Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu

Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu – główna biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz jedna z największych książnic w Polsce.

Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
Gmach Biblioteki Głównej
Państwo	Polska
Miejscowość	Toruń
Adres	Gagarina 13 87-100 Toruń
Dyrektor	dr Krzysztof Nierzwicki
Data założenia	1945
Wielkość zbiorów	1383405 książek (w vol.) 629979 czasopism (w vol.) 489920 jednostek zbiorów specjalnych 396553 e-zasobów
Rodzaje zbiorów	całość polskiej produkcji wydawniczej oraz regionalia Toruniensia, Pomeranica, Baltica, Vilniana, Copernicana, zbiory emigracyjne
Położenie na mapie Torunia Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
Położenie na mapie Polski Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
53°01′13,25″N 18°34′17,04″E
Strona internetowa

Biblioteka Główna UMK, widok ogólny - budowa 1970 r.

Biblioteka Główna UMK, widok ogólny filarów pod przyszły gmach - 1969 r.

Lokalizacja

Biblioteka znajduje się w zachodniej części miasta, w dzielnicy Bielany, przy ul. Gagarina 13.

Charakterystyka

Biblioteka UMK wraz z Biblioteką Medyczną Collegium Medicum (w Bydgoszczy) oraz bibliotekami wydziałowymi i instytutowymi tworzy sieć biblioteczno-informacyjną UMK; powstała w 1945 r., otwarta 10 maja 1947 r. W latach 1945-1947 siedzibą Biblioteki był gmach Towarzystwa Naukowego w Toruniu, w 1947 r. otrzymała samodzielny budynek przy ul. Chopina, a w 1973 r. została przeniesiona do nowego budynku w miasteczku akademickim na Bielanach. Od 1947 r. otrzymuje egzemplarz obowiązkowy. W 2002 r. uhonorowana medalem Bibliotheca Magna Perennisque przyznawanym przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. W 2005 r. powołano do życia Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu, które działa w strukturze Biblioteki.

Specjalizacje: regionalia, Toruniensia, Pomeranica, Baltica, Vilniana, Copernicana i zbiory emigracyjne.

Historia

Historia Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu wiąże się ściśle z utworzeniem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Obie jednostki zostały powołane do życia dekretem wydanym 24 sierpnia 1945 r. Formalnie utworzona 1 września 1945 r. dzieliła gmach z Książnica Kopernikańską znajdujący się przy ul. Wysokiej. Początkowo biblioteki łączył także jeden dyrektor. Wówczas funkcję tę pełnił dr Stefan Burhardt. By przystosować zbiory Książnicy do potrzeb Uniwersytetu rozbudowano czytelnie główną, w poszczególności dział bibliograficzny. Ponadto utworzono czytelnie profesorską i gabinet sztuki oraz zapoczątkowano dział muzyki i kartografii. Wspólne były też katalogi i wypożyczalnia. Biblioteki prowadziły osobne księgi akcesji, inwentarze oraz miały osobny budżet.

Warto wspomnieć, iż przedwojenny dyrektor Książnicy Kopernikańskiej – Zygmunt Mocarski, widział w bibliotece publicznej bibliotekę uniwersytecką i przez całą kadencje przygotowywał ją do tego. Nie zrealizowano także projektu połączenia obu bibliotek opracowanego przez rektora Ludwika Kolankowskiego oraz profesorów Tadeusza Czeżowskiego oraz Karola Koranyego. Nie dokonano również przeniesienia Książnicy Kopernikańskiej do gmachu Biblioteki Uniwersyteckiej.

Gmachy

W latach 1945–1947 biblioteka nie posiadała własnego budynku. Bibliotekarze zajmowali się ratowaniem opuszczonych księgozbiorów. Księgozbiory poniemieckie i zabezpieczone stały się zaczątkiem księgozbioru Biblioteki Uniwersyteckiej oraz podstawą bibliotek zakładowych. Po otrzymaniu własnego budynku przy ul. Chopina 12/18 w styczniu 1947 r. nastąpił intensywny rozwój biblioteki. Gmach otwarto uroczyście 10 maja 1947 r. Pracownicy biblioteki skupili się na opracowaniu powiększającego się księgozbioru. Od 1948 r. książki napływały także w ramach egzemplarza obowiązkowego. Zarysowała się struktura organizacyjna biblioteki.

Kolejne lata działalności to zmiany w bibliotece. Jednostka włącza się w popularyzowanie kultury, powołanie do życia oddziału informacyjno – bibliograficznego, opracowywanie bibliografii zalecających katalogów wyborowych, wystaw itp. W 1952 r. zostaje nadana struktura organizacyjna. Następne lata to czas stabilizacji i rozwoju Biblioteki. Jednakże ciągle powiększający się księgozbiór zaczął zapełniać przestrzeń magazynową. Problem rozwiązał się po przeprowadzce w 1973 r. do nowego gmachu na terenie miasteczka akademickiego przy ul. Gagarina 13. Toruń w związku z obchodami rocznicy kopernikańskiej otrzymał zgodę na budowę nowoczesnego kampusu uniwersyteckiego. Bibliotekę zbudowano w samym jego sercu.

Komputeryzacja

W latach 1993–1997 przeprowadzono komputeryzację procesów opracowania i udostępniania zbiorów. Od 2002 r. BU współtworzy katalog centralny polskich bibliotek naukowych i akademickich - NUKAT.

2 grudnia 2005 r. oficjalnie otwarto Kujawsko-Pomorską Bibliotekę Cyfrową. Opisy bibliograficzne dokumentów cyfrowych KPBC można wyszukiwać przez serwis Federacji Bibliotek Cyfrowych. A w roku 2012 r. uruchomiono repozytorium instytucjonalne UMK, które gromadzi i upowszechnia bieżącą produkcję naukową UMK.

Członkostwo i wyróżnienia

Biblioteka Uniwersytecka jest członkiem: Konsorcjum Bibliotek Naukowych Regionu Kujawsko-Pomorskiego. Konsorcjum - Polskie Biblioteki Cyfrowe.

Biblioteka została uhonorowana medalem „Bibliotheca Magna Perennisque” za wkład w dzieło polskiego bibliotekarstwa.

Zbiory

Odtwórz plik multimedialny

Tydzień bibliotek 8 - 15 maja 2010 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu

Modlitewnik księżnej Doroty, pierwszej żony księcia Albrechta Hohenzollerna z 1536 r. (sygn. Ob.6.II4489)

Ekslibris księcia Bogusława Radziwiłła, namiestnika Prus Książęcych wykonany dla oznaczenia książek (łącznie ok. 500 tomów), jakie wpłynęły do Biblioteki Zamkowej w Królewcu na mocy jego testamentu; po II wojnie światowej część książek proweniencji radziwiłłowskiej trafiła do Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu

Biblioteka posiada kolekcje zbiorów specjalnych: rękopisów i starych druków, muzycznych, graficznych, kartograficznych oraz dokumentów życia społecznego.

Wielkość zbiorów (stan na 31.12.2011 r): 1 191 821 książek (w vol.); 574 465 czasopism (w vol.); 467 691 jednostek zbiorów specjalnych (w jednostkach obliczeniowych) w tym:

• 72 367 rękopisów;
• 54 945 starych druków;
• 87 562 druków muzycznych;
• 9 895 dokumentów kartograficznych;
• 159 599 dokumentów życia społecznego;
• 70 805 dokumentów graficznych;
• 11 141 materiałów audiowizualnych.

Wydawnictwa

W Pracowni Pomorzoznawczej powstają bibliografie: kontynuacja Bibliografii historii Pomorza Wschodniego i Zachodniego, drukowanej każdego roku w Zapiskach Historycznych; Bibliografia miasta Torunia oraz opracowywane wspólnie z Instytutem Herdera w Marburgu Bibliographie zur Geschichte Pommerns i Bibliographie zur Geschichte Ost- und Westpreussens. Biblioteka wydaje serię wydawnictw pod nazwą „Archiwum Emigracji. Źródła i materiały do dziejów emigracji polskiej w XX wieku” Biblioteka wydaje czasopismo - „Archiwum Emigracji”. Studia, szkice dokumenty” oraz szereg katalogów wystaw, opracowań związanych z posiadanymi zbiorami.

Projekty

Biblioteka Uniwersytecka współuczestniczyła w wielu projektach zarówno krajowych, jak i międzynarodowych m.in. EBIB, BIBWEB, KARO, NUKAT, Tempus, Dedicate, Communia, ENRICH, e-LIS, EIFL-OA, a także koordynuje regionalny projekt Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa.

Dyrektorzy Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu od 1945 r.

• 1945–1949 dr Stefan Burhardt
• 1949–1955 prof. Ludwik Kolankowski
• 1956–1957 dr Edmund Józefowicz
• 1955–1973 dr Maria Puciatowa
• 1973–1974 dr Edmund Józefowicz
• 1974–1974 dr Henryk Łapiński
• 1974–1986 dr Bohdan Ryszewski
• 1986–2003 mgr Stefan Czaja
• 2003–2003 mgr Anna Bogłowska
• 2004–2010 dr hab. Mirosław Supruniuk
• 2010- dr Krzysztof Nierzwicki

Bibliotekarze uniwersytetu

• dr Stefan Burhardt (historyk, muzykolog)
• dr Henryk Baranowski (bibliograf)
• prof. dr. hab Bohdan Ryszewski (historyk i archiwista)
• mgr Urszula Zaborska (bibliograf)
• dr Maria Śliwińska (specjalista informacji)
• mgr Bożena Bednarek-Michalska (specjalistka informacji, bibliotekarka cyfrowa) - profil cytowań w Google
• mgr Stefan Czaja (historyk)

Zobacz też

• Biblioteki w Toruniu
• Archiwa w Toruniu

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu
• Serwis bibliotek specjalistycznych UMK w Toruniu
• Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu
• Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
• Repozytorium UMK - Rum@k
• Oficjalny kanał Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu na YouTube
• Film z początków budowy miasteczka akademickiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Bielanach w kwietniu 1967 r.