Oblężenie Suczawy

Oblężenie Suczawy – atak i zdobycie twierdzy w Suczawie przez wojska polsko-wołosko-mołdawskie, skierowany przeciw hospodarowi mołdawskiemu Bazylemu Lupu i sprzymierzonym z nim Kozakom zaporoskim, pod wodzą Tymofieja Chmielnickiego.

Oblężenie Suczawy

Powstanie Chmielnickiego
Zamek w Suczawie
Czas	25 sierpnia – 13 października 1653
Miejsce	Suczawa
Terytorium	Hospodarstwo Mołdawskie
Wynik	zdobycie twierdzy przez wojska wołosko-mołdawsko-polskie
Strony konfliktu
Hospodarstwo Mołdawskie Wołoszczyzna Rzeczpospolita Kozacy zaporoscy Hospodarstwo Mołdawskie
Dowódcy
Jerzy Stefan Mateusz Basarab Jan Kondracki Tymofiej Chmielnicki † Bazyli Lupu
Siły
około 15 000 około 12 000 (w tym 9000 Kozaków, początkowo 2000 Tatarów)
Straty
nieznane nieznane
Położenie na mapie okręgu Suczawa miejsce bitwy
Położenie na mapie Rumunii miejsce bitwy
47°39′05″N 26°15′20″E

W roku 1653 syn hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego Tymofiej dowodził odsieczą kozacką prowadzoną do obrony hospodara mołdawskiego Bazylego Lupu, który od roku był również teściem Tymofieja. Przeciw hospodarowi trwała rewolta z udziałem wojsk Wołoszczyzny, Siedmiogrodu oraz wspierana przez posiłki z Rzeczypospolitej. Oddziały wierne Bazylemu Lupu zostały otoczone i zamknięte w twierdzy w Suczawie. Posiłki kozackie dowodzone przez Tymofieja Chmielnickiego zdołały przedrzeć się do twierdzy. Łącznie potężnej twierdzy suczawskiej zaczęło bronić 12 000 wojsk pod wodzą Chmielnickiego. Początkowo wraz z wojskami kozackimi stacjonował 2-tysięczny oddział Tatarów, lecz ci, dowiedziawszy się o nadciągających na Suczawę wojskach polskich, uciekli na Krym, pozostawiając Kozaków. Z Rzeczypospolitej wysłano korpus 4000 żołnierzy pod dowództwem pułkownika Jana Kondrackiego, by pomóc w szturmie twierdzy i rozprawić się z synem Bohdana Chmielnickiego. Polskimi pułkami jazdy dowodzili w tej wyprawie: Dymitr Jerzy Wiśniowiecki, Sebastian Machowski, Jan Kłodziński, Józef Łączyński. Polskie wojska dotarły pod zamek 25 sierpnia 1653, komendę nad oblężeniem przejął Kondracki, wsparty artylerią Henryka Denhoffa. W wyniku jednego z ostrzałów artyleryjskich, 12 września 1653 został trafiony namiot Tymofieja Chmielnickiego, któremu wybuch urwał nogę. Po wdaniu się gangreny, 15 października, syn Bohdana Chmielnickiego zmarł.

Pomimo utraty wodza i panującego głodu, Kozacy wciąż się bronili. Obrali następnie kolejnych wodzów, najpierw niejakiego Martyna, następnie Michaiło Federowicza. Wygłodzeni, wymęczeni Kozacy po kilku tygodniach wyrazili wolę negocjacji warunków kapitulacji twierdzy. Rozmowy z nimi prowadził w imieniu Rzeczypospolitej Sebastian Machowski. W wyniku negocjacji Kozacy wydali Polakom całą swoją starszyznę kozacką – 17 przedstawicieli starszyzny zostało ściętych przez Polaków. 12 października 1653 Kozacy stawili się na wałach przed twierdzą, wypowiedzieli słowa przysięgi i oficjalnie skapitulowali. Dzień później na honorowych warunkach, z rozciągniętymi chorągwiami, waląc w bębny, wraz z wozem z ciałem Tymofieja Chmielnickiego, Kozacy wyszli z twierdzy. Około 500 z nich zostało wymordowanych przez polskie wojska mszczące się za rzeź po bitwie pod Batohem, ale większość wojsk kozackich opuściła Mołdawię i wróciła na Ukrainę. Suczawa została przejęta przez Jerzego Rakoczego, pozostającego wówczas w sojuszu z Janem Kazimierzem, natomiast Bazyli Lupu został wkrótce pozbawiony tronu hospodara mołdawskiego.

Tym samym w mołdawskiej Suczawie zakończyła się próba wejścia rodu Chmielnickich w świat dyplomatycznych relacji z najważniejszymi dworami królewskimi w Europie. Bohdan Chmielnicki w wyniku tej klęski porzucił kierunek mołdawski swej polityki i rozpoczął rokowania z Rosją, wkrótce oddając się pod opiekę cara rosyjskiego w ugodzie perejasławskiej.

Bibliografia

• Janusz Kaczmarczyk: Bohdan Chmielnicki, Ossolineum 1988, ISBN 83-04-02796-8.