Bodzanowice

wieś w województwie opolskim

Bodzanowice (niem. Botzanowitz[3]; Grunsruh (1938-1945)[4]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Olesno.

Artykuł 50°54′24″N 18°37′23″E
- błąd 39 m
WD 50°55'0"N, 18°37'0"E, 50°54'45.22"N, 18°37'38.96"E
- błąd 39 m
Odległość 1267 m
Bodzanowice
— wieś —
Ilustracja
Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Państwo  Polska
Województwo  opolskie
Powiat oleski
Gmina Olesno
Liczba ludności (31.12.2013) 995[1]
Strefa numeracyjna 0-34
Kod pocztowy 46-312[2]
Tablice rejestracyjne OOL
SIMC 0139880
Położenie na mapie gminy Olesno
Mapa konturowa gminy Olesno, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Bodzanowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Bodzanowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Bodzanowice”
Położenie na mapie powiatu oleskiego
Mapa konturowa powiatu oleskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Bodzanowice”
Ziemia50°54′24″N 18°37′23″E/50,906667 18,623056
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

NazwaEdytuj

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie stosowaną, polską nazwą Bodzanowice oraz nazwą zgermanizowaną Bodsanowitz[5]. Polską nazwę Bodzanowice w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[6].

Ze względu na słowiańskie pochodzenie nazwy w okresie reżimu hitlerowskiego w latach 1930–1945 nazistowska administracja III Rzeszy zmieniła zgermanizowaną nazwę na nową, całkowicie niemiecką – Grunsruh[3]. Od 1946 Bodzanowice[7].

PołożenieEdytuj

Bodzanowice leżą na Górnym Śląsku, przy granicy z historyczną Małopolską, którą wyznacza bieg rzeki Liswarty, oraz województwami opolskim i śląskim. Jest to największa wieś w gminie Olesno.

Części wsiEdytuj

Integralne części wsi Bodzanowice[8][9]
SIMC Nazwa Rodzaj
0139910 Granicznik przysiółek
0139927 Kiki przysiółek
0139933 Obłąki przysiółek
0139896 Paprotna część wsi
0139904 Piaski część wsi
0139940 Pustkowie przysiółek

HistoriaEdytuj

Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z 1447. W 1753 Bodzanowice kupił szlachcic Henryk Leopold Reichenbach. Po nim wieś odziedziczył jego syn – Karol Henryk Fabian. Sprzedał ją w 1780 za 80 tys. talarów. Po dawnych właścicielach wsi pozostał dworek. Około 1850 zbudowano w Bodzanowicach dwa wielkie piece, wydobywano rudę żelaza i wapień.

Region wieluński i częstochowski były terenami granicznymi zachodniej Polski od schyłku XIV wieku, a linię graniczną stanowiły rzeki Prosna i Liswarta. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, granica polsko-niemiecka na Liswarcie została ustalona w 1918 i potwierdzona traktatem wersalskim 28 czerwca 1919. Do 1945 na terenie wsi znajdowało się polsko-niemieckie przejście graniczne. We wsi istnieją budynki straży granicznej (dzisiaj znajdują się w nich mieszkania).

Około połowy sierpnia 1939 w rejon Wichrowa i Bodzanowic przegrupowano 4 Dywizję Pancerną pod dowództwem Georga-Hansa Reinhardta. Dywizja liczyła ok. 15 tysięcy żołnierzy, 308 czołgów, 38 samochodów pancernych oraz sprzęt logistyczny. Rozpoczęły się akcje dywersyjne, ostrzeliwane były polskie patrole i placówki straży granicznej. 26 sierpnia 1939 o godzinie 9.30 w Przystajni patrol Straży Granicznej odparł atak żołnierzy niemieckich, którzy przedostali się na stronę polską. W przededniu wojny na terenach przygranicznych zostały rozmieszczenie na rozkaz władz polskich jednostki 7 Dywizji Piechoty. Ich głównym zadaniem była obrona rejonu częstochowskiego na odcinku około 40 km Krzepice – Lubliniec. 31 sierpnia 1939 w Bodzanowicach żołnierze niemieccy skończyli budować most pontonowy, który w nocy przerzucili przez rzekę Liswartę.

Plebiscyt i powstanie

W 1910 roku 1135 mieszkańców mówiło w języku polskim, 1 w językach polskim i niemieckim, natomiast 102 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku 125 głosów oddano na kandydatów z list polskich, którzy zdobyli łącznie 11 z 18 mandatów. Podczas plebiscytu w 1921 roku we wsi uprawnionych do głosowania było 988 mieszkańców (w tym 282 emigrantów). Za Polską głosowało 241 osób, za Niemcami 718 osób. W 1919 r. mieszkańcy założyli tu komórkę Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Komórka wywiadowcza w marcu 1920 miała tu dwa posterunki. [10].

Przez Bodzanowice przebiegała postulowana w marcu 1921 linia Korfantego. Miejsce walk w III powstaniu śląskim opanowali tu miejscowi powstańcy w nocy z 3 na 4 maja 1921. 10 maja biuletyn dowództwa Grupy "Wschód" podał, że na skutek porozumienia się NKWP z władzami koalicyjnymi zaprzestano prowadzenia walk i ustalono linię demarkacyjną, przebiegającą m.in. przez Bodzanowice.


EdukacjaEdytuj

  • Publiczna Szkoła Podstawowa w Bodzanowicach (ul. Szkolna 1)
  • Publiczne Przedszkole w Bodzanowicach (ul. Szkolna 1)

ParafiaEdytuj

We wsi działa Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny erygowana w 1447.

Osobne artykuły: Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bodzanowicach i Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bodzanowicach.

Znane osoby związane z BodzanowicamiEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Miasto i gmina w liczbach. Urząd Miejski w Oleśnie. [dostęp 2014-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-20)].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 71 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka, Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska, Opole-Kluczbork 1997, s. 28.
  4. ↑ Konstanty Prus: Spis nazw miejscowości Śląska Opolskiego. Katowice: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, 1939, s. 19.
  5. ↑ Knie 1830 ↓, s. 52.
  6. ↑ Józef Lompa, Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847, s. 28.
  7. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  8. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  9. ↑ GUS. Rejestr TERYT.
  10. ↑ Encyklopedia powstań śląskich, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982.

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bodzanowice&oldid=63733913”