotą miłosną za królową Bereniką zawrócił z drogi; w istocie, młodzieńcze jego serce nie było dla Bereniki obojętne, lecz dla jego czynności publicznych żadna stąd nie wyniknęła przeszkoda” (Tacyt Dzieje II, 2) „była ona w kwiecie wieku i urody, a nawet staremu Wespazjanowi dzięki wspaniałości swych darów miła” (II, 61) przekład Seweryn Hammer.
  4. Swetoniusz (Boski Tytus 7) pisze o „osławionej namiętności do królowej Bereniki, której podobno obiecywał małżeństwo” (insignem reginae Berenices amorem, cum etiam nuptias pollicitus ferebatur), przekład Janina Niemirska-Pliszczyńska.
  5. „Berenikę natychmiast odprawił wbrew jej woli i wbrew samemu sobie” (Berenicen statim ab urbe dimisit invitus invitam), tamże. Kasjusz Dion pisze o niej „mieszkała w pałacu z Tytusem. Oczekiwała, że wyjdzie za niego za mąż i zachowywała się już pod każdym względem tak, jakby była jego żoną; ale kiedy zauważył, że Rzymianie byli niezadowoleni z sytuacji, odesłał ją.”
  6. Bérénice 1670.

Bibliografia edytuj

  • Dion Kasjusz, Historia rzymska LXV 15
  • Józef Flawiusz, Wojna żydowska, Dawne dzieje Izraela
  • Swetoniusz, Boski Tytus, VII
  • Tacyt, Dzieje, II 81