Binnendieze – potoczna nazwa wszystkich rzek i kanałów znajdujących się wewnątrz murów miejskich 's-Hertogenbosch w Holandii, stanowiąca atrakcję turystyczną tego miasta. W pobliżu północno-zachodniego krańca murów miejskich, zbieg Binnendieze z rzekami Aa i Dommel tworzy krótką rzekę Dieze, która jest dopływem Mozy.

Binnendieze
Ilustracja
Brede Haven
Kontynent

Europa

Państwo

 Holandia

system kanałów
Długość 3,63 km
Źródło
Miejsce ’s-Hertogenbosch
Współrzędne

51°40′34,5″N 5°19′50,6″E/51,676261 5,330716

Ujście
Recypient Dieze
Miejsce

’s-Hertogenbosch

Współrzędne

51°41′42,7″N 5°18′04,3″E/51,695205 5,301190

Położenie na mapie Holandii
Mapa konturowa Holandii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Centrum 's-Hertogenbosch

W 1185 Henryk I Brabancki zaczął budowę twierdzy w strategicznym punkcie, u zbiegu rzek Dommel i Aa. Był to teren pokrytych lasem wydm z jeziorem pośrodku. Uregulowanie rzek było konieczne, by zapobiec wylewom i powodziom. Z braku miejsca, wąskie kanały (łącznie 22 kilometry) odprowadzające wodę poprowadzono wewnątrz murów miejskich, także pod budynkami mieszkalnymi. Woda odprowadzana była na bagna. System ten chronił miasto przed napaściami. Jedynie w 1629 Fryderyk Henryk Orański rozkazał przekopać przez bagna około 40 kilometrów rowów i wypompować z nich wodę, co pozbawiło załogę ochrony i miasto musiało się poddać[1].

'S-Hertogenbosch zostało założone jako małe miasto otoczone murami, w wielkości zbliżonej do kwartału obecnego rynku i kilku otaczających go ulic. Później zostało otoczone kolejnym murem, tym razem otaczającym obszar obecnego centrum miasta. Rzeki w obrębie murów miejskich nosiły nazwę Binnendieze. Służyły one do zaopatrzenia w wodę, jako miejsce do mycia i połowów ryb, ale także jako ściek i wysypisko odpadów. Jeszcze w latach 60. XX wieku rzeka była kanałem otwartym, a miasto narażone było na plagę szczurów[1], co wpłynęło na decyzję o zasypaniu systemu (1969)[2]. Dzięki budowie kanalizacji rzeka powoli znikała poprzez zabudowę i skanalizowanie. Całkowitemu pokryciu rzeki zabudową zapobiegnięto w 1972, ogłaszając Binnendieze chronionym obszarem miejskim[2]. Ciąg kanałów pod miastem został częściowo zrewitalizowany w latach 1973-1989[1] i jest obecnie jedną z najważniejszych atrakcji historycznych w 's-Hertogenbosch. Można po nich pływać (także z przewodnikami) od kwietnia do października[3]. Z 22 kilometrów pozostało jednak tylko 3630 metrów. W 1999 po Binnendieze przepłynęli królowa holenderska Beatrycze i król Belgii, Albert II Koburg[1].

Większy kanał (De Groote Stroom), to ujęte dawne koryto rzeki Dommel. Otacza stare miasto od wschodu i północy, a przerzucono ponad nim dziesięć mostów. De Vughtestroom to mniejszy kanał, który odcina zachodnią część starówki. Również nad nim przerzuconych jest wiele mostów i stoją nad nim budynki[1].

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Binnendieze [online], Cuda Świata, 4 listopada 2008 [dostęp 2020-12-20] (pol.).
  2. a b Historische route op de Binnendieze [online], DagjeDenBosch.com [dostęp 2020-12-20] (niderl.).
  3. The Binnendieze [online], Bezoek ‘s-Hertogenbosch [dostęp 2020-12-20] (ang.).