Wikipedia

Bitwa pod Mrozami

bitwa wojny polsko-sowieckiej

Bitwa pod Mrozami – walki polskiego 65 pułku piechoty ppłk. Franciszka Korewy z oddziałami sowieckich 8. i 10 Dywizji Strzelców w czasie pościgu prowadzonego w ramach operacji warszawskiej.

Bitwa pod Mrozami
Wojna polsko-bolszewicka
Ilustracja
Czas

18 sierpnia 1920

Miejsce

pod Mrozami

Terytorium

Polska

Przyczyna

operacja warszawska (pościg)

Wynik

zwycięstwo polskie

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Franciszek Korewo
Siły
65 pułk piechoty oddziały 8. i 10 DS
Straty
7 poległych,
30 rannych 		ok. 800 jeńców
brak współrzędnych
Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921[1]

Sytuacja ogólna edytuj

4 lipca 1920 ruszyła II ofensywa sowieckiego Frontu Zachodniego pod hasłem: Na zachodzie ważą się losy wszechświatowej rewolucji – po trupie Polski wiedzie droga do wszechświatowego pożaru... Na Wilno – Mińsk – Warszawę – marsz![2][3]. W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy czerwonoarmistów Michaiła Tuchaczewskiego[4][5]. Kolejne próby zatrzymania wojsk sowieckich prących na zachód nie przynosiły spodziewanych rezultatów. Obchodzący ugrupowanie obronne od północy 3 Korpus Kawalerii Gaja wymuszał dalszy odwrót wojsk polskich[6]. Tempo natarcia wojsk sowieckich, jak na owe czasy, wydawało się oszałamiające i wynosiło ok. 20–30 km na dobę[7]. Wojsko Polskie traciło kolejno „linię dawnych okopów niemieckich”, linię Niemna i Szczary[8], czy wreszcie linię Bugu[9][10][11]. Wojska polskie cofały się nadal, a kolejną naturalną przeszkodą terenową dogodną do powstrzymania sowieckiej ofensywy była Wisła[12]. W godzinach wieczornych 6 sierpnia Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego wydało rozkaz do przegrupowania i reorganizacji wojsk[13].

16 sierpnia ruszyła kontrofensywa znad Wieprza[14]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie[15].

Walki pod Mrozami edytuj

16 sierpnia 65 pułk piechoty wspierany przez 1 baterię 16 pułku artylerii polowej maszerował na północ przez Żelechów, Latowicz i Kuflew. Po drodze staczał drobne potyczki z tyłowymi oddziałami sowieckimi. Wieczorem dotarł do Mrozów i zorganizował tu odpoczynek nocny[16]. Rejon ześrodkowania pułku ubezpieczały placówki. Spodziewano się uderzeń ze strony wycofujących się spod Warszawy oddziałów 16 Armii Nikołaja Sołłohuba[17][18].

O świcie 18 sierpnia elementy rozpoznawcze przekazały informację o marszu taborów i oddziałów sowieckich na północny wschód. 5 i 6 kompania pułku zamknęły w okolicach Kałuszyna szosę Warszawa – Siedlce, a siły główne pułku obsadziły stanowiska na zachód od Mrozów. Wkrótce z lasów położonych na zachód od Mrozów uderzyła piechota 8 Dywizji Strzelców. Zatrzymano ją ogniem broni maszynowej, a kontratak kompanii kpt. Tadeusza Müllera odrzucił ją do lasu. Kontratakująca kompania kontynuowała pościg i dotarła aż pod Cegłów, tracąc kontakt z głównymi siłami pułku[19]. Około 13.00 przeciwnik wznowił natarcie. W centrum polskiego ugrupowania czerwonoarmiści opanowali wzgórze na zachodnim skraju Mrozów, ale dalsze ich działania zostały powstrzymane przed przednim skrajem obrony 1 kompanii 65 pp. Nieprzyjaciel odniósł jednak powodzenie na skrzydłach i około 14.30 Sowieci podeszli od północy i południa do pierwszych zabudowań miasteczka. Dowódca pułku wsparł obronę pierwszego rzutu ostatnim odwodem – kompanią techniczną pułku, a sam udał się na stanowiska artylerii, które prowadziły ogień na wprost do nieprzyjaciela. Nacierający dalej czerwonoarmiści zepchnęli dwukompanijny II/65 pp w głąb zabudowy Mrozów[20], a wycofująca się polska piechota odsłoniła stanowiska ogniowe własnej artylerii. Gdy tyraliery nieprzyjacielskie podeszły do jej stanowisk, obsługi armat nie przerwały ognia, a strzelały dalej zadając przeciwnikowi ciężkie straty i chwilowo zatrzymały jego natarcie. Dało to czas mjr. Eustachemu Serafinowiczowi na uporządkowanie 7 i 8 kompanii i wyprowadzenie kontrataku „na bagnety”. Niemal jednocześnie uderzyła na nieprzyjaciela wracająca spod Cegłowa kompania szturmowa. W walce wręcz odrzucono nieprzyjaciela do lasu. Oskrzydlone od północy i wyczerpane bojem sowieckie oddziały po krótkich negocjacjach około 17.00 złożyły broń[20][18].

Bilans walk edytuj

W bitwie pod Mrozami 65 pułk piechoty wziął około 800 jeńców, zdobył 4 działa i 7 ckm-ów. Wieczorem ujęto jeszcze kilkudziesięciu czerwonoarmistów z rozbitej pod Jędrzejowem 22 Brygady Strzelców i z 1 pułku kawalerii Czerwonych Komunardów. Straty polskie wyniosły 7 poległych oraz 30 rannych[20][21].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Przybylski 1930 ↓.
  2. ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 155.
  3. ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
  4. ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 173.
  5. ↑ Szeptycki 2016 ↓, s. 77.
  6. ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 261.
  7. ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 437.
  8. ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 262.
  9. ↑ Tarczyński (red.) 1996 ↓, s. 14.
  10. ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 63.
  11. ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 97.
  12. ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 438.
  13. ↑ Wyszczelski 2006 ↓, s. 375.
  14. ↑ Wyszczelski 1995 ↓, s. 193.
  15. ↑ Żeligowski 1990 ↓, s. 116.
  16. ↑ Proskurnicki 1929 ↓, s. 18.
  17. ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 271.
  18. ↑ a b Proskurnicki 1929 ↓, s. 19.
  19. ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 271–172.
  20. ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 172.
  21. ↑ Proskurnicki 1929 ↓, s. 20.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bitwa_pod_Mrozami&oldid=72703515”