Bogusław Ejtminowicz
Bogusław Montwiłł Ejtminowicz, notowane pisownie oboczne: Ejtmanowicz, Heltmanowicz[1]; lit. Boguslavas Eitminavičius (ur. w 1830[1], zm. 6 stycznia 1864 pod Uścimowem) – służący w rosyjskim wojsku w randze kapitana, naczelnik wojenny powiatu sokólskiego[2], dowódca partii w powstaniu styczniowym.
Życiorys edytuj
Był kapitanem garnizonu rosyjskiego w Białymstoku. Należał do grupy Polaków oficerów rosyjskich, związanych z organizacją tajną[3]. Po bitwie pod Siemiatyczami nie przyjął oferowanego mu awansu i zdezerterował, prowadząc ze sobą kilkunastu zwolenników. Wstąpił do oddziału gen. Onufrego Duchińskiego (wraz z nim m.in. Antoni Barancewicz, Władysław Brandt, Kazimierz Kobyliński[4]). Wkrótce przejął oddział zorganizowany przez jego brata, Juliana. Stoczył wiele bitew i potyczek. W listopadzie 1863 roku dotarł do warownego obozu Karola Krysińskiego koło wsi Lipniak. Podporządkował się najpierw Krysińskiemu, potem Waleremu Wróblewskiemu. Brał udział w kilku kolejnych potyczkach. Po porażce pod Ossową (31 grudnia 1863 roku), kiedy nastała konieczność rozdzielenia oddziałów powstańców, Ejtminowiczowi (wówczas już w randze majora) przyszło odejść z niewielkimi siłami w kierunku na Radzyń Podlaski. Zaskoczony pod Uścimowem (pod laskiem Jedlanka) nagłym atakiem rosyjskich dragonów, osobiście osłaniał odwrót swojej piechoty. Zginął, według jednej z wersji – rażony pałaszem, wedle innej – sam odebrał sobie życie.
Po śmierci został pochowany w Łęcznej. Jego ciało przewiózł i osobiście zlecił pochówek w Łęcznej mjr Buchner dowódca carski[5].
Miejsce śmierci majora zostało na długi czas zapomniane. Staraniem redaktora Adama Sikorskiego z Ośrodka TVP w Lublinie w 2008 roku udało się określić miejsce tego wydarzenia. Po tym wydarzeniu zawiązano społeczny komitet budowy pomnika, pod honorowym patronatem Prezydenta Lecha Kaczyńskiego[6]. W dniu 3 października 2009 roku, między innymi z udziałem przedstawiciela ambasady litewskiej, odbyło się uroczyste odsłonięcie pomnika z dwujęzycznym napisem[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Prasa tajna z lat 1861-1864, cz. 1, pod. red. S. Kieniewicza i I. Millera, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków 1966, s. 334.
- ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 14.
- ↑ Justyn Sokulski, Bogusław Montwiłł Ejtminowicz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. VI, Kraków 1948, s. 217.
- ↑ Władysław Brandt. kosywojny.pl. [dostęp 2015-05-24].
- ↑ Ewa Leśniewska. Ciekawostki historyczne. „Merkuriusz Łęczyński”, s. 27, 1988. Łęczna.
- ↑ Parczew: Pomnik mjr Bogusława Ejtminowicza. Informacyjna Agencja Samorządowa, 2009-09-26. [dostęp 2010-01-16].
- ↑ Odsłonięcie pomnika mjr Bogusława Ejtminowicza w Lasach Parczewskich. Portal Korporacyjny Lasów Państwowych. [dostęp 2010-01-16].
Literatura edytuj
- Kronika powstań polskich 1794-1944, Wydawnictwo Kronika, Warszawa, ISBN 83-86079-02-9, s. 249.
Materiały multimedialne edytuj
- „Lipniak oddaje tajemnice” z cyklu „Było nie minęło” pod red. A. Sikorskiego, TVP Info, 28 czerwca 2008 roku.