Bharatanatjam

Bharatanatjam (dewanagari भरतनाट्यम् trl. bharatnātyam, tamil பரதநாட்டியம், ang. Bharatanatyam) – antyczny styl klasycznego tańca hinduskiego, istniejący od około 3000 lat, początkowo tańczony przez kapłanki-tancerki dewadasi w świątyni w Tanjavur i Malabar i zwany "sadir" lub "dasi attam" (trl. dāsī āţţam) charakterystyczny element bhakti. Pochodzi z Indii południowych i utożsamiany jest z kulturą Tamilów.

Występ tancerki bharatanatjam Ramy Vaidyanathan w Musée Guimet w Paryżu, 2009

Dewadasi brały udział w codziennych rytuałach świątynnych i w świętach hinduistycznych, w czasie których ich taniec był postrzegany jako forma daru składanego bóstwu. Z czasami zaczęły także tańczyć na królewskich dworach. Między XVIII i XIX w. styl ten przyjął formy podobne do tych, w jakich jest wykonywany do dziś. Po okresie kryzysu, który nastąpił w latach 20. i 30. XX w., został zreformowany i przyjął w 1930 nazwę "Bharatanatjam", opierającą się na trzech sylabach w słowie "Bharata" – bhawa (uczucie), raga (melodia) i tala (muzyka) (rytm).

Taniec ten obecnie jest wykonywany przez jednego tancerza, najczęściej przez kobietę, lub przez całą grupę. Towarzyszy mu muzyka i śpiew komentujący taniec. Charakteryzuje się dynamiką wykonania, statycznymi pozami i emocjonalnym zaangażowaniem wykonawcy: nritta (rytmiczne ruchy) i nritya (ruchy ekspresyjne).