Beta Gruis

gwiazda w gwiazdozbiorze Żurawia

Beta Gruis (β Gru, Tiaki) – druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Żurawia (wielkość gwiazdowa: 2,07m[2]). Odległa od Słońca o około 177 lat świetlnych[2].

Beta Gruis
β Gru
Ilustracja
Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Żuraw

Rektascensja

22h 42m 40,050s[1]

Deklinacja

−46° 53′ 04,48″[1]

Paralaksa (π)

0,01843 ± 0,00042[1]

Odległość

176,9 ± 4,1 ly
54,23 ± 1,25[2] pc

Wielkość obserwowana

2,07m[2]

Ruch własny (RA)

135,16 ± 0,44 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−4,38 ± 0,31 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−0,30 ± 0,30 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

czerwony olbrzym

Typ widmowy

M4,5 III[2]

Masa

3 M[3]

Promień

172 R[3]

Wielkość absolutna

−1,60m[2]

Jasność

3900 L[3]

Wiek

450 mln lat[3]

Temperatura

3400 K[3]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

7740[2] pc

Mimośród

0,0848[2]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J22424003-4653044
Cordoba Durchmusterung: CD−47°14308
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 856
Boss General Catalogue: GC 31685
Katalog Henry’ego Drapera: HD 214952
Katalog Hipparcosa: HIP 112122
Katalog jasnych gwiazd: HR 8636
SAO Star Catalog: SAO 231258
Tiaki; CPD−47°9896

Nazwa edytuj

Gwiazda ta ma nazwę własną Tiaki, którą nadali jej Polinezyjczycy z wysp Tuamotu[4]. W katalogu Mohammada al Tizini była opisana jako „tylna na końcu ogona” (Ryby Południowej)[3][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Tiaki dla określenia tej gwiazdy[6].

Charakterystyka edytuj

Jej wielkość absolutna to −1,60m[2]. Należy do typu widmowego M4,5[1][2] lub M5[3][7]. Temperatura tego czerwonego olbrzyma to około 3400 K, emituje on 3900 razy więcej promieniowania niż Słońce. Ma ona promień około 0,8 jednostki astronomicznej, większy niż promień orbity Wenus, a jej masa jest około trzykrotnie większa niż masa Słońca. Gwiazda ta kończy życie, jej jądro zawiera obecnie węgiel i tlen i ustały w nim reakcje syntezy[3]. Beta Gruis jest gwiazdą zmienną półregularną, jej jasność zmienia się z okresem co najmniej 37 dni[8] z amplitudą 0,4 m (1,9–2,3m)[7]. W przyszłości stanie się mirydą, a potem odrzuci otoczkę. 450 milionów lat temu zaczęła życie jako gorąca, błękitna przedstawicielka typu B8[3].

Długo była ona uważana za gwiazdę pojedynczą, ale interferometria wskazuje na obecność towarzyszki odległej o mniej niż 0,22″ (11 au), o której poza tym nic nie wiadomo[3].

Gwiazdę Beta Gruis można zobaczyć z południowej Europy. Cała konstelacja jest widoczna dla obserwatorów na południe od 34° N. Na mapach nieba pojawiła się dopiero w 1603 roku[9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Beta Gruis w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h i j Anderson E., Francis C.: HIP 112122. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2014-05-09]. (ang.).
  3. a b c d e f g h i j Jim Kaler: BETA GRU (Beta Gruis). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2014-05-09]. (ang.).
  4. Maud Worcester Makemson: The Morning Star Rises: An Account of Polynesian Astronomy. Yale University Press, 1941, s. 261, 283.
  5. Grus, the Crane. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 238. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  6. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-03-01].
  7. a b Beta Gruis w bazie AAVSO. American Association of Variable Star Observers, 2009-08-25. [dostęp 2014-05-09]. (ang.).
  8. Kamil Złoczewski: Kosmos.Żuraw i Tukan. T. 96. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2014, s. 21. ISBN 978-83-252-2253-6.
  9. Grus Constellation. [w:] Constellation Guide [on-line]. [dostęp 2017-10-30]. (ang.).