Wikipedia

Bez koralowy

Bez koralowy, dziki bez koralowy (Sambucus racemosa L.) – gatunek rośliny z rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae), dawniej także w bzowatych (Sambucaceae) lub przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Jest szeroko rozprzestrzeniony w Azji, Europie i Ameryce Północnej[4]. Na południu Polski jest rośliną pospolitą, w pozostałych częściach kraju występuje rzadziej.

Bez koralowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

szczeciowce

Rodzina

piżmaczkowate

Rodzaj

bez

Gatunek

bez koralowy

Nazwa systematyczna
Sambucus racemosa L.
Sp.Pl.2, 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiatostan

Morfologia edytuj

 
Owoce
Pokrój
Małe drzewo lub krzew o wysokości do 5 metrów.
Łodyga
Kora pnia ciemnobrunatna, młodszych pędów jasnobrunatna. Wewnątrz pędów gąbczasty rdzeń o brunatnym kolorze.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe. Liście bez przylistków, krótkoogonkowe, 5-7 listkowe, listki jajowatoeliptyczne i grubopiłkowane. Rozwijają się równocześnie z kwiatami.
Kwiaty
Kwiatostany kuliste w postaci wydłużonych wiech. Kwiaty drobne (średnicy 4 mm), najpierw zielonawe, później żółtawobiałe, przedsłupne lub równoczesne.
Owoc
Kuliste, koralowoczerwone pestkowce, soczyste, niejadalne.

Biologia i ekologia edytuj

Rośnie w lasach i zaroślach. Szczególnie często występuje w niższych położeniach górskich. Lubi gleby bogate w azot (roślina azotolubna). Jest również gatunkiem synantropijnym. Kwitnie od kwietnia do maja. Kwiaty wydzielają przyjemną woń, są samopylne, lub zapylane przez owady. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Sambuco-Salicion i Ass. Sambucetum racemosae[5].

Roślina trująca: cała roślina jest trująca, również owoce są trujące dla ludzi, zjadane są jednak przez niektóre ptaki. Po ugotowaniu lub usmażeniu owoce tracą właściwości trujące[6][7]. U ludzi zatrucie objawia się bólem głowy, wymiotami, biegunką.

Zastosowanie edytuj

Roślina ozdobna, uprawiana ze względu na swoje piękne kwiatostany i jaskrawoczerwone owoce. Łatwo można ją rozmnażać przez sadzonki pędowe wykonane z bocznych pędów o długości ok. 30 cm w miesiącach sierpień – wrzesień. Ukorzeniają się one w wilgotnej ziemi lub w wodzie.

Odmiany uprawne
  • 'Plumosa Aurea' – krzewy osiągające do 2-3 m wysokości i szerokości. Listki powcinane, złotożółte[8].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-16] (ang.).
  3. ↑ Sambucus racemosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. ↑ Łukasz Łuczaj: Dzika Kuchnia.
  7. ↑ Plants For A Future.
  8. ↑ Bez koralowy 'Plumosa Aurea'. 2013. [dostęp 2013-05-22]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bez_koralowy&oldid=72985303”