Wikipedia

Biestrzynnik

wieś w województwie opolskim

Biestrzynnik (niem. Ringwalde[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Ozimek[5][6], nad strugą Libawą.

Biestrzynnik
wieś
Ilustracja
Leśne jezioro w Biestrzynniku
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

opolski

Gmina

Ozimek

Liczba ludności (2022)

649[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

46-043[3]

Tablice rejestracyjne

OPO

SIMC

0501067

Położenie na mapie gminy Ozimek
Mapa konturowa gminy Ozimek, u góry znajduje się punkt z opisem „Biestrzynnik”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Biestrzynnik”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Biestrzynnik”
Położenie na mapie powiatu opolskiego
Mapa konturowa powiatu opolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Biestrzynnik”
Ziemia50°44′10″N 18°12′44″E/50,736111 18,212222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 wieś położona była w ówczesnym województwie opolskim.

W Biestrzynniku znajdują się m.in.: publiczna szkoła podstawowa, pomnik upamiętniający mieszkańców miejscowości poległych na obu wojnach światowych (odpowiednio 19 i 51) i stawy powyrobiskowe[7][8].

Nazwa edytuj

Nazwa miejscowości wywodzi się od śląskiego określenia na pierścień – biestrzyń i jest związana być może z pierwotnym układem zabudowy miejscowości. Natomiast według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa pochodzi od słowa "trzcina"[9]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Biestrzynik podając jej znaczenie "Schilfrohrort" czyli po polsku "Miejscowość trzcin"[9].

Na przestrzni wieków nazwa ulegała zmianie, a odnotowane warianty to: Biestrzinick (1679), Biestynnik (1742), Biessdrzinnick (1783), Biestrczinek (1845), Biestrzinnik (1864). W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod nazwą Biestrzinnik[10].

W 1932 roku niemiecka administracja zmieniła nazwę miejscowości na nową, całkowicie niemiecką - Ringwalde[11][12][13].

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Biestrzynnik[5][14]
SIMC Nazwa Rodzaj
0501073 Paliwoda część wsi

Historia edytuj

Najstarsza znana wzmianka o miejscowości (występującej wówczas pod nazwą Biestrzinick[13]) pochodzi z 1679 r. i mówi ona o tym, że 12 mieszkańców Biestrzynnika zapłaciło proboszczowi ze Szczedrzyka po 1 srebrnym groszu[15]. Mieszkańcy zajmowali się wypalaniem węgla drzewnego i wydobywaniem piasku dla okolicznych hut; w Biestrzynniku znajdowała się huta szkła „Solarnia”[7].

W 1823 r. w miejscowości wybudowano szkołę katolicką; przy budowie pomagali także mieszkańcy okolicznych miejscowości, dlatego do szkoły uczęszczali także uczniowie z Dylaków, Kadłuba Turawskiego i Szczedrzyka[15]. W drugiej połowie XIX w. w Biestrzynniku znajdował się m.in. młyn wodny[7].

Podczas plebiscytu w 1921 r. z 284 osób głosujących 125 (ok. 44,0%) oddało głos za przynależnością do Polski[15]. W 1933 r. powołano w miejscowości jednostkę straży pożarnej. Remiza dla jednostki została wybudowana w 1909 r.; w późniejszym okresie podjęto budowę nowej, większej remizy, jednak nie została ona ukończona. W okresie rządów NSDAP planowano budowę drogi, prowadzącej od Ozimka, przez Biestrzynnik, do Kadłuba Turawskiego. Na wytyczonej trasie wysypano wstępnie kamienie i wybudowano most nad Libawą, jednak ostatecznie plany uległy zmianie i droga przechodzi przez sąsiednie Dylaki[8]. W 1938 r. erygowano parafię katolicką w Dylakach, włączając do niej m.in. Biestrzynnik; wcześniej miejscowość należała do parafii w Szczedrzyku[7][16].

W 1973 r. otwarto w Biestrzynniku nową szkołę. W 1975 r. mieszkanki miejscowości utworzyły zespół folklorystyczny Dzióbki[8].

Demografia edytuj

W latach 1723–1725 w Biestrzynniku było 8 mieszkańców, posiadających 6,5 łana ziemi. W 1865 r. w miejscowości było 11 wolnych zagrodników, 48 chałupników i 41 chałupników wygonowych. W 1902 r. w Biestrzynniku prenumerowano 4 egzemplarze prasy polskiej.

Rok 1783 1845 1885 1890 1900 1910 1925 1933 1939 1946 1960 1965 2005
Liczba mieszkańców 245[a] 675[b] 877 878[c] 474 468[d] 497[e] 538 581 490 714[f] 823[g] 732[h]

(Źródła:[15][13][17][7].)

Zabytki edytuj

Katalog zabytków sztuki w Polsce z 1968 r. wymienia znajdującą się w miejscowości drewnianą chałupę (nr 36), konstrukcji wieńcowej (zrębowej), pobieloną, zbudowaną na przełomie XVIII i XIX w. 2-traktową, z sienią przy dłuższym boku, z dachem 2-spadowym (siodłowym) krytym strzechą.

Uwagi edytuj

  1. ↑ 11 zagrodników, 18 chałupników i 11 czynszowników. Liczba dzieci: 162 (ok. 66,1%).
  2. ↑ 5 rzemieślników. Liczba domów mieszkalnych: 76 i leśniczówka.
  3. ↑ W tym 848 osoby (ok. 96,6%) posługiwało się językiem polskim.
  4. ↑ Liczba budynków mieszkalnych: 69.
  5. ↑ Liczba budynków: 74.
  6. ↑ W tym 369 osób (ok. 51,7%) to kobiety; w wieku produkcyjnym 58,5%; z rolnictwa utrzymywało się 74,9% ogółu. Liczba zamieszkanych budynków: 133.
  7. ↑ W tym 415 osób (ok. 50,4%) to kobiety.
  8. ↑ Stan na 31 grudnia 2005 r.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5935
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 65 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka: Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska. Opole – Kluczbork: 1997, s. 27.
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-01-07].
  7. ↑ a b c d e Radosław Trzciński: Oficjalna witryna Gminy i Miasta Ozimek (woj. opolskie) :: Miejscowości – Antoniów. [dostęp 2012-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-05)]. (pol.).
  8. ↑ a b c Anna Woszek: Moje miejsce na ziemi – Biestrzynnik. 2011. [dostęp 2011-02-26]. (pol.).
  9. ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 43, OCLC 456751858 (niem.).
  10. ↑ Knie 1830 ↓, s. 42.
  11. ↑ Ortsliste genealogienetz.de
  12. ↑ Ring – pierścień, Walde – las.
  13. ↑ a b c Biestrzynnik. [dostęp 2012-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-01)]. (pol.).
  14. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  15. ↑ a b c d Poznajemy wsie. Wsie powiatu opolskiego. W: Józef Madeja: Powiat opolski. Szkice monograficzne. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1969, s. 323–324. (pol.).
  16. ↑ Diecezja Opolska – Parafie i kapłani – Parafie – Dylaki. [dostęp 2012-02-26]. (pol.).
  17. ↑ Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln. 2006. [dostęp 2012-02-26]. (niem.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Biestrzynnik&oldid=72534152”