Biblioteka Księżnej Anny Amalii

Biblioteka w Niemczech

Biblioteka Księżnej Anny Amalii (niem. Herzogin-Anna-Amalia-Bibliothek, skrót HAAB) została założona w 1691 roku jako „biblioteka książęca” przez księcia Wilhelma Ernesta w Weimarze. Z okazji jubileuszu 300-lecia, w 1991 roku otrzymała nazwę Herzogin Anna Amalia Bibliothek, na pamiątkę księżnej Anny Amalii, która była jej największym mecenasem[1]. Słynna jest owalna sala w stylu rokoko, wysoka na trzy piętra. Biblioteka Księżnej Anny Amalii jest biblioteką naukową zawierającą zbiory literatury i dokumenty historyczne, ze szczególnym naciskiem na literaturę od oświecenia do późnego romantyzmu.

Herzogin-Anna-Amalia-Bibliothek

Historia edytuj

 
Anna Amalia, księżna Saksonii-Weimaru-Eisenach (Obraz Johann Ernst Heinsius, 1773)
 
Karol August I,wielki książę Saksonii-Weimaru-Eisenach , (Obraz Ferdinand Jagemann, 1805)

Biblioteka została założona w 1691 roku przez księcia Wilhelma Ernesta, który przekazał do niej 1400 książek ze swoich zbiorów. W ciągu kolejnych 30 lat jej zbiory powiększyły się do 11000 egzemplarzy. Pierwszym dyrektorem biblioteki został w 1706 roku profesor uniwersytetu w Wittenberdze Konrad Samuel Schurzfleisch. Do 1766 roku biblioteka była w rezydencji książęcej. Następnie księżna Anna Amalia przeniosła ją do Grüne Schloss.

Wielki książę Karol August I zlecił jej dalszą rozbudowę. W latach 1821 – 1825 wybudowano wieżę obok zamku.

Wielki książę Karol August I zlecił w 1797 roku Johannowi Wolfgangowi von Goethe i jego koledze Christianowi Gottlob Voigt nadzór nad biblioteką. Goethe kierował nią jako bibliotekarz, aż do swojej śmierci w 1832 roku, czyli przez 35 lat. Podczas jego rządów stała się jedną z najznakomitszych bibliotek Niemiec. Jest ona również do dzisiaj jednym z najważniejszych archiwów epoki. Podczas urzędowania Goethego jej zbiory liczyły 80 000 tomów.

Od 1998 roku biblioteka stanowi część zespołu klasyczny Weimar wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

W 2003 roku założono w Weimarze towarzystwo wspierające bibliotekę Gesellschaft Anna Amalia Bibliothek (GAAB).

Rozbudowa biblioteki od 2002 roku edytuj

 
Budowa podziemnego magazynu w Bibliotece Księżnej Anny Amalii, czerwiec 2002

W maju 2002 roku rozpoczęła się budowa centrum bibliotecznego dla Weimaru z podziemnymi magazynami dla 1 400 000 książek. Projekt wart 23 miliony euro ukończony został w lutym 2005 roku. Od początku sierpnia 2004 roku było można rozpocząć przenoszenie pierwszych książek. Podczas przeprowadzki 2 września 2004 roku doszło do pożaru.

Pożar edytuj

 
Pożar Biblioteki Księżnej Anny Amalii 2 września 2004
 
Szkody po pożarze Biblioteki Księżnej Anny Amalii

Wieczorem 2 września 2004 wybuchł pożar na poddaszu w budynku głównym, który został zatrzymany przez straż na drugiej kondygnacji sali rokokowej. Przyczyna pożaru nie została jednoznacznie wyjaśniona. Z wypowiedzi prokuratury w Erfurcie wynika, że prawdopodobną przyczyną pożaru była usterka techniczna (zwarcie instalacji elektrycznej).

Podczas pożaru zostało uratowanych około 28 000 książek, m.in. Biblia Lutra z 1524 roku. 50 000 zaksięgowano jako zupełnie utracone, m.in. 1000 książek i 35 obrazów z 16 do 18 stulecia. 62000 tomów z powodu pożaru i wody do gaszenia zostało poważnie uszkodzonych. Szkody materialne oszacowano na 67 milionów euro. Już podczas pożaru część książek trafiła do liofilizacji w centrum konserwacji w Lipsku. Książki zostały posortowane według poniesionych uszkodzeń i do 2015 roku powinny zostać odrestaurowane.

Odbudowa budynku została ukończona w lecie 2007 roku. 24 października 2007 roku, w 268 rocznicę urodzin księżnej Anny Amalii i w Dzień Biblioteki (Tag der Bibliotheken), została ponownie otwarta przez prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Horsta Köhlera.

Koszty renowacji budynku wyniosły 12,8 miliona euro.

Zbiory biblioteki edytuj

 
Czytelnia

Biblioteka posiada ponad 1 mln książek - główny nacisk położono na niemiecką kulturę i historię literatury w okresie od 1750 do 1850 roku. Do najcenniejszych należy około 2000 rękopisów ze średniowiecza m.in. Ewangeliarz Karolingów z IX-wieku, który jest najstarszy w zbiorach i 427 inkunabułów. Wśród obszernych zbiorów znajdują się broszury jak i książki z okresu reformacji. Najcenniejsza z nich to Biblia przetłumaczona przez Marcina Lutra z 1534 roku. Ponadto jest tam 10 000 map i 27 globusów jak również tzw. Faust-Sammlung oraz biblioteki rodziny von Arnim, Liszta, Nietzschego, Niemieckiego Towarzystwa Shakespeara.

Przypisy edytuj

  1. Cytowane na podstawiek Klassik Stiftung Weimar

Bibliografia edytuj

  • Hermann Blumenthal (Hrsg.):Aus der Geschichte der Landesbibliothek zu Weimar und ihrer Sammlungen. Festschrift zur Feier ihres 250jährigen Bestehens und zur 175jährigen Wiederkehr ihres Einzuges ins Grüne Schloss, Jena 1941.
  • Michael Knoche (Hrsg.): Herzogin Anna Amalia Bibliothek. Kulturgeschichte einer Sammlung, München 1999.
  • … auf daß von Dir die Nach-Welt nimmer schweigt: die Herzogin Anna Amalia Bibliothek in Weimar nach dem Brand, hrsg. von der Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen und der Thüringischen Landeszeitung in Zusammenarbeit mit der Gesellschaft Anna Amalia Bibliothek e. V., Weimar 2004.
  • Konrad Kratzsch: Kostbarkeiten der Herzogin Anna Amalia Bibliothek Weimar, 3. durchges. Auflage. Leipzig 2004.
  • Michael Knoche: Die Bibliothek brennt. Ein Bericht aus Weimar Göttingen 2006.
  • Michael Knoche: Die Herzogin Anna Amalia Bibliothek in Weimar. Das Studienzentrum. Berlin 2006.
  • Walther Grunwald, Michael Knoche und Hellmut Seemann (Hrsg.):Die Herzogin Anna Amalia Bibliothek. Nach dem Brand in neuem Glanz. Mit Fotografien von Manfred Hamm. Im Auftrag der Klassik Stiftung Weimar / Herzogin Anna Amalia Bibliothek. Berlin 2007.
  • Claudia Kleinbub, Katja Lorenz und Johannes Mangei (Hrsg.): Es nimmt der Augenblick, was Jahre geben. Vom Wiederaufbau der Büchersammlung der Herzogin Anna Amalia Bibliothek. Im Auftrag der Klassik Stiftung Weimar / Herzogin Anna Amalia Bibliothek. Göttingen 2007.
  • Gerd Geburtig (Hrsg): Instandsetzungspraxis an der Herzogin-Anna-Amalia-Bibliothek in Weimar]. Fraunhofer-IRB-Verl., Stuttgart 2009, ISBN 978-3-8167-7998-8
  • Jochen Flade: Generalsanierung der Herzogin-Anna-Amalia-Bibliothek in Weimar nach der Brandkatastrophe 2004. Darstellung der holzrestauratorischen Maßnahmen im Rokokosaal. Beiträge zur Erhaltung von Kunst- und Kulturgut (VDR-Verband der Restauratoren), Heft 1/2009.
  • Diana Kußauer, Wolfgang Bruhm, Tobias Just: Die Wiederherstellung der historischen Raumfassung des Rokokosaals der Herzogin Anna Amalia Bibliothek. VDR-Beiträge zur Erhaltung von Kunst- und Kulturgut, (VDR-Verband der Restauratoren), Heft 2/2009.
  • Michael Knoche und Jürgen Weber: Neue Wege der Buchrestaurierung nach dem Weimarer Bibliotheksbrand, in: KGS Forum 16, 2010, S. 14-24. (KGS – Kulturgüterschutz/Bundesamt für Bevölkerungsschutz, Bern). Mit Zusammenfassung in französischer, italienischer und englischer Sprache (auch online verfügbar).

Linki zewnętrzne edytuj