William Tilden

William Tatem Tilden II, „Mister Tennis”, „Wielki Bill” (ur. 10 lutego 1893 w Filadelfii, zm. 5 czerwca 1953 w Los Angeles) – amerykański tenisista, zwycięzca 10 turniejów wielkoszlemowych, siedmiokrotny zdobywca Pucharu Davisa, uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników i strategów meczowych w historii tenisa.

William Tilden

Bill Tilden (1921)
Państwo	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1893 Filadelfia
Data i miejsce śmierci	5 czerwca 1953 Los Angeles
Wzrost	188 cm
Gra	praworęczna, jednoręczny backhand
Gra pojedyncza
Roland Garros	F (1927, 1930)
Wimbledon	W (1920, 1921, 1930)
US Open	W (1920–1925, 1929)
Gra podwójna
Wimbledon	W (1927)
US Open	W (1918, 1921–1923, 1927)

{{Tenisista infobox}} Przestarzałe pola: "masa ciała".

Życiorys

Tilden dominował w tenisie męskim w latach 20. XX wieku, przyczyniając się do popularyzacji tego sportu. Dysponował potężnym pierwszym serwisem, skutecznym rotowanym drugim serwisem, mocnymi uderzeniami z głębi kortu, ale również zagraniami taktycznymi – lobem, skrótem, bekhendem slajsowanym czy forhendem czopowanym. Prawdopodobnie właśnie wkład Tildena do taktyki ma największe znaczenie – przez lata analizował rozmaite zagrania, by móc przewidzieć zachowanie przeciwnika i lot piłki, uważnie obserwował grę rywali (efektem tych badań stała się książka The Art of Lawn Tennis). Dzięki temu zyskał opinię „największego stratega meczowego w historii tenisa”, łączącego grę z głębi z kortu z atakami wolejowymi przy siatce.

Pochodził z zamożnej rodziny. Przez lata regularnie startował w turniejach, ale większych sukcesów nie odnosił. Jego największymi osiągnięciami były zwycięstwa w międzynarodowych mistrzostwach USA (obecne US Open) w grze mieszanej, w parze z Mary K. Browne, w 1913 i 1914 roku. W 1918 i 1919 roku dochodził do finału mistrzostw USA, ale przegrywał kolejno z Lindleyem Murrayem i Billem Johnstonem. W 1920 roku w kolejnym finale mistrzostw USA zrewanżował się Johnstonowi (nie przegrał później z tym rywalem żadnego meczu). W tym samym roku został pierwszym Amerykaninem, który wygrał Wimbledon, pokonując w finale Australijczyka Geralda Pattersona.

Lata 1920–1925 były okresem dominacji Tildena. Znajdował się na czele list światowych (w pierwszej dziesiątce na świecie był nieprzerwanie w latach 1919–1930), a także rankingu amerykańskiego. Regularnie wygrywał mistrzostwa USA (1920–1925), w Wimbledonie obronił tytuł w 1921 roku, natomiast później – z różnych przyczyn – w tym turnieju nie startował. Wraz z zespołem narodowym w Pucharze Davisa regularnie występował w latach 1920–1930, zdobywając siedem razy z rzędu trofeum (1920–1926); pokonywał czołowych graczy świata z Japonii, Francji i reprezentacji Australazji.

Przełamanie dominacji Tildena nastąpiło w 1927 roku. W rywalizacji o Puchar Davisa poniósł porażkę z Reném Lacostem, co przy słabszej dyspozycji Johnstona (dwie porażki) sprawiło, że trofeum zdobyli francuscy „Czterej Muszkieterowie Tenisa”. W tym samym roku Tilden uległ w finale mistrzostw Francji (obecnie French Open) również Lacoste’owi. Porażkę poniósł w półfinale Wimbledonu z 1927 roku. Prowadził z Henrim Cochetem 6:2, 6:4, 5:1, by ulec w pięciu setach. Porażka z Cochetem zakończyła dominację Amerykanina na światowych kortach, chociaż zdołał jeszcze raz wygrać mistrzostwa USA (1929), Wimbledon (1930). Łącznie wygrał 138 turniejów (dodatkowo 28 razy przegrywał w finałach).

Suzanne Lenglen i William Tilden

Mimo zaawansowanego jak na sportowca wieku Tilden nie zakończył kariery. W 1931 roku porzucił status amatora i dołączył do zebranej przez Charlesa C. Pyle’a grupy zawodników występujących zawodowo (tzw. „cyrk Tildena”), do której należeli także Suzanne Lenglen, Henri Cochet, Ellsworth Vines, Don Budge czy Fred Perry; wykluczyło go to z rywalizacji w turniejach wielkoszlemowych i Pucharze Davisa. Rywalizował początkowo z Vincentem Richardsem, Niemcami Hansem Nussleinem i Romanem Najuchem oraz Czechem Karelem Kozeluhem. Tilden uczestniczył w rywalizacji zawodowców do końca życia, jeszcze w 1945 roku – w wieku 52 lat – był równym rywalem młodszego o ćwierć wieku Bobby’ego Riggsa (także mistrza Wimbledonu). Wygrał m.in. mistrzostwa zawodowe USA w 1931 i 1935 roku, mistrzostwa zawodowe Francji w latach 1933 i 1934, przegrywał w finałach zawodowych mistrzostw Anglii w latach 1935–1938.

Schyłek życia przyniósł Tildenowi liczne niepowodzenia. Zarobione na tenisie pieniądze tracił w nieudanych przedsięwzięciach teatralnych, w których, mając ambicje aktorskie, obsadzał sam siebie w głównych rolach. W 1947 i 1949 roku spędził po kilka miesięcy w więzieniu, oskarżony o niemoralny tryb życia (był homoseksualistą). Zmarł nagle na atak serca, w pokoju hotelowym, będąc w drodze na kolejny występ na korcie (zawodowe mistrzostwa USA w Cleveland).

Wielu ekspertów tenisowych stawia Tildena na pierwszym miejscu na liście największych w historii (m.in. Allison Danzig, Harry Hopman, Lance Tingay). Jego znaczenie jest porównywane z rolą, jaką odegrała w tenisie kobiecym Susanne Lenglen, a w innych dyscyplinach m.in. bokser Jack Dempsey. W roku 1959 roku nazwisko Tildena zostało wpisane do Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy.

Był różnie postrzegany przez współczesnych. Niektórych raziło jego perfekcjonistyczne, krytyczne podejście do obsługi technicznej, np. chłopców do podawania piłek; naraził się na krytykę także działaniami na rzecz wprowadzenia zawodowstwa w tenisie (chodziło przede wszystkim o nagrody pieniężne). Z drugiej strony cieszył się uznaniem za sportową postawę na korcie – potrafił przyznać punkt rywalowi przy pomyłkach sędziowskich czy pochwalić przeciwnika za dobre zagranie; w odróżnieniu od mistrzyń tenisa kobiecego – Suzanne Lenglen czy Helen Wills – potrafił pogodzić się z porażką, z godnością i uznaniem chwaląc grę swoich pogromców.

Finały w turniejach wielkoszlemowych

Gra pojedyncza (10–5)

Końcowy wynik	Nr	Data	Turniej	Nawierzchnia	Przeciwnik	Wynik finału
Finalista	1.	1918	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Robert Lindley Murray	3:6, 1:6, 5:7
Finalista	2.	1919	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Bill Johnston	4:6, 4:6, 3:6
Zwycięzca	1.	1920	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Gerald Patterson	2:6, 6:2, 6:3, 6:4
Zwycięzca	2.	1920	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Bill Johnston	6:1, 1:6, 7:5, 5:7, 6:3
Zwycięzca	3.	1921	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Brian Norton	4:6, 2:6, 6:1, 6:0, 7:5
Zwycięzca	4.	1921	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Wallace F. Johnson	6:1, 6:3, 6:1
Zwycięzca	5.	1922	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Bill Johnston	4:6, 3:6, 6:2, 6:3, 6:4
Zwycięzca	6.	1923	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Bill Johnston	6:4, 6:1, 6:4
Zwycięzca	7.	1924	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Bill Johnston	6:1, 9:7, 6:2
Zwycięzca	8.	1925	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Bill Johnston	4:6, 11:9, 6:3, 4:6, 6:3
Finalista	3.	1927	French Championships, Paryż	Ceglana	René Lacoste	4:6, 6:4, 7:5, 3:6, 9:11
Finalista	4.	1927	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	René Lacoste	9:11, 3:6, 9:11
Zwycięzca	9.	1929	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Francis Hunter	3:6, 6:3, 4:6, 6:2, 6:4
Finalista	5.	1930	French Championships, Paryż	Ceglana	Henri Cochet	3:6, 7:9, 4:6
Zwycięzca	10.	1930	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Wilmer Allison	6:3, 9:7, 6:4

Gra podwójna (6–2)

Końcowy wynik	Nr	Data	Turniej	Nawierzchnia	Partner	Przeciwnicy	Wynik finału
Zwycięzca	1.	1918	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Vincent Richards	Fred Alexander Beals Wright	6:3, 6:4, 3:6, 2:6, 6:2
Finalista	1.	1919	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Vincent Richards	Norman Brookes Gerald Patterson	6:8, 3:6, 6:4, 6:4, 2:6
Zwycięzca	2.	1921	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Vincent Richards	Richard N. Williams Watson Washburn	13:11, 12:10, 6:1
Zwycięzca	3.	1922	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Vincent Richards	Gerald Patterson Pat O’Hara Wood	4:6, 6:1, 6:3, 6:4
Zwycięzca	4.	1923	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Brian Norton	Richard N. Williams Watson Washburn	3:6, 6:2, 6:3, 5:7, 6:2
Finalista	2.	1926	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Alfred Chapin	Vincent Richards Richard N. Williams	4:6, 8:6, 9:11, 3:6
Zwycięzca	5.	1927	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Francis Hunter	Jacques Brugnon Henri Cochet	1:6, 4:6, 8:6, 6:3, 6:4
Zwycięzca	6.	1927	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Francis Hunter	Bill Johnston Richard N. Williams	10:8, 6:3, 6:3

Gra mieszana (5–5)

Końcowy wynik	Nr	Data	Turniej	Nawierzchnia	Partnerka	Przeciwnicy	Wynik finału
Zwycięzca	1.	1913	U.S. National Championships, Newport	Trawiasta	Mary Kendall Browne	Dorothy Green S. Rogers	7:5, 7:5
Zwycięzca	2.	1914	U.S. National Championships, Newport	Trawiasta	Mary Kendall Browne	Margaret Myers J. R. Rowland	6:1, 6:4
Finalista	1.	1916	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Florence Ballin	Eleonora Sears Willis Davis	4:6, 5:7
Finalista	2.	1917	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Florence Ballin	Molla Bjurstedt Irving Wright	12:10, 1:6, 3:6
Finalista	3.	1919	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Florence Ballin	Marion Zinderstein Vincent Richards	6:2, 9:11, 2:6
Finalista	4.	1921	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Molla Mallory	Mary Kendall Browne Bill Johnston	6:3, 4:6, 3:6
Zwycięzca	3.	1922	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Molla Mallory	Helen Wills Moody Howard Kinsey	6:4, 6:3
Zwycięzca	4.	1923	U.S. National Championships, Filadelfia	Trawiasta	Molla Mallory	Kathleen McKane Godfree John Hawkes	6:3, 2:6, 10:8
Finalista	5.	1924	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Molla Mallory	Helen Wills Moody Vincent Richards	8:6, 5:7, 0:6
Zwycięzca	5.	1930	French Championships, Paryż	Ceglana	Cilly Aussem	Eileen Bennett Henri Cochet	6:4, 6:4

Bibliografia

• Profil na stronie ATP, Association of Tennis Professionals [dostęp 2013-08-20]  (ang.).
• Profil na stronie ITF, International Tennis Federation [dostęp 2013-08-20]  (ang.).
• Profil na stronie Pucharu Davisa, Davis Cup [dostęp 2013-08-20]  (ang.).
• ZbigniewZ. Dutkowski ZbigniewZ., T – jak tenis, JanJ. Lis (red.), wyd. I, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1979 .
• Profil na stronie International Tennis Hall of Fame