Bernardo Bellotto

włoski malarz

Bernardo Bellotto zwany Canaletto, także Canaletto młodszy (ur. 30 stycznia 1721 w Wenecji, zm. 17 listopada 1780 w Warszawie) – włoski malarz, przedstawiciel weneckiego malarstwa wedutowego, od 1767 działał w Polsce.

Bernardo Bellotto
Canaletto
Ilustracja
Bernardo Bellotto, autoportret
Imię i nazwisko

Bernardo Francesco Paolo Ernesto Bellotto

Data i miejsce urodzenia

30 stycznia 1721
Wenecja

Data i miejsce śmierci

17 listopada 1780
Warszawa

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

klasycyzm

Życiorys edytuj

 
Widok na Canal Grande i Santa Maria della Salute, 1743 r. J. Paul Getty Museum
 
Drezno widziane z prawego brzegu Łaby Augustów w kierunku mostu Augusta Fryderyka, 1748 r. Galeria Drezdeńska
 
Elekcja Stanisława Augusta, 1764

Canaletto był Włochem. Malarstwa uczył się w pracowni swojego wuja Canala, również zwanego Canalettem[1]. Nim przybył do Polski, działał w Wenecji i innych włoskich miastach, potem w Wiedniu, Dreźnie, Monachium i Pirnie, gdzie zasłynął jako malarz wedut – niewielkich wymiarów pejzaży przedstawiających widoki miast[2].

Na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego zyskał pozycję nadwornego malarza. Na zlecenie króla pracował przy dekorowaniu Zamku Ujazdowskiego; namalował we wschodnim skrzydle freski i fragmenty ornamentalne (prace te uległy zniszczeniu przy przebudowie zamku w 1784), a wraz ze swoim synem Lorenzem wykonał 14 obrazów przedstawiających antyczny Rzym. Jego głównym dziełem jest galeria 30 wedut Warszawy i pałacu w Wilanowie, które umieszczono w oddzielnej Sali Prospektowej (zwanej też Salą Canaletta) na Zamku Królewskim. Do dzisiejszych czasów zachowało się tych wedut 24[3].

Canaletto malował również obrazy o tematyce historycznej, np. Elekcja Stanisława Augusta czy Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu 1633. Jego obrazy można oglądać w Zamku Królewskim i Muzeum Narodowym.

Obrazy Bellotta charakteryzują się przede wszystkim wielką pieczołowitością w odmalowywaniu szczegółów – mimo niewielkiego formatu bardzo dopracowane są wszystkie stroje, twarze postaci (do tego stopnia, że fachowcy rozpoznają w nich poszczególne osoby, w większości rodzinę Poniatowskiego). Z detalami uwieczniana była i architektura, lecz na tym polu Canaletto dopuszczał się pewnych przekłamań, udoskonaleń. Ta dokładność, możliwa dzięki zastosowaniu camery obscura i szkieł powiększających, została wykorzystana przy odbudowie zniszczonej podczas wojny Warszawy.

Został pochowany w podziemiach kościoła Przemienienia Pańskiego w Warszawie lub na cmentarzu przykościelnym, istniejącym do połowy XIX wieku; jego grób nie zachował się[4].

Upamiętnienie edytuj

W 1988 na murach obronnych warszawskiego Starego Miasta, w pobliżu placu Zamkowego, została odsłonięta tablica upamiętniająca Canaletta (brąz, projekt Janusz Pastwa)[5]. Jego imię nosi także od 1993 roku ulica w Warszawie[6].

Weduty w Sali Prospektowej (Canaletta) w Zamku Królewskim w Warszawie edytuj

 
Ulica Miodowa w Warszawie, 1777 r. Zamek Królewski w Warszawie
  • Krakowskie Przedmieście od strony Bramy Krakowskiej (1767-68)
  • Kolumna Zygmunta III od strony zejścia do Wisły (1767-70)
  • Widok Warszawy od strony Pragi (1770)
  • Widok Warszawy z Pałacem Ordynackim (1772)
  • Krakowskie Przedmieście w stronę Placu Zamkowego (1774)
  • Widok łąk wilanowskich (1775)
  • Widok Pałacu Wilanowskiego od strony podjazdu (1776)
  • Widok Pałacu Wilanowskiego od strony parku (1776)
  • Widok Pałacu Wilanowskiego od strony południowej (1777)
  • Widok Pałacu Wilanowskiego od strony północno-wschodniej (1777)
  • Ulica Długa (1777)
  • Ulica Miodowa (1777)
  • Kościół Brygidek i Arsenał (1778)
  • Kościół Sakramentek (1778)
  • Plac Krasińskich (1778)
  • Krakowskie Przedmieście od strony Nowego Światu (1778)
  • Pałac Błękitny (1779)
  • Kościół Reformatów (1779)
  • Pałac Mniszchów (1779)
  • Plac Żelaznej Bramy (1779)
  • Kościół Karmelitów (1780)
  • Kościół Wizytek (1780)
  • Kolumna Zygmunta III od strony zejścia do Wisły z królem wizytującym spalone skrzydło zamku (zaginiony)
  • Plac Żelaznej Bramy od strony koszar Mirowskich (zaginiony)
Widok Warszawy od strony Pragi (1770, olej na płótnie)

Inne obrazy edytuj

 
Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu w roku 1633 Muzeum Narodowe we Wrocławiu (1779)

Przypisy edytuj

  1. Witz 1970 ↓, s. 17.
  2. Witz 1970 ↓, s. 18.
  3. Encyklopedia Warszawy. Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 51-52. ISBN 83-01-08836-2.
  4. Aldona Bartczakowa: Kościół kapucynów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 48, 50.
  5. (R): Tablica dla Canaletta, w: "Gościniec" R. XX, nr 9 (226), wrzesień 1988, s. 2 okł.
  6. Kwiryna Handke, Słownik nazewnictwa Warszawy, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, ISBN 978-83-86619-97-9 [dostęp 2023-11-05].

Bibliografia edytuj

  • A. Fregolent, Canaletto i wedutyści, Warszawa 2006 (Klasycy Sztuki)
  • H. Kozakiewicz, S. Kozakiewicz, Bernardo Bellotto zwany Canaletto, Warszawa 1980.
  • A. Rizzi, Canaletto w Warszawie, Warszawa 2007.
  • M. Wallis, Canaletto, malarz Warszawy, Warszawa 1955.

Literatura dodatkowa edytuj

Linki zewnętrzne edytuj