Bogumił Kobiela

polski aktor teatralny i filmowy

Bogumił Kobiela (ur. 31 maja 1931 w Katowicach, zm. 10 lipca 1969 w Gdańsku) – polski aktor teatralny i filmowy. Uznawany za najwybitniejszego polskiego aktora tragikomicznego, przedstawiciel polskiej szkoły filmowej[1].

Bogumił Kobiela
Ilustracja
Bogumił Kobiela w filmie „Człowiek z M-3” reż. Leon Jeannot (1968)
Data i miejsce urodzenia

31 maja 1931
Katowice

Data i miejsce śmierci

10 lipca 1969
Gdańsk

Zawód

aktor teatralny i filmowy

Współmałżonek

Małgorzata Kobiela (od 1963 do jego śmierci)

Lata aktywności

1953–1969

Zespół artystyczny
Teatrzyk Bim-Bom, Kabaret Dudek, Kabaret Wagabunda
Popiersie w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim w Katowicach

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj
 
Grób w Tenczynku

Ukończył gimnazjum w Krzeszowicach, I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Katowicach, a w 1953 Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie[2]. Aktor Teatru Wybrzeże w Gdańsku (1953–1955 i 1958–1960), teatrzyku studenckiego Bim-Bom wraz ze Zbigniewem Cybulskim (1955–1958), Teatru Ateneum w Warszawie (1960–1963), kabaretów Dudek i Wagabunda (1963–1966), Teatru Komedia (1966–1969). Często występował w Telewizji Polskiej w programach estradowych, satyrycznych, a także w Teatrze Telewizji.

Role filmowe

edytuj

Popularność zyskał grając w filmach najwybitniejszych polskich reżyserów, m.in. Andrzeja Munka i Andrzeja Wajdy, tworząc role tragikomiczne, oddające złożoność sytuacji, w jakiej znalazła się jednostka pośród wydarzeń historycznych XX wieku w Polsce. Zapamiętany głównie z roli Jana Piszczyka w filmie pt. Zezowate szczęście w reżyserii Andrzeja Munka.

Wypadek drogowy

edytuj

2 lipca 1969 w Buszkowie koło Koronowa podczas deszczu auto marki BMW 1600 koloru białego, którym podróżował aktor, jego żona oraz dwoje autostopowiczów, wpadło na zakręcie w poślizg i zderzyło się czołowo z pustym autobusem Jelcz 043, należącym do cukrowni w Świdnicy. Przypadkowym pasażerom nic się nie stało. Żona została lekko ranna (miała złamaną rękę i rozcięte czoło). Według jej relacji, gdy przyjechało pogotowie ratunkowe, Kobiela miał prosić lekarzy, by zajęli się jego żoną. Sam miał informować, że nic mu nie jest, chwilę później padając na ziemię nieprzytomny[3]. Aktor doznał pęknięcia śledziony oraz krwotoku wewnętrznego[4]. W stanie zapaści karetka pogotowia zawiozła go do Bydgoszczy, gdzie następnego dnia rano odzyskał przytomność. Stamtąd został przewieziony do specjalistycznej kliniki w Gdańsku[5]. Zmarł 8 dni później, w klinice w Gdańsku, po dwóch operacjach i blisko godzinnej reanimacji. Został pochowany w swojej rodzinnej miejscowości, w Tenczynku koło Krakowa przy grobie swojej matki[6].

Upamiętnienie

edytuj

Jego życie przedstawia książka autorstwa Macieja Szczawińskiego pt. Zezowate szczęście, wydana w 1996 roku w Katowicach przez Towarzystwo Zachęty Kultury, wznowiona - w wersji poprawionej i uzupełnionej - w 2019 roku[7]. Sztukę aktorską Kobieli przedstawia i analizuje praca doktorska Magdaleny Przyborowskiej wydana w 2011 w formie książki pt. Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska przez wydawnictwo Słowo/obraz terytoria[8].

Imieniem aktora nazwano ulicę w Gdańsku[9].

14 maja 1999 roku na ul. Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd (w okolicach Hotelu Grand). 10 września 2010 roku odsłonięto popiersie Bogumiła Kobieli w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim w Katowicach[10].

Życie prywatne

edytuj

Jego ojcem był Ludwik Kobiela, a bratem Marek Kobiela. Od 1963 był żonaty z Małgorzatą[2]. Spokrewniony z Barbarą Kilar, żoną kompozytora Wojciecha Kilara.

Filmografia

edytuj

Scenarzysta

edytuj
 
Płaskorzeźba na ścianie Kina „Praha” w Warszawie

Filmy kinowe i telewizyjne

edytuj
 
Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd
 
Tabliczka z nazwą ulicy B. Kobieli w Tenczynku

Filmy upamiętniające tego aktora

edytuj

Seriale telewizyjne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Kobiela Bogumił, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-08-11].
  2. a b Kazimierz Targosz. Bobek. „Przekrój”. nr 28, s. 21–23, 1999-07-11. ISSN 0033-2488. (pol.). 
  3. Fakt.pl, Polski aktor zginął przez pasję swojego życia. Miał tylko 38 lat [online], 15 kwietnia 2016 [dostęp 2017-07-10] (pol.).
  4. Aleksandra Lewińska, Życie wisi na zakręcie [online], Wyborcza.pl, 15 lipca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2009-07-17].
  5. Aleksandra Lewińska: Zakręt, na którym zginął Kobiela, a Krawczyk się nawrócił. 2018-07-11. [dostęp 2019-01-24].
  6. Pogrzeb B. Kobieli, „Echo Krakowa” (162), 12 lipca 1969, s. 1.
  7. Zezowate szczęście. Opowieść o Bogumile Kobieli [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-06-23].
  8. Magdalena Przyborowska: Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska. terytoria.com.pl. [dostęp 2018-05-16]. (pol.).
  9. Uchwała nr VI/59/19 Rady Miasta Gdańska z dnia 7 marca 2019 r. w sprawie zaliczenia ulic: Anny Jagiellonki, Królowej Bony, Łańcuckiej, Rogalińskiej, Bogumiła Kobieli, Zbigniewa Cybulskiego, Kazimierza Jeżewskiego i Adolfa Dygasińskiego do kategorii dróg gminnych - Metryka - Baza aktów prawnych - INFOR.pl - portal księgowych [online], www.infor.pl [dostęp 2020-06-23] (ang.).
  10. Kobiela uhonorowany [online], Urząd Miasta Katowice, 13 września 2010 [dostęp 2011-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-04].

Bibliografia

edytuj
  • Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 57. ISBN 83-85831-35-5.
  • Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 60. ISBN 83-60353-11-5.
  • Szkic: Bogumił Kobiela – genialny antybohater, [w:] Marek Różycki jr. Artystyczny Bazar Różyckiego, Oficyna Wydawnicza Rafał Brzeziński /rafalbrzezinski.info/, 2016 – rozmowy, szkice i felietony z- i o najwybitniejszych twórcach kultury i sztuki, s. 451, ISBN 978-83-65078-10-0[1]

Linki zewnętrzne

edytuj
  1. Artystyczny Bazar Różyckiego. rafalbrzezinski.info. [dostęp 2016-08-09].