Bernard Buchwald
Bernard Karol Buchwald (ur. 15 maja 1917 w Ocieszynie, zm. 31 grudnia 2013 w Poznaniu) – kapitan pilot Polskich Sił Zbrojnych, podpułkownik rezerwy Wojska Polskiego.
| |
 podpułkownik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Karola i Marii z Klunderów, miał pięcioro rodzeństwa. Nie uczęszczał do szkoły powszechnej, odbierał prywatną edukację w domu rodziców. Zdał egzamin i został uczniem ostatniej klasy szkoły przygotowawczej. Następnie uczył się w gimnazjum im. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie w 1937 roku uzyskał maturę. Podczas nauki odbył przeszkolenie szybowcowe w ramach Przysposobienia Wojskowego Lotniczego w Ustjanowej. W sierpniu 1936 roku uzyskał kategorię C pilota szybowcowego. We wrześniu został skierowany na kurs pilotażu silnikowego, który odbył na lotnisku Lublinek. W tym samym roku wstąpił do Aeroklubu Poznańskiego[1].
W 1938 roku został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa, którą ukończył w 1939 roku z 12. lokatą[2]. Nie brał udziału w kampanii wrześniowej, przez Królestwo Rumunii przedostał się do Francji na pokładzie statku „Patris”[3]. W Szkole Nawigatorów i Strzelców w bazie Versailles odbył przeszkolenie lotnicze[4]. Od maja do czerwca 1940 roku latał w kluczu obrony miasta Bussac[5].
Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF P-0372. Od września do października 1940 roku odbył kurs pilotażu w 15 Secondary Flying Training School (SFTS) w Carlisle. Po jego ukończeniu został w listopadzie skierowany do 8 Bomber and Gunner School (BGS) w Evanton, gdzie służył do lutego 1941 roku. Następnie został przeniesiony do 55 Operational Training Unit (OTU) na dalsze szkolenie. 28 marca 1941 roku został przydzielony do 316 dywizjonu myśliwskiego „Warszawskiego”[6].
Został zestrzelony 12 kwietnia 1942 roku podczas lotu osłonie bombowców atakujących węzeł kolejowy w Hazebrouck w ramach operacji Circus[7][8]. Trafił do przejściowego obozu jenieckiego dla lotników alianckich pod Frankfurtem nad Menem, skąd w maju trafił do Stalag Luft III w Żaganiu[9].
Brał udział w przygotowaniu tuneli, które posłużyły do „Wielkiej ucieczki”, on sam nie zdołał wydostać się z obozu. 26 stycznia 1945 roku obóz został ewakuowany na zachód. W okolicach Lubeki jeńców wyzwoliły oddziały armii brytyjskiej. Powrócił do Wielkiej Brytanii, gdzie w ożenił się z Moniką Hammond i rozpoczął studia w zakresie filologii angielskiej na uniwersytecie w Birmingham[10].
Po roku przerwał studia i powrócił do służby w lotnictwie. W 1946 roku urodziła mu się córka Christine, rok później druga – Cathleen. Zrezygnował ze służby wojskowej, znalazł zatrudnienie w firmie galwanizacyjnej. Zdecydował się na powrót do Polski, gdzie dotarł w czerwcu 1947 roku. Żona z córkami pozostała w Anglii, w późniejszym czasie wystąpiła o rozwód. On sam rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej, w 1951 roku przeniósł się na anglistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po zamknięciu kierunku studiów w 1952 roku rozpoczął pracę w biurze Targów Poznańskich jako kierownik biura transportu. Ze względów politycznych został zwolniony z pracy rok później. Zatrudnił się w poznańskim Przedsiębiorstwie Robót Drogowych jako kierownik działu transportu, ukończył też wieczorowo technikum geodezyjne. W tym okresie ożenił się z Aleksandrą Walczak. W 1965 roku powrócił na studia anglistyczne na UAM[11].
Powrócił do latania w Aeroklubie Poznańskim, ale z powodu służby w PSP na Zachodzie został usunięty z aeroklubu w 1948 roku[12].
W 1970 roku uzyskał tytuł magistra i zdecydował się na pozostanie na UAM i przygotowywanie rozprawy doktorskiej. Zbierając materiały wyjeżdżał do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. W 1976 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną „Polish Translation Equivalents of English Determiners”. Poza pracą w UAM znalazł dodatkowe zatrudnienie jako lektor w Dowództwie Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej. W 1978 roku zawarł trzeci związek małżeński z Aleksandrą Sobczak. W 1979 roku przeszedł na emeryturę. W ograniczonym zakresie prowadził nadal zajęcia dla studentów UAM, od 1994 roku pracował jako tłumacz przysięgły. Działał społecznie, należał do Klubu Seniorów Lotnictwa Aeroklubu Poznańskiego[13].
10 listopada 2011 roku został ojcem chrzestnym sztandaru 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach[14].
Zmarł 31 grudnia 2013 roku w Poznaniu, został pochowany na cmentarzu parafii św. Stanisława Kostki[15].
Współpraca z organami bezpieczeństwa PRL edytuj
Zachowane w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej dokumenty związane z rozpracowaniem operacyjnym krypt. „Mewa” potwierdzają, że Bernard Buchwald został pozyskany 13 kwietnia 1948 roku przez Urząd Bezpieczeństwa do współpracy w charakterze tajnego współpracownika. Pozyskanie nastąpiło w czasie trwania Targów Poznańskich. W trakcie współpracy posługiwał się pseudonimem „12” i zajmował się inwigilacją środowiska byłych lotników Polskich Sił Powietrznych[16].
Publikacje edytuj
- 316 Warszawski Dywizjon Myśliwski, Warszawa 1989.
- Od Wrony do Spitfire'a, Poznań 1999.
Ordery i odznaczenia edytuj
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[13]:
- Krzyż Walecznych
- Medal Lotniczy – dwukrotnie
- Polowa Odznaka Pilota
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Przypisy edytuj
- ↑ Lotnictwo i 12'2016 ↓, s. 82.
- ↑ Pawlak 2009 ↓, s. 229.
- ↑ Sojda 2021 ↓, s. 238.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 48.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 223.
- ↑ Buchwald 1989 ↓, s. 8.
- ↑ Lotnictwo i 12'2016 ↓, s. 83.
- ↑ Buchwald 1989 ↓, s. 113.
- ↑ Buchwald 1989 ↓, s. 117.
- ↑ Lotnictwo i 12'2016 ↓, s. 85.
- ↑ Lotnictwo i 12'2016 ↓, s. 86.
- ↑ Sojda 2021 ↓, s. 240.
- ↑ a b Lotnictwo i 12'2016 ↓, s. 87.
- ↑ Bernard Karol Buchwald. Aeroklub Poznański. [dostęp 2021-07-11]. (pol.).
- ↑ Bernard Karol Buchwald. Niebieska Eskadra. [dostęp 2021-07-11]. (pol.).
- ↑ Sojda 2021 ↓, s. 239.
Bibliografia edytuj
- Bernard Karol Buchwald: 316 Warszawski Dywizjon Myśliwski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07640-5. OCLC 169591116.
- Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
- Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji. Polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo – ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.
- Krzysztof Kubala. Ppłk. pil. dr Bernard Karol Buchwald (1917-2013). „Lotnictwo: magazyn miłośników lotnictwa”. 12/2016, grudzień 2016. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1732-5323. OCLC 749496804.
- Na fali uczuć patriotycznych, czyli dowód na to, że nie stary człowiek też może. W: Grzegorz Sojda: Czasem stary lotnik i morze. Materiały zebrane i przygotowane z okazji konferencji popularnonaukowej poświęconej przeszłości lotnictwa z cyklu „HISTORIA SKRZYDŁAMI MALOWANA” pod patronatem Prezydenta Koszalina. Warszawa: GRETZA – Robert Gretzyngier, 2021. ISBN 978-83-64424-69-4.