Biberstein (herb szlachecki)
Biberstein (Bibersztein, Bibersztajn, Bibersztyn, Bieberstein, Momot, Wiberszten) – polski herb szlachecki pochodzenia niemieckiego, związany z zawołaniami Bibersztyn i Momot. Posługiwano się nim głównie w ziemiach: krakowskiej i sandomierskiej[1].
Opis herbu edytuj
W polu złotym róg jeleni czerwony o pięciu (czterech - Momotpotrzebne źródło) sękach w słup.
W klejnocie samo godło.
Najwcześniejsze wzmianki edytuj
Bartosz Paprocki w Gnieździe cnoty podaje, że herb ten był notowany w Polsce już w 1094 r. związany z Fryderykiem Biberszteinem, który za panowania księcia Władysława I Hermana do wielu zwycięstw się przyczynił i przez króla nagrodzonym został. Z innych źródeł wynika, że w 1310 r. Jan Bibersztein sprowadzony przez Henryka głogowskiego, herb ten na ziemiach polskich zapoczątkował. Ród Biberszteinów do Polski przybył ze Śląska a ich przodkowie pochodzili z Miśni, gdzie z kolei przybyli ze Szwajcarii. W Niemczech nazwisko to również często występowało[2].
Pierwszy raz pojawia się w źródłach pisanych w 1432 r[3].
Znane są pieczęcie polskie: 1223 – Mikołaj Henrykowicz Borus, sołtys prędociński, 1259 – Gunter Bibersztajn, 1334 – Sąd, kasztelan sandomierski (pieczęć Momotów), 1492 – Jan z Szebnipotrzebne źródło.
Herbowni edytuj
Białkowski, Biberstein, Błoński, Boczowski, Boiszewski, Boiszowski, Borus, Byk[potrzebny przypis], Gaszyński, Herman, Hirtemberg, Jaźwiecki, Jaźwiński, Kacimierski, Kazimierski, Kazimirski, Kielnerski, Kozimirski, Landowski, Lewicki, Marczewski, Marszczewski, Mikołajowski, Momot, Momoth, Nemitz, Odroclew, Pęcławski, Pierożek, Pilchowski, Przybysławski, Radwiłłowicz, Radwiłowicz, Radziejowski, Radziszewski, Ridolewski, Rupnowski, Rydalski, Rydolewski, Schiling, Sebieński, Seboński, Sobieński, Starowiejski, Starowieyski, Stengelmeer, Szebieński, Szyling, Szyłejko, Wojciechowski, Zagorski, Zawadzki, Żarnowski[4].
Piekosiński podaje, że ród Momotów był rodzimym polskim rodem używającym tego herbu (proklamacja Momot z 1432). Identycznego zdania jest Białkowski Leon.
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.
- Bobrowicz, Jan Nepomucen "Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J. powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych", Tom I, Lipsk 1839-1846
- Ulanowski B. Inscriptiones clenodiales ex libris iudicialibus palatinatus Cracoviensis, "Starodawne prawa polskiego pomniki", Kraków 1885
- Piekosiński Franciszek Heraldyka polska wieków średnich, Kraków 1899
- Białkowski Leon "Ród Bibersteinów a ród Momotów godła jeleniego Rogu w wiekach XIV-XVI" Lublin 1948
Linki zewnętrzne edytuj
- Herb Biberstein z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- Herb Biberstein na www.jurzak.pl
- Ród polskich Bibersteinów
Przypisy edytuj
- ↑ Oboczne nazwy, zawołanie i występowanie za: Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004. ISBN 83-7391-166-9. str. 90
- ↑ Za stroną polskich Bibersteinów
- ↑ Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004. ISBN 83-7391-166-9. str. 90
- ↑ Herb szlachecki Biberstein i herbowni. (pol.)