Białuń (powiat goleniowski)

wieś w województwie zachodniopomorskim, powiecie goleniowskim

Białuń (niem. Gollnowshagen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów[5].

Białuń
wieś
Ilustracja
Stacja kolejowa w Białuniu
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

goleniowski

Gmina

Goleniów

Sołectwo

Białuń[2]

Wysokość

27 m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

746[3]

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

72-100[4]

Tablice rejestracyjne

ZGL

SIMC

0775149

Położenie na mapie gminy Goleniów
Mapa konturowa gminy Goleniów, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Białuń”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Białuń”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Białuń”
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego
Mapa konturowa powiatu goleniowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Białuń”
Ziemia53°36′41″N 14°51′02″E/53,611389 14,850556[1]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego. W roku 2009 miejscowość liczyła 388 mieszkańców.

Geografia edytuj

Wieś leży ok. 6,5 km na północ od Goleniowa, na Równinie Goleniowskiej, na skraju Puszczy Goleniowskiej, przy drodze łączącej Żółwią Błoć z Miękowem oraz linii kolejowej nr 401 (SzczecinŚwinoujście).

Historia wsi edytuj

Znaleziska archeologiczne na pobliskim wzgórzu potwierdzają istnienie na tym obszarze osad z okresu neolitu ludności kultury pucharów lejkowatych oraz kultury ceramiki sznurowej. Na południowym krańcu wsi odnaleziono przed wojną miecz z epoki brązu. Pierwsze wzmianki o tych terenach pochodzą z średniowiecza, z roku 1309, z dokumentu nadanego przez Ottona I dla miasta Goleniów, w którym daruje miastu dwie wsie: Miękowo (Monkendorp) oraz Smedeberg. Ta ostatnia wieś już nie istnieje i nie wiadomo dokładnie, gdzie się znajdowała. Przypuszczalnie są to tereny dzisiejszego Białunia. Nie ulega jednak wątpliwości, że tereny te należały w epoce średniowiecza i nowożytności do miasta Goleniowa. Reformy uwłaszczeniowe w Prusach na początku XIX wieku przyniosły miastu tereny od wsi Żółwia Błoć, na których wydzielono 26 działek kolonizacyjnych i w roku 1828 założono Białuń. Powstał on na planie rzędówki z elementami ulicówki. Obecnie osadnictwo na terenie wsi ma charakter rozproszony. W 1872 roku wieś zamieszkiwało ok. 440 osób. Znajdowało się tutaj ok. 30 gospodarstw, wiatrak, wyrobisko piasku i różne zakłady rzemieślnicze. W 1892 roku wieś uzyskała połączenie kolejowe z Goleniowem i Kamieniem Pomorskim.

Białuń to wieś rolniczo-mieszkalna. Zabudowę w Białuniu stanowią w większości domy nowe i tylko kilka domów w Białuniu pochodzi z końca XIX i początku XX wieku (domy murowane i ryglowe). Do starszych budynków w Białuniu zalicza się dworzec kolejowy z końca XIX wieku. Po II wojnie światowej znajdowała się w Białuniu jednostka wojskowa (obecnie zlikwidowana), po której zostały budynki koszar, przerobione na domy. Obecnie w Białuniu notuje się duży przyrost liczby nowych domów[6].

Zabytki edytuj

  • Kościół kamienno-ceglany z ok. 1500, przesłonięty na początku XX w. drewnianą dzwonnicą[7].

Oświata edytuj

We wsi znajduje się szkoła podstawowa im. Marka Kotańskiego.

Komunikacja edytuj

We wsi znajduje się stacja kolejowa linii kolejowej nr 401.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4910
  2. Wykaz sołectw Gminy Goleniów
  3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 27 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Historia. „UMiG”. Goleniów. 
  7. Piotr Skurzyński, "Pomorze", Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2007 s. 82 ISBN 978-83-7495-133-3