Biżuteria żałobna

Biżuteria żałobnabiżuteria noszona w okresie żałoby, mająca stanowić dowód i środek pamięci o bliskim lub manifestację żalu po odejściu cenionej osoby publicznej.

Broszka żałobna z gagatu
Broszka żałobna z puklem włosów

Biżuterię żałobną stosowano już w XVII i XVIII wieku. W tamtym okresie istniał zwyczaj zapisywania w testamencie specjalnych pierścieni, przeznaczonych dla wskazanych osób spośród rodziny i przyjaciół[1][2], później modne stały się brosze zdobione profilem zmarłego[1].

W okresie rządów królowej Wiktorii, szczególnie zaś po śmierci jej męża, księcia Alberta w 1861 (która to śmierć pogrążyła królową w ogromnej żałobie), sentymentalna biżuteria żałobna stała się w Wielkiej Brytanii bardzo modna[1][2]. Jej popularność doprowadziła do tego, że straciła ona charakter osobisty, powiązany ze zmarłym – produkowano wtedy wiele pierścionków według ustandaryzowanych wzorów. W tamtym czasie w przemyśle związanym z biżuterią żałobną w Wielkiej Brytanii pracowało ok. 1400 osób, a wytworzone produkty eksportowano także poza kraj. Najpopularniejszym materiałem dla tego typu biżuterii stał się wtedy gagat, wydobywany w okolicach Whitby, gdzie w latach 70. XIX wieku rozwinął się przemysł związany z produkcją żałobnej biżuterii[2]. W latach 80. XIX wieku w użyciu, oprócz gagatu, pojawiły się inne materiały (gagat hiszpański, czarne szkło, kauczuk wulkanizowany), co zaszkodziło przemysłowi żałobnemu w Whitby. Popularne były także w okresie wiktoriańskim ozdoby plecione z włosów zmarłego, mogły to być obrazki z włosów w specjalnych ramkach ze szkła czy naszyjniki lub broszki z włosami wplecionymi lub wykonane z samych włosów. Mogły być wykonywane przemysłowo lub samodzielnie przez rodzinę zmarłego, która obawiała się pomylenia włosów[1][3]. Pod koniec swojego panowania królowa Wiktoria zmniejszyła wymogi powiązane ze sposobem ubierania się w okresie żałoby, co zmniejszyło popularność tego typu biżuterii[4].

W Stanach Zjednoczonych biżuteria żałobna spopularyzowała się w latach 60. i 70. XIX wieku[2].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d Biżuteria. Poradnik kolekcjonera. Warszawa: Arkady, 2000, s. 156. ISBN 83-213-4125-X.
  2. a b c d Judith Miller: Antyki: encyklopedia. Muza, 2000-01-01, s. 268. ISBN 978-83-7200-530-4. [dostęp 2015-10-15]. (pol.).
  3. Judith Miller: Antyki: encyklopedia. Muza, 2000-01-01, s. 270. ISBN 978-83-7200-530-4. [dostęp 2015-10-15]. (pol.).
  4. Biżuteria. Poradnik kolekcjonera. Warszawa: Arkady, 2000, s. 157. ISBN 83-213-4125-X.