Bogusław IX

książę stargardzki i słupski

Bogusław IX (ur. najp. 1405, zm. 7 grudnia 1446[1]) – książę stargardzki i słupski z dynastii Gryfitów. Syn księcia stargardzkiego Bogusława VIII i księżniczki holsztyńskiej Zofii. Rezydował w Stargardzie.

Bogusław IX
Ilustracja
Bogusław IX z żoną Marią mazowiecką na obrazie z 1598 r.
książę stargardzki
Okres

od 1418
do 1446

Poprzednik

Bogusław VIII

Następca

Maria mazowiecka

książę słupski
Okres

od 1418
do 1446

Poprzednik

Bogusław VIII

Następca

Maria mazowiecka

Dane biograficzne
Dynastia

Gryfici

Data urodzenia

najp. 1405

Data śmierci

7 grudnia 1446

Ojciec

Bogusław VIII

Matka

Zofia holsztyńska

Żona

Maria mazowiecka

Dzieci

Zofia, Aleksandra,
NN córka?

Życie i panowanie

edytuj

Bogusław IX wstąpił na tron w 1418, jednakże nie był jeszcze w wieku pozwalającym na samodzielne rządy, dlatego do 1426 regencję w jego imieniu sprawowała matka[2].

W latach 14161417 był przygotowywany do przejęcia władzy królewskiej w Szwecji i Danii po Eryku Pomorskim, królu Szwecji i Danii, który powoływał się na umowę państw unii kalmarskiej z 1397. Opór możnych, jaki został wywołany w obu państwach w 1436 i 1438 przeciwko obsadzeniu tronu, na którym miał zasiąść Bogusław spowodował w konsekwencji detronizację Eryka (Dania, Szwecja w 1439 i Norwegia w 1442)[3][4]. Bogusław także był przygotowywany do przejęcia władzy w Koronie Królestwa Polskiego, o ile Władysław Jagiełło, król Polski i jego małżonka Jadwiga nie będą mieli męskiego potomka. Jednak i te plany rozwiały się, kiedy narodził się Władysław Warneńczyk w 1424, z czwartego związku małżeńskiego Jagiełły z Zofią Holszańską[5].

W 1432 potajemnie zawarł układ antykrzyżacki z Polską, przypieczętowany ślubem z Marią, córką księcia mazowieckiego Siemowita IV na wiosnę 1433[6]. W czerwcu 1433 przyłączył się do wojny polsko-krzyżackiej. Stanął po stronie polskiej, wraz z oddziałem husyckich sierotek pod dowództwem Jana Čapka z Sán i wojskami Sędziwoja z Ostroroga, wojewody poznańskiego. Wyprawa polsko-czesko-pomorska przeszła na Pomorze Gdańskie, po drodze zdobywając Wałcz i oblegając Drahim, następnie przez 6 tygodni bezskutecznie oblegała Chojnice. Tam połączyły się z nią główne siły polskie kasztelana krakowskiego Mikołaja z Michałowa. Polacy i Czesi posuwali się dalej na północ przez Świecie nad Wisłą, Tczew do Gdańska, a następnie koło Oliwy na początku września dotarli do Morza Bałtyckiego. Wracając na południe przez Starogard, połączone siły zajęły nadgraniczny zamek w Jasińcu, gdzie 13 września 1433 zawarty został rozejm z Krzyżakami[7][8]. Książę pomorski zasłużył się w zdobywaniu Choszczna, Dobiegniewa, Strzelec i Myśliborza. 31 grudnia 1435 roku podpisał akt pokoju w Brześciu Kujawskim[9].

Książę stargardzki i słupski został podwójnie obłożony klątwą kościelną – za przetrzymywanie ziemi kapituły kamieńskiej, przystąpienie do wojny z Zakonem oraz kontakty z czeskimi husytami (zdjęte w 1436)[10][11].

W latach 14341436 wiódł spór z biskupem kamieńskim Fryderykiem von Eickstedtem, co skończyło się banicją cesarską. W latach 14431445 walczył po stronie nowego biskupa kamieńskiego Jana Wettyna przeciwko Kołobrzegowi[12].

Rodzina

edytuj

Bogusław IX poślubił w 1433 Marię mazowiecką[12], córkę Siemowita IV mazowieckiego i Aleksandry Olgierdówny[1]. Z żoną miał dwoje lub troje dzieci:

Genealogia

edytuj
Bogusław V
ur. w okr. 1317–1318
 zm. w okr. 3 II–24 IV 1374
Adelajda Welf
ur. ok. 1341
zm. być może 5 II 1407
Henryk Żelazny
ur. ?
zm. ?
Ingeborga
ur. ?
zm. ?
         
     
  Bogusław VIII
ur. w okr. 1363–1364
najp. 1368
zm. 11 II 1418
Zofia holsztyńska
ur. po 1360, najwcz. ok. 1370
zm. 24 IX 1448
     
   
Maria mazowiecka
ur. najp. w okr. 1412–1415
zm. 18 II 1454
OO   po 12–14 V 1433
Bogusław IX
(ur. najp. 1405, zm. 7 XII 1446)
                   
                   
               
NN, córka?
ur. ?
zm. przed 30 XI 1449
Aleksandra
ur. ok. 1437
zm. zap. 17 X 1451
Zofia
ur. ok. 1434
zm. ok. 24 VIII 1497

Przypisy

edytuj
  1. a b Rymar 2005 ↓, s. 337-343.
  2. Rymar 2005 ↓, s. 337.
  3. Rymar 2005 ↓, s. 332, 338.
  4. Szymański 2006 ↓, s. 116, 185.
  5. Rymar 2005 ↓, s. 339-340.
  6. Rymar 2005 ↓, s. 341.
  7. Grodecki, Zachorowski, Dąbrowski 1995 ↓, s. 332-333.
  8. Dopierała 1970 ↓, s. 112-113.
  9. Dogiel 1764 ↓, s. 132.
  10. Szymanski 2006 ↓, s. 116-117.
  11. Kozłowski, Podralski 1985 ↓.
  12. a b Szymanski 2006 ↓, s. 117.
  13. Rymar 2005 ↓, s. 347-349.

Bibliografia

edytuj