Boguchwała
Boguchwała (do 1728 Piotraszówka) – miasto w Polsce, w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, siedziba gm. miejsko-wiejskiej, na Podgórzu Rzeszowskim, nad Wisłokiem, graniczące z Rzeszowem przy trasie międzynarodowej E371.
| |||||
| |||||
a.jpg) Centrum miasta | |||||
| |||||
| Państwo |  Polska
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo |  podkarpackie
| ||||
| Powiat | rzeszowski | ||||
| Gmina | Boguchwała | ||||
| Aglomeracja | rzeszowska | ||||
| Data założenia | XIV wiek | ||||
| Prawa miejskie | 1728–1772, od 2008 | ||||
| Burmistrz | Wiesław Kąkol | ||||
| Powierzchnia | 9,11[1] km² | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
6184[2] 671,5 os./km² | ||||
| Strefa numeracyjna | (+48) 17 | ||||
| Kod pocztowy | 36-040 | ||||
| Tablice rejestracyjne | RZE | ||||
Położenie na mapie gminy Boguchwała  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego  | |||||
 49°58′59″N 21°56′23″E/49,983056 21,939722
| |||||
| TERC (TERYT) | 1816034 | ||||
| SIMC | 0644750 | ||||
Urząd miejski ul. Suszyckich 3336-040 Boguchwała | |||||
| Strona internetowa | |||||
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do woj. rzeszowskiego.
Miasto jest siedzibą parafii pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa, należącej do dekanatu Boguchwała, diecezji rzeszowskiej.
HistoriaEdytuj
Miejscowość została założona w XIV w. przez M. Piotraszewskiego i pierwotnie należała do ziemi sanockiej[3][4]. Wieś przeszła na własność M. S. Ligęzy w 1561. Wieś szlachecka Piotraschowka, własność Ligęzów, położona była w 1589 roku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[5]. W czerwcu 1624 Tatarzy spalili znaczną jej część. Wieś, położona w powiecie przemyskim, była własnością Macieja Stanisława Ustrzyckiego, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku[6]. W poł. XVII w. wieś przejęli Ustrzyccy, po nich Urbańscy, a w 1724 klucz, którego była siedzibą, został zakupiony przez Teodora Lubomirskiego (1683–1745). Staraniem nowego suwerena w 1728 August II Mocny nadał prawa miejskie wsi, zmieniając jej nazwę na Boguchwała. W XVIII w. miasto rozwijało się szybko jako siedziba klucza dóbr. Lubomirski wybudował pałac (1728) i kościół św. Stanisława, konsekrowany w 1729 r. W 1763 nowym właścicielem miasta został generał wojsk koronnych P. Starzyński. W 1772 Boguchwała utraciła prawa miejskie. W 1805 r. cały majątek nabył ziemianin Florian Straszewski. W 2. poł. XIX w. podupadły klucz boguchwalski zakupił Z. Suszycki. Doprowadził on do rozwinięcia jego gospodarki i utworzył Naukowy Zakład Gospodarczy, który stał się zapleczem dla badań i wprowadzania innowacji w zakresie gospodarowania w rolnictwie. Udane inwestycje gospodarcze w kluczu doprowadziły do wzrostu produkcyjnego. Działalność ta pozwoliła na utworzenie przez W. Suszycką 1 maja 1926 we Lwowie fundacji wspierającej chłopów we wprowadzaniu ulepszeń w rolnictwie.
W marcu 1947 roku przez Boguchwałę przejeżdżał gen. Świerczewski jadąc na swą ostatnią akcję w Bieszczadach. Ku jego pamięci imieniem generała nazwano szkołę podstawową w Boguchwale na której umieszczono płaskorzeźbę z popiersiem Świerczewskiego[7].
1 stycznia 2008 Boguchwała odzyskała prawa miejskie[8].
DemografiaEdytuj
- Piramida wieku mieszkańców Boguchwały w 2014 roku[2].
GospodarkaEdytuj
Miasto jest ośrodkiem przemysłu elektrotechnicznego i energetycznego. Znajdują się w nim placówki Zakładów Porcelany Elektrotechnicznej „ZAPEL” S.A. oraz Inst. Energetyki.
TransportEdytuj
- 19 droga krajowa nr 19
- linia kolejowa Rzeszów Główny – Jasło ze stacją kolejową
ZabytkiEdytuj
- zespół pałacowo-parkowy
- stary kościół parafialny św. Stanisława z XVIII w.
- pomnik 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem
SportEdytuj
- Izolator Boguchwała – klub piłkarski
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.. [dostęp 2010-08-20].
- ↑ a b Boguchwała w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Adam Fastnacht: Osadnictwo ziemi sanockiej w latach 1340—1650. Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo, Wrocław 1962, s. 89.
- ↑ Stefan Ochenduszko: Zwięczyca pod Rzeszowem, w: „Rocznik Przemyski”, t. XIII. Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, Przemyśl 1970, s. 400. ISSN 0137-4168
- ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 13.
- ↑ Andrzej Gliwa, Wykaz zniszczeń we wsiach i miastach ziemi przemyskiej po najeździe tatarskim z 1672 roku : (cz. I), w: Prace Historyczno-Archiwalne, Tom 13 (2003), Rzeszów 2003, s. 142.
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 627
- ↑ {{{tytuł}}}, www.boguchwala.pl [dostęp 2020-04-13].tytuł
BibliografiaEdytuj
- Praca zbiorowa: Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Boguchwała 2.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 279.
- Pietraszówka, dawna nazwa wsi Boguchwała, powiat rzeszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 115.
- Strona internetowa miasta i gminy Boguchwała
- Historia Żydów w Boguchwale na portalu Wirtualny Sztetl