Bogumił Kobiela
ⓘBogumił Kobiela (ur. 31 maja 1931 w Katowicach, zm. 10 lipca 1969 w Gdańsku) – polski aktor teatralny i filmowy. Uznawany za najwybitniejszego polskiego aktora tragikomicznego, przedstawiciel polskiej szkoły filmowej[1].
.jpg) Bogumił Kobiela w filmie „Człowiek z M-3” reż. Leon Jeannot (1968) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Małgorzata Kobiela (od 1963 do jego śmierci) |
| Lata aktywności |
1953–1969 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatrzyk Bim-Bom, Kabaret Dudek, Kabaret Wagabunda | |
_-_Bogumi%C5%82_Kobiela.jpg)
Życiorys edytuj
Młodość edytuj
Ukończył gimnazjum w Krzeszowicach, I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Katowicach, a w 1953 Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie[2]. Aktor Teatru Wybrzeże w Gdańsku (1953–1955 i 1958–1960), teatrzyku studenckiego Bim-Bom wraz ze Zbigniewem Cybulskim (1955–1958), Teatru Ateneum w Warszawie (1960–1963), kabaretów Dudek i Wagabunda (1963–1966), Teatru Komedia (1966–1969). Często występował w Telewizji Polskiej w programach estradowych, satyrycznych, a także w Teatrze Telewizji.
Role filmowe edytuj
Popularność zyskał grając w filmach najwybitniejszych polskich reżyserów, m.in. Andrzeja Munka i Andrzeja Wajdy, tworząc role tragikomiczne, oddające złożoność sytuacji, w jakiej znalazła się jednostka pośród wydarzeń historycznych XX wieku w Polsce. Zapamiętany głównie z roli Jana Piszczyka w filmie pt. Zezowate szczęście w reżyserii Andrzeja Munka.
Wypadek drogowy edytuj
2 lipca 1969 w Buszkowie koło Koronowa podczas deszczu auto marki BMW 1600 koloru białego, którym podróżował aktor, jego żona oraz dwoje autostopowiczów, wpadło na zakręcie w poślizg i zderzyło się czołowo z pustym autobusem Jelcz 043, należącym do cukrowni w Świdnicy. Przypadkowym pasażerom nic się nie stało. Żona została lekko ranna (miała złamaną rękę i rozcięte czoło). Według jej relacji, gdy przyjechało pogotowie ratunkowe, Kobiela miał prosić lekarzy, by zajęli się jego żoną. Sam miał informować, że nic mu nie jest, chwilę później padając na ziemię nieprzytomny[3]. Aktor doznał pęknięcia śledziony oraz krwotoku wewnętrznego[4]. W stanie zapaści karetka pogotowia zawiozła go do Bydgoszczy, gdzie następnego dnia rano odzyskał przytomność. Stamtąd został przewieziony do specjalistycznej kliniki w Gdańsku[5]. Zmarł 8 dni później, w klinice w Gdańsku, po dwóch operacjach i blisko godzinnej reanimacji. Został pochowany w swojej rodzinnej miejscowości, w Tenczynku koło Krakowa przy grobie swojej matki[6].
Upamiętnienie edytuj
Jego życie przedstawia książka autorstwa Macieja Szczawińskiego pt. Zezowate szczęście, wydana w 1996 roku w Katowicach przez Towarzystwo Zachęty Kultury, wznowiona - w wersji poprawionej i uzupełnionej - w 2019 roku[7]. Sztukę aktorską Kobieli przedstawia i analizuje praca doktorska Magdaleny Przyborowskiej wydana w 2011 w formie książki pt. Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska przez wydawnictwo Słowo/obraz terytoria[8].
Imieniem aktora nazwano ulicę w Gdańsku[9].
14 maja 1999 roku na ul. Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd (w okolicach Hotelu Grand). 10 września 2010 roku odsłonięto popiersie Bogumiła Kobieli w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim w Katowicach[10].
Życie prywatne edytuj
Jego ojcem był Ludwik Kobiela, a bratem Marek Kobiela. Od 1963 był żonaty z Małgorzatą[2]. Spokrewniony z Barbarą Kilar, żoną kompozytora Wojciecha Kilara.
Filmografia edytuj
Scenarzysta edytuj
- 1960 – Do widzenia, do jutra
- 1963 – Kobiela na plaży
- 1972 – Przeprowadzka
Aktor edytuj
Filmy kinowe i telewizyjne edytuj
- 1953 – Trzy opowieści jako Grześ
- 1954 – Kariera jako milicjant
- 1955 – Zaczarowany rower jako Tyczka
- 1955 – Trzy starty jako Stefan
- 1956 – Szkice węglem jako urzędnik w powiecie
- 1957 – Eroica jako Dąbecki
- 1958 – Pożegnania jako hrabia Tolo
- 1958 – Popiół i diament jako Drewnowski
- 1959 – Inspekcja pana Anatola jako prezes klubu „40 i 4"
- 1959 – Awantura o Basię jako szwagier
- 1960 – Rozstanie jako kelner
- 1960 – Zezowate szczęście jako Jan Piszczyk
- 1961 – Historia żółtej ciżemki jako Froncek, wędrowny kuglarz
- 1962 – Nad wielką wodą
- 1962 – Slanceto i syankata
- 1962 – Spóźnieni przechodnie jako Wacek
- 1963 – W polskich górach jako on sam
- 1963 – Kobiela na plaży jako on sam
- 1963 – Kryptonim Nektar jako Jacek
- 1963 – Zacne grzechy jako Bertold
- 1964 – Rękopis znaleziony w Saragossie jako Toledo
- 1965 – Trzy kroki po ziemi
- 1966 – Marysia i Napoleon jako Michał, kamerdyner Marii Walewskiej
- 1966 – Nowy pracownik
- 1966 – Małżeństwo z rozsądku jako ‘inżynier’ Kwilecki
- 1966 – Piekło i niebo jako markiz w piekle
- 1967 – Klub szachistów jako Dudek
- 1967 – Co to jest Dudek? jako on sam
- 1967 – Poradnik matrymonialny
- 1967 – Szach i mat!
- 1967 – Paryż-Warszawa bez wizy jako Polak z Paryża
- 1967 – Ręce do góry
- 1967 – To jest twój nowy syn
- 1968 – Hasło Korn
- 1968 – Lalka jako Lisiecki, subiekt w sklepie Wokulskiego
- 1968 – Człowiek z M-3 jako Tomasz Piechocki
- 1968 – Przekładaniec jako Ryszard Fox, kierowca rajdowy
- 1968 – Wszystko na sprzedaż jako Bobek
- 1969 – Kulig
- 1969 – Pierwszy dzień w pracy
- 1969 – Nowy jako inspektor BHP
- 1969 – Mieszczanin szlachcicem jako pan Jourdain
Filmy upamiętniające tego aktora edytuj
- 1988 – Bobek czyli jedenaście wcieleń Bogumiła Kobieli jako on sam (zdjęcia archiwalne)
- 1997 – Bobek. Wspomnienie o Bogumile Kobieli jako on sam (zdjęcia archiwalne)
Seriale telewizyjne edytuj
- 1965–1966 – Wojna domowa
- 1966–1968 – Klub profesora Tutki jako profesor uniwersytetu, znawca archipelagu Małe Kokosy (2), ojciec, staruszek (10)
- 1969 – Przygody pana Michała jako mnich
Przypisy edytuj
- ↑ Kobiela Bogumił, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-08-11].
- ↑ a b Kazimierz Targosz. Bobek. „Przekrój”. nr 28, s. 21–23, 1999-07-11. ISSN 0033-2488. (pol.).
- ↑ Fakt.pl, Polski aktor zginął przez pasję swojego życia. Miał tylko 38 lat [online], 15 kwietnia 2016 [dostęp 2017-07-10] (pol.).
- ↑ Aleksandra Lewińska, Życie wisi na zakręcie [online], Wyborcza.pl, 15 lipca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2009-07-17].
- ↑ Aleksandra Lewińska: Zakręt, na którym zginął Kobiela, a Krawczyk się nawrócił. 2018-07-11. [dostęp 2019-01-24].
- ↑ Pogrzeb B. Kobieli, „Echo Krakowa” (162), 12 lipca 1969, s. 1.
- ↑ Zezowate szczęście. Opowieść o Bogumile Kobieli [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-06-23].
- ↑ Magdalena Przyborowska: Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska. terytoria.com.pl. [dostęp 2018-05-16]. (pol.).
- ↑ Uchwała nr VI/59/19 Rady Miasta Gdańska z dnia 7 marca 2019 r. w sprawie zaliczenia ulic: Anny Jagiellonki, Królowej Bony, Łańcuckiej, Rogalińskiej, Bogumiła Kobieli, Zbigniewa Cybulskiego, Kazimierza Jeżewskiego i Adolfa Dygasińskiego do kategorii dróg gminnych - Metryka - Baza aktów prawnych - INFOR.pl - portal księgowych [online], www.infor.pl [dostęp 2020-06-23] (ang.).
- ↑ Kobiela uhonorowany [online], Urząd Miasta Katowice, 13 września 2010 [dostęp 2011-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-04].
Bibliografia edytuj
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 57. ISBN 83-85831-35-5.
- Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 60. ISBN 83-60353-11-5.
- Szkic: Bogumił Kobiela – genialny antybohater, [w:] Marek Różycki jr. Artystyczny Bazar Różyckiego, Oficyna Wydawnicza Rafał Brzeziński /rafalbrzezinski.info/, 2016 – rozmowy, szkice i felietony z- i o najwybitniejszych twórcach kultury i sztuki, s. 451, ISBN 978-83-65078-10-0[1]
Linki zewnętrzne edytuj
- Bogumił Kobiela w bazie IMDb (ang.)
- Bogumił Kobiela w bazie Filmweb
- Bogumił Kobiela w bazie filmpolski.pl
- Bogumił Kobiela w fdb.pl
- Bogumił Kobiela na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Bogumił Kobiela w bazie Akademii Polskiego Filmu
- ↑ Artystyczny Bazar Różyckiego. rafalbrzezinski.info. [dostęp 2016-08-09].