Bitwa pod Chocimiem (1673)
Bitwa pod Chocimiem – bitwa stoczona 11 listopada 1673 pomiędzy Rzecząpospolitą Obojga Narodów a Imperium Osmańskim.
| ||||
| ||||
Bitwa pod Chocimiem, obraz Franciszka Smuglewicza | ||||
Czas | 11 listopada 1673 | |||
Miejsce | Chocim | |||
Terytorium | krańce Rzeczypospolitej (tereny dzisiejszej Ukrainy) | |||
Wynik | wygrana Rzeczypospolitej | |||
Strony konfliktu | ||||
| ||||
Dowódcy | ||||
| ||||
Siły | ||||
| ||||
Straty | ||||
| ||||
48°30′N 26°30′E/48,500000 26,500000 |
Wojska koronne i litewskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego odniosły zwycięstwo nad wojskami tureckimi pod wodzą Husejna Paszy (ok. 35 tys. umocnionych w dawnym – z czasów pierwszej bitwy chocimskiej w 1621 roku – obozie polskim). Dzięki błyskawicznemu szturmowi wojska polskie zdobyły obóz ze 120 działami i rozbiły pierwszą armię osmańską. Chocimska wiktoria, traktowana przez Polaków jako odwet za pokój buczacki, pozwoliła Sobieskiemu rok później wygrać elekcję i zasiąść na tronie Polski.
Opis bitwyEdytuj
Wojna polsko-turecka 1672–1676 |
---|
Ładyżyn (1672) – Humań (1672) – Kamieniec Podolski (1672) – Korzec (1672) – Lwów – wyprawa na czambuły (1672) – Krasnobród (1672) – Narol (1672) – Niemirów (1672) – Komarno (1672) – Petranka (1672) – Kałusz (1672) – Chocim (1673) – Lesienice (1675) – Trembowla (1675) – Wojniłów (1676) – Żurawno (1676) |
Wojska polskie, liczące około 30 tysięcy żołnierzy, pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego, obległy twierdzę chocimską w pierwszych dniach listopada 1673 roku. Twierdza posiadała naturalne walory obronne, gdyż położona była w zakolu Dniestru. Od strony lądu zabezpieczona była wałami ziemnymi i licznymi szańcami obronnymi zbudowanymi w miejscu dawnego obozu polskiego sprzed pół wieku. Pierwsze ataki na pozycje tureckie przeprowadził Sobieski 10 listopada, miały one jednakże na celu jedynie rozpoznanie pola walki i rozmieszczenia sił przeciwnika. Właściwa bitwa rozegrana została następnego dnia, gdy Sobieski uderzył na Turków zmęczonych pogodą i bezsennością. Polski wódz wykorzystał fakt, że była mroźna pogoda, a Turcy nie byli do takiego klimatu przystosowani i przygotowani.
Po całonocnym markowaniu ataku przez oblegających, w śnieżnej zadymce, przy silnym wietrze i morderczym dla Turków zimnie, o brzasku 11 listopada Sobieski osobiście poprowadził swe wojska do szturmu na obóz turecki. Po salwie armatniej piechota i spieszeni dragoni wdarli się na wały, spychając nieprzyjaciela i wyrównując teren dla kawalerii. Po czym przez wyłomy w wałach i szańcach runęła husaria pod przywództwem hetmana Jabłonowskiego. Turcy odpowiedzieli kontratakiem kawalerii spahisów, lecz ci nie wytrzymali brawurowej szarży husarii i wkrótce walki rozgorzały wewnątrz twierdzy i obozu tureckiego, wśród gęstwy namiotów. Wobec paniki, jaka opanowała oddziały tureckie, Husejn Pasza zarządził ewakuację na drugi brzeg Dniestru. Lecz jedyny w Chocimiu most został uszkodzony ogniem polskiej artylerii i załamał się pod ciężarem uciekających. Tylko kilku tysiącom Turków spośród całej, 35-tysięcznej armii udało się przedostać do Kamieńca Podolskiego.
Reszta wojsk tureckich poległa bądź dostała się do niewoli. Straty Polaków były znacznie mniejsze, zdobyto silnie umocnioną twierdzę z wielkimi zapasami żywności i zaopatrzenia wojennego.
Bitwa chocimska zakończyła się pełnym zwycięstwem Rzeczypospolitej, nie przyniosło ono jednak przełomu w wojnie i nie doprowadziło do odzyskania Kamieńca Podolskiego. Natomiast wzrósł niepomiernie prestiż Rzeczypospolitej w Europie, a zwłaszcza respekt dla hetmana Jana Sobieskiego u Turków, którzy odtąd zwali Sobieskiego „Lwem Chocimskim”.
Skład wojsk polskichEdytuj
- Husaria: 1670 (12 chorągwi)
- Pancerni: 11 105 (110 chorągwi)
- Dragonia: 5 828 (19 chorągwi)
- Jazda wołoska: 1 619 (19 chorągwi)
- Arkebuzeria: 342 (3 chorągwie)
- Piechota: 7 988 (23 chorągwie)
- Piechota węgierska: 500 (4 chorągwie)
Łącznie: 29 052 żołnierzy[1]
UpamiętnienieEdytuj
Walki rycerzy polskich pod Chocimiem zostały, po 1990 r., upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic: „CHOCIM 2 IX – 9 X 1621/10 – 11 28 XI 1673”.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Orłowski D. Chocim 1673, Warszawa, 2007, s. 108–118.
BibliografiaEdytuj
- Damian Orłowski, Chocim 1673, seria: „Historyczne bitwy”, Bellona, Warszawa 2007, 2008.