Wikipedia

Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego

Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego – biblioteka akademicka, jedna z największych przedwojennych polskich bibliotek uniwersyteckich. Współcześnie jedna z najstarszych i największych bibliotek Ukrainy[1].

Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego
Ilustracja
Dawny Uniwersytet z przylegającym do niego kościołem św. Mikołaja
Państwo

 Ukraina

Miejscowość

Lwów

Adres

Ukraina, 79601, Lwów, ul. Drahomanowa 5

Właściciel

Uniwersytet Lwowski

Data założenia

1785

Wielkość zbiorów

ok. 3 000 000 woluminów

Położenie na mapie Lwowa
Mapa konturowa Lwowa, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego”
Ziemia49°50′06,45″N 24°01′54,40″E/49,835125 24,031778
Strona internetowa
Główny gmach Biblioteki Uniwersyteckiej od 1905 - ul. Mochnackiego/Drahomanowa 5

Historia biblioteki edytuj

Biblioteka powstała w 1785 roku na bazie księgozbioru byłej Akademii Jezuickiej i zbiorów biblioteki liczącej 1100 (lub 11000[2]) woluminów, daru braci Garellich, rodziny austriackich lekarzy i bibliotekarzy z Wiednia[3] (ofiarodawcą było Verein für Landeskunde von Niederösterreich und Wien). Pomniejszymi księgozbiorami wchodzącymi w skład biblioteki były kolekcje rękopisów i starodruków z likwidowanych galicyjskich klasztorów (m.in. tynieckich benedyktynów i złoczowskich dominikanów). Pierwszą siedzibą biblioteki były zabudowania potrynitarskie nieopodal dawnej Bramy Krakowskiej oraz dawny kościół trynitarzy – późniejsza Cerkiew Przemienienia Pańskiego. We wnętrzach świątyni i w jej dwóch wieżach znajdowała się czytelnia, magazyn oraz sala prohibitów – ksiąg zakazanych (w jednej z wież). W kolejnych latach zbiory biblioteczne, będące pod nadzorem austriackich zarządców, zostały częściowo rozsprzedane lub rozgrabione. Dotyczyło to zwłaszcza polskich zabytków piśmiennictwa. Przykładem tego było sprzedanie za 15 koron Psałterza krakowskiego Hieronima Wietora. W 1835 roku stanowisko dyrektora biblioteki objął pierwszy Polak Franciszek Stroński, który położył kres takim praktykom[4].

W 1848 roku biblioteka liczyła 51 tysięcy tomów. Na skutek bombardowania śródmieścia podczas Wiosny Ludów spłonęły budynki uniwersytetu i biblioteki przy ul. Krakowskiej. Niemal cały zbiór uległ zniszczeniu. Zachowało się jedynie 7200 tomów. Biblioteka na kolejne cztery lata została zamknięta. W 1852 roku została przeniesiona i reaktywowana w nowych pomieszczeniach dawnego konwiktu jezuitów przy ul. św. Mikołaja[5] Dzięki darom m.in. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, hrabiego Stanisława Dunina-Borkowskiego, radnego miejskiego księdza M. Formaniosa, jej zbiory szybko rosły. W 1904 roku księgozbiór liczył już 180 tysięcy woluminów. 22 maja 1905 roku oddano do użytku nowy budynek biblioteczny przy ulicy Mochnackiego 5 (współcześnie Drahomanowa 5), zaprojektowany według planów podobnej placówki w Grazu. Biblioteka ma w nim swą główną siedzibę do dnia dzisiejszego. W bibliotece wprowadzono nowy, numeryczny system przechowywania i katalogowania zbiorów.

W 1906 roku z czytelni biblioteki korzystało 53 534 czytelników, którym wydano 110 206 dzieł w 191 263 tomach i 1309 rękopisów. W 1907 roku Biblioteka Lwowska liczyła 90 tysięcy dzieł w 191 263 tomach, 887 rękopisów, ok. 800 archiwaliów i 297 dyplomów. Dział matematyczno-fizyczny zawierał 6680 dzieł, przyrodniczy 3210, medyczny 5625 dzieł. Prócz tego w bibliotece znajdował się gabinet numizmatyczny z 11 178 monetami i 502 medalami[6].

Od 1919 roku bibliotece przysługiwał egzemplarz obowiązkowy. Biblioteka wciąż się rozrastała, między innymi dzięki cennym darom, takim jak choćby podarowany księgozbiór z Honfleur (25 tysięcy woluminów), spadek po Witoldzie Czartoryskim. W 1939 roku biblioteka liczyła 420 tysięcy woluminów, w tym ok. 1300 rękopisów, 3000 inkunabułów i 14 tysięcy numizmatów. Podczas drugiej wojny światowej funkcjonowała jako Staatsbibliothek. W 1944 roku odzyskała status biblioteki uniwersyteckiej[7].

Literatura przedmiotu edytuj

  • Eugeniusz Barwiński: Katalog inkunabułów biblioteki Uniwersyteckiej we Lwowie, Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie. Biblioteka, Wydawca Z druk. W.A. Szyjkowskiego, 1912

Przypisy edytuj

  1. ↑ Одна з найбільших та найдавніших українських книгозбірень — Наукова бібліотека Львівського національного університету імені Івана Франка — зазнає наступу з боку Міністерства освіти. Унікальна бібліотека Львівського університету стала жертвою Міносвіти День 8.02. 2013
  2. ↑ Справа україньско-руского унїверситету. „Rusłan”. 6, s. 2, 7 stycznia 1913 (25 grudnia 1912). (ukr.)
  3. ↑ Zbiory, głównie Piusa Nikolausa Garelliego zostały rozdzielone pomiędzy biblioteką Wojskowej Akademii Terezjańskiej i Uniwersytetu Lwowskiego, za: Jahrbuch für Landeskunde von Niederösterreich, Tomy 54-55 Jahrbuch für Landeskunde von Niederösterreich, s. 195.
  4. ↑ Franciszek Stroński
  5. ↑ Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego.-widok
  6. ↑ Józef Wiczkowski: Jego rozwój i stan kultury oraz przewodnik po mieście. Główny skład w księgarni H. Altenberga we Lwowie 1907 s.171
  7. ↑ Bieńkowska 2005 ↓, s. 344.

Bibliografia edytuj

  • Barbara Bieńkowska: Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa: Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej, 2005. ISBN 83-88581-21-X.
  • Aleksander Birkenmajer: Encyklopedia Wiedzy o Książce. Wrocław: Ossolineum, 1971.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblioteka_Uniwersytetu_Lwowskiego&oldid=72447235”