Biały Dom (Łazienki Królewskie)

Klasycystyczny pałacyk znajdujący się w Łazienkach Królewskich w Warszawie

Biały Dom[1][2][3], także Biały Domek[4][5] – klasycystyczny budynek znajdujący się w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Wzniesiony w latach 1774–1776 według projektu Dominika Merliniego, który nadał mu cechy podmiejskiej, letniej willi.

Biały Dom
Zabytek: nr rej. 2/3 z 1 lipca 1965
Ilustracja
Biały Dom od strony Promenady Królewskiej
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

Łazienki Królewskie

Styl architektoniczny

klasycyzm

Architekt

Dominik Merlini

Rozpoczęcie budowy

1774

Ukończenie budowy

1776

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biały Dom”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Biały Dom”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biały Dom”
Ziemia52°12′55″N 21°01′53″E/52,215278 21,031389
Strona internetowa
Sala jadalna

Jest pierwszym obiektem zbudowanym w Łazienkach przez Stanisława Augusta Poniatowskiego[6].

Drewniana budowla na planie kwadratu z tynkową powłoką o jednakowym kształcie fasad ozdobiona jest na krawędzi dachu balustradą oraz belwederkiem w środku. Centrum budynku zajmuje klatka schodowa, wokół której usytuowane są pokoje: sala jadalna, bawialnia, sypialnia, gabinet ośmiokątny, garderoby i pomieszczenia sanitarne.

Ściany fundamentowe pałacyku są bardzo grube, w niektórych miejscach mają 2,5 metra grubości. Miało to uchronić konstrukcję stojącą na bagnistym terenie przed rozsunięciem. Taką samą funkcję pełni również, biegnący dookoła murów, istniejący do dziś, podziemny kanał odprowadzający wodę[7]. Przed południową fasadą znajduje się wsparty na postaci Fauna zegar słoneczny z 1776.

W 1778 według projektu Jana Chrystiana Kamsetzera wytyczono Promenadę Królewską – szeroką aleję łączącą Biały Domek z pałacem Na Wyspie[8].

W latach 1801–1805 (według innego źródła 1801–1804)[9] w okresie letnim w Białym Domku mieszkał przebywający na wygnaniu, pod nazwiskiem hrabiego de Lille, król Francji Ludwik XVIII[9][10].

Budynek nie został zniszczony w czasie II wojny światowej[11]. Po remoncie, Biały Domek został udostępniony do zwiedzania w 1968[12].

8 maja 2013, w dniu imienin króla, w pobliżu Białego Domku ustawiono popiersie Stanisława Augusta Poniatowskiego (odlew rzeźby André Le Bruna z 1992)[13].

W 2019 zakończono remont budynku, podczas którego m.in. odsłonięto oryginalne partie polichromii i fragmenty malowideł znajdujące się w sypialni[14].

Przypisy

edytuj
  1. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 448. ISBN 83-01-08836-2.
  2. Władysław Tatarkiewicz: Łazienki Warszawskie. Warszawa: Arkady, 1968, s. 58.
  3. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 1. Agrykola–Burmistrzowska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 32. ISBN 83-902793-5-5.
  4. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 87.
  5. Izabela Zychowicz, Jadwiga Abramowicz: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, 2013, s. 111. ISBN 978-83-935584-3-8.
  6. Wielka Encyklopedia PWN. Tom 16. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 272. ISBN 83-01-13826-2.
  7. Marek Kwiatkowski, Wielka Księga Łazienek, Warszawa 2000, s. 42.
  8. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 449. ISBN 83-01-08836-2.
  9. a b Franciszek Maksymilian Sobieszczański: Rys historyczno-statystyczny wzrostu i stanu miasta Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 131.
  10. Izabela Zychowicz, Jadwiga Abramowicz: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, 2013, s. 132. ISBN 978-83-935584-3-8.
  11. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 110. ISBN 978-83-280-3725-0.
  12. Marek Kwiatkowski: Muzeum Łazienki Królewskie [w:] 200 lat muzealnictwa warszawskiego. Dzieje i perspektywy. Warszawa: ARX REGIA. Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie, 2006, s. 134. ISBN 978-83-7022-160-7.
  13. Izabela Zychowicz, Jadwiga Abramowicz: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, 2013, s. 210. ISBN 978-83-935584-3-8.
  14. Tomasz Urzykowski. Blask za unijne pieniądze. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 12 grudnia 2019.