Białkomocz
Białkomocz (łac. proteinuria) – występowanie białka w moczu.
- białkomocz fizjologiczny – dobowa utrata białka <250 mg (występuje m.in. w stanach dużego wysiłku fizycznego)
- białkomocz patologiczny – dobowa utrata białka z moczem wynosi >500 mg (niektóre podręczniki podają >300 mg)
| Proteinuria | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Gdy ilość wydalanego białka w moczu przekracza 3,5 g/24 godz[1]. lub 50 mg/kg/24 godz[2]. należy podejrzewać zespół nerczycowy.
Najczęściej białkomocz występuje w poważnych chorobach nerek – zapaleniach kłębuszków nerkowych.
Podział białkomoczu edytuj
Białkomocz można podzielić ze względu na ilość wydalonego białka, bądź ze względu na pochodzenie[3].
Podział ze względu na ilość wydalanego białka edytuj
Ze względu na ilość wydalonego białka rozróżnia się:
- białkomocz znikomy – <500 mg na dobę
- białkomocz mierny – od 500 do 3500 mg na dobę
- białkomocz znaczny – >3500 mg na dobę
Podział ze względu na pochodzenie edytuj
Białkomocz kłębuszkowy edytuj
Białkomocz kłębuszkowy powstaje w wyniku zwiększonego przesączania białek w kłębuszkach jako następstwo nasilenia filtracji kłębuszkowej. Powstaje głównie w efekcie uszkodzenia błony filtracyjnej, a tym samym zniesienia elektroujemnej bariery błony podstawnej, zapobiegającej filtrowaniu białek osocza.
Umożliwia to przenikanie stosunkowo dużych białek osocza takich jak albuminy oraz IgG. Ten rodzaj białkomoczu towarzyszy cukrzycowej chorobie nerek i kłębuszkowym zapaleniom nerek, gdzie osiąga znaczne wartości w przebiegu zespołu nerczycowego.
Białkomocz kłębuszkowy można podzielić na:
- Białkomocz selektywny – odpowiada wczesnym stadiom zaawansowania zmian chorobowych, kiedy przez błonę filtracyjną przedostają się do przesączu białka o mniejszej średnicy takie jak albumina i transferryna
- Białkomocz nieselektywny – odpowiada późnym stadiom zaawansowania zmian chorobowych, wówczas przez błonę filtracyjną przenikają zarówno białka małej średnicy, jak i duże cząsteczki takie jak IgG oraz IgM
Białkomocz cewkowy edytuj
Białkomocz cewkowy jest spowodowany zmniejszeniem reabsorpcji w cewce nefronu drobnocząsteczkowych białek takich jak α1-mikroglobuliny, β2-mikroglobuliny, insuliny oraz lizozymu. Funkcja bariery kłębuszkowej zostaje zachowana. Białkomocz cewkowy występuje w przebiegu wrodzonych lub nabytych nefropatii śródmiąższowo-cewkowych (np. odmiedniczkowe zapalenie nerek, zespół hemolityczno-mocznicowy) oraz w przypadku toksycznego uszkodzenia nefronów przez leki i jony metali ciężkich.
Białkomocz mieszany kłębuszkowo-cewkowy edytuj
Powstaje w wyniku działania obu przedstawionych powyżej mechanizmów. Ujawnia się w zaawansowanych stadiach chorób nerek.
Białkomocz przednerkowy edytuj
Białkomocz przednerkowy, z przeładowania, przelewowy – spowodowany jest przesączaniem do moczu nadmiernej ilości białek występujących w osoczu. Prowadzi do uszkodzenia nerek i powstania białkomoczu kłębuszkowego.
Białkomocz czynnościowy edytuj
Białkomocz w przebiegu gorączki, białkomocz ortostatyczny (po przebywaniu dłuższy czas w pozycji stojącej), białkomocz po wysiłku fizycznym oraz po przebytym stresie należą do grupy białkomoczu czynnościowego, który jest stanem przemijającym i nie jest związany z ryzykiem dysfunkcji nerek.
Białkomocz zanerkowo-sekrecyjny edytuj
Ten typ białkomoczu powstaje na skutek zwiększonej ilości białek fizjologicznie wydzielanych przez cewki (np. białko Tamma-Horsfalla).
Różnicowanie białkomoczu edytuj
Do celów diagnostycznych stosuje się oznaczenia mikrobiałkomoczu, czyli specyficznych białek których stężenie może nie przekraczać 150mg/l.
| Białko | Znaczenie diagnostyczne |
|---|---|
| Albumina (mikroalbunimuria) |
|
| α1-mikroglobulina |
|
| β2-mikroglobulina | |
| α2-makroglobulina |
|
| Apolipoproteina A-I |
|
| Białko Bence'a-Jonesa |
Przyczyny edytuj
Białkomocz może występować w następujących stanach[4]:
- zespoły nefrotyczne
- przedrzucawka
- rzucawka
- toksyczne uszkodzenia nerek
- choroby układowe (np. toczeń rumieniowaty układowy)
- odwodnienie
- choroby kłębuszków nerkowych, takie jak kłębuszkowe zapalenie nerek
- forsowny wysiłek
- stres
- łagodny ortostatyczny (posturalny) białkomocz
- nefropatia IgA
- nefropatia IgM
- zakrzepica żyły nerkowej
- sarkoidoza
- zespół Alporta
- cukrzyca
- związki chemiczne (np. NLPZ, nikotyna, penicylamina, sole złota, inhibitory ACE, antybiotyki, opiaty, zwłaszcza heroina[5])
- choroba Fabry’ego
- zakażenia (np. HIV, kiła, zapalenia wątroby)
- aminoacyduria
- zespół Fanconiego
- anemia sierpowata
- hemoglobinuria
- szpiczak mnogi
- mioglobinuria
- zespół paznokieć-rzepka
- rodzinna gorączka śródziemnomorska
- zespół HELLP
Klasyfikacja ICD10 edytuj
| kod ICD10 | nazwa choroby |
|---|---|
| ICD-10: R80 | Białkomocz |
| ICD-10: R80.0 | białkomocz izolowany |
| ICD-10: R80.1 | białkomocz przewlekły |
| ICD-10: R80.2 | białkomocz ortostatyczny |
| ICD-10: R80.3 | białkomocz Bence Jonesa |
| ICD-10: R80.8 | inny białkomocz |
| ICD-10: R80.9 | białkomocz, nieokreślony |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-031-0.
- ↑ Pediatria pod red. Krystyny Kubickiej i Wandy Kawalec, Warszawa, PZWL 1999, s.482, ISBN 83-200-2361-0
- ↑ A. Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski (red.): Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Wyd. 3 popr. i uzupełn. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010, s. 685. ISBN 978-83-7609-137-2.
- ↑ Simerville JA., Maxted WC., Pahira JJ. Urinalysis: a comprehensive review.. „Am Fam Physician”. Mar 15;71. 6, s. 1153-62, 2005. PMID: 15791892.
- ↑ Dettmeyer RB., Preuss J., Wollersen H., Madea B. Heroin-associated nephropathy.. „Expert Opin Drug Saf”. 4. 1, s. 19-28, 2005. DOI: 10.1517/14740338.4.1.19. PMID: 15709895.
Bibliografia edytuj
- A. Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski (red.): Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Wyd. 3 popr. i uzupełn. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010, s. 685. ISBN 978-83-7609-137-2.
