Wikipedia

Bohdan Sołtys

Bohdan[a] Stanisław Sołtys[b] (ur. 6 maja 1894 w Kluczborku[2], zm. 12 września 1939 w Sapach) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego.

Bohdan Stanisław Sołtys
Ilustracja
mjr Bohdan Sołtys
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

6 maja 1894
Kluczbork

Data i miejsce śmierci

12 września 1939
Sapy

Przebieg służby
Lata służby

1914–1939

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legion Wschodni
Legion Zachodni
Legiony Polskie
Polski Korpus Posiłkowy

Jednostki

2 pułk ułanów LP
38 pułk piechoty
40 pułk piechoty
Batalion Szkolny Piechoty Nr 6
Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI
12 Dywizja Piechoty
52 pułk piechoty
Centrum Wyszkolenia Piechoty
67 pułk piechoty
Ośrodek Zapasowy 4 DP
improwizowany pułk ON
14 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca kompanii
referent w DOK
rejonowy komendant Przysposobienia Wojskowego
dowódca batalionu
zastępca dowódcy pułku
dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
III powstanie śląskie
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - dwukrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Śląski Krzyż Powstańczy Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Krzyż Obrony Lwowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Syn Joachima (działacza społecznego, oficera Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego) i Heleny z d. Spława-Nayman. Do dziesiątego roku życia mieszkał na Górnym Śląsku, gdzie uczył się w niemieckich szkołach ludowych. Od roku 1905 mieszkał we Lwowie. Ukończył w tym mieście gimnazjum, zdając w 1913 r. maturę, oraz rozpoczął studia na politechnice, które przerwał w 1914 r. (będąc studentem II roku) ze względu na wybuch wojny[3]. W latach 1912-1914 działał w harcerstwie - w 1 drużynie przy Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół-Macierz” we Lwowie. Po wybuchu I wojny światowej wraz z całą drużyną harcerską wstąpił (w dniu 28 sierpnia 1914 r.) do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu (dnia 21 września 1914 r.) w Mszanie Dolnej udał się pieszo pod Szczucin, aby dołączyć do I Brygady Legionów Polskich. Zatrzymany został przez oddziały 72 austro-węgierskiego pułku piechoty. W dniu 10 października 1914 r. został ranny pod Rozwadowem, po czym w Krakowie wstąpił do Legionu Zachodniego. Do końca 1914 r. przebywał w Jabłonkowie jako rekonwalescent. 1 stycznia 1915 r. superarbitrowany i uznany za inwalidę niezdolnego do służby[c] z powodu przestrzelenia ręki, wstąpił jednakże do kawalerii i znalazł się w kadrze 2 pułku ułanów II Brygady Legionów Polskich (początkowo służył jako patrolowy). W maju 1915 r. wyruszył na front w szeregach 5 szwadronu 2 pułku ułanów Legionów Polskich i uczestniczył w walkach do jesieni 1917 roku (od września 1916 r. Legiony Polskie zostały przekształcone w Polski Korpus Posiłkowy). Wymieniony został jako uprawniony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola. W październiku 1917 r. zachorował na tyfus i leczony był w przemyskim szpitalu. Od lutego 1918 r. uczył się w Szkole Podchorążych w Bolechowie. Internowany w obozie Bustia Haza pod miastem Huszt, za odmowę złożenia przysięgi na wierność monarchii austro-węgierskiej. W maju 1918 roku został skierowany do grupy wojsk austro-węgierskich stacjonującej pod Udine („P” Gruppe) i odesłany z powrotem jako pruski poddany. Zdezerterował w lipcu tr. i podjął pracę jako rysownik w przedsiębiorstwie demobilizacyjnym pod Złoczowem[4][5][6].

Na wieść o walkach pod Lwowem przedarł się przez linie ukraińskie i w dniu 17 listopada 1918 r. wstąpił do oddziałów obrony Lwowa walczących na I odcinku. Następnie wcielony został do 1 kompanii karabinów maszynowych w 1 pułku strzelców lwowskich (przemianowanym wkrótce na 38 pułk piechoty). W szeregach 38 pułku piechoty uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej[d]. Awansowany do stopnia podchorążego, ranny 16 kwietnia 1919 r. pod Czartowską Skałą (w Winnikach koło Lwowa)[7]. Dekretem z 9 grudnia 1919 r. mianowany został podporucznikiem w piechocie z dniem 1 grudnia 1919 roku[5]. W toku walk objął dowództwo nad 1 kompanią karabinów maszynowych 38 pp. Na mocy dekretu Wodza Naczelnego z dnia 21 grudnia 1920 r.[e] został mianowany z dniem 1 kwietnia 1920 roku na stopień porucznika w piechocie[8]. Z końcem lutego 1921 r. został zdemobilizowany i przydzielony do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, w której zajął się organizacją batalionu pod Raciborzem. Uczestniczył w III powstaniu śląskim i walkach pod Górą Św. Anny jako doradca techniczny dowódcy batalionu w 15 Raciborskim Pułku Piechoty (przedtem noszącym nazwę 4 Pułku Strzelców Raciborskich). Po zakończeniu powstania powrócił do macierzystego 38 pułku piechoty, w którym objął dowództwo kompanii[7][9].

Naczelny Wódz dekretem L.2641 z dnia 26 lutego 1921 roku odznaczył ówczesnego podporucznika 38 pułku piechoty Bohdana Stanisława Sołtysa Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[10][11]. Order ten nadano za męstwo wykazane w dniu 30 sierpnia 1920 r. w bitwie pod wsią Tadanie w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. Wówczas to 4 kompania 38 pułku piechoty przeprowadzała kontratak na utracone pozycje. Kontratak ten zaległ pod silnym ogniem bolszewickich karabinów maszynowych, prowadzonym z drugiej strony Bugu, i nie wykazywał szans powodzenia. Wtedy ppor. Sołtys na czele jednego plutonu karabinów maszynowych i jednego plutonu piechoty podszedł niepostrzeżenie pod samą wieś (na początku tej akcji został pod nim zabity koń) i uderzył na nią od zachodniej strony. Manewrem tym umożliwił 4 kompanii zdobycie wyznaczonych pozycji[12].

Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w randze kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r. i 1022. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13]. W okresie tym nadal pełnił służbę w 38 pułku piechoty z Przemyśla. W pułku tym służył również przez kolejne lata, zajmując w roku 1923 – 926. lokatę wśród kapitanów[14], a w roku 1924. – 501 lokatę pośród kapitanów korpusu oficerów piechoty[15]. Z dniem 7 stycznia 1925 r. został odkomenderowany na IX-ty pięciomiesięczny Kurs Doszkolenia Młodszych Oficerów Piechoty w Chełmnie[16].

Na mocy rozporządzenia ministra spraw wojskowych[f] - gen. dyw. Władysława Sikorskiego - został w 1925 roku przeniesiony (w korpusie oficerów piechoty), bez prawa do należności za przesiedlenie, z 38 pp do 40 pułku piechoty[17]. Z dniem 1 sierpnia 1925 r., jako kapitan 40 pp, został zatwierdzony na stanowisku wykładowcy w Batalionie Szkolnym Piechoty Okręgu Korpusu Nr VI[18]. Rozporządzeniem Ministra Spraw Wojskowych z dnia 28 października 1926 r. został przydzielony (w korpusie oficerów piechoty) z Batalionu Szkolnego Piechoty Nr 6, z powrotem do 40 pułku piechoty[19]. W dniu 18 lutego 1928 r. został, przez Prezydenta Rzeczypospolitej – Ignacego Mościckiego, awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 r. i 27. lokatą w korpusie oficerów piechoty[20]. Zarządzeniem z dnia 26 kwietnia 1928 r. został przeniesiony (jako oficer nadetatowy 40 pp) do kadry oficerów piechoty, z równoczesnym przydziałem do lwowskiego Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI na stanowisko referenta[21][22]. W okresie tym zajmował nadal 27. lokatę pośród majorów piechoty ze swego starszeństwa[23]. W dniu 5 listopada 1928 r. został przeniesiony służbowo na stanowisko rejonowego komendanta Przysposobienia Wojskowego przy 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu[24].

Minister Spraw Wojskowych zarządzeniem z dnia 23 grudnia 1929 r. przeniósł majora Bohdana Sołtysa z 12 Dywizji Piechoty do 52 pułku piechoty, na stanowisko dowódcy batalionu[25]. W połowie 1930 roku zajmował 403. lokatę łączną pośród majorów korpusu oficerów piechoty (była to jednocześnie 24. lokata w starszeństwie)[26]. Od sierpnia 1931 r.[4] był wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[27], zajmując w 1932 roku 23. lokatę wśród majorów piechoty w swoim starszeństwie[28]. W roku 1933 nadal wykładał w rembertowskim CWPiech., a na dzień 1 lipca tego roku klasyfikowany był na 261. miejscu wśród wszystkich majorów korpusu piechoty (była to 20. lokata w swoim starszeństwie)[29]. W dniu 7 czerwca 1934 r. ogłoszono jego przeniesienie[g] na stanowisko dowódcy II batalionu 67 pułku piechoty detaszowanego w Toruniu[30]. Na dzień 5 czerwca 1935 roku zajmował 181. lokatę łączną wśród majorów piechoty (była to jednocześnie 16. lokata w starszeństwie)[31]. Awansowany do stopnia podpułkownika z dniem 1 stycznia 1936 r. i 18 lokatą wśród oficerów piechoty[32], został następnie wyznaczony na stanowisko I zastępcy dowódcy 67 pułku piechoty[2]. Na dzień 23 marca 1939 r. nadal zajmował 18. lokatę wśród podpułkowników korpusu piechoty w swoim starszeństwie[33] i pełnił funkcję zastępcy dowódcy 67 pp[34].

Kampania wrześniowa edytuj

W ramach przedwrześniowej mobilizacji został dowódcą Ośrodka Zapasowego 4 Dywizji Piechoty, a od 7 września objął dowództwo nowo utworzonego (z rozkazu gen. bryg. Mikołaja Bołtucia) dwubatalionowego pułku Obrony Narodowej[h][i] (w skład którego weszły batalion ON „Brodnica” i batalion ON „Jabłonowo”)[36]. Na czele swego oddziału wziął udział w bitwie nad Bzurą. 11 września o godzinie 20.00 objął, z rozkazu dowódcy 4 Dywizji Piechoty, dowodzenie włocławskim 14 pułkiem piechoty. Dotychczasowy dowódca 14 pp, ppłk dypl. Włodzimierz Brayczewski, został bowiem ranny i z powodu pogarszającego się stanu zdrowia nie mógł dalej pełnić swych obowiązków[37]. Poległ 12 września w okolicach wsi Sapy i Strzebieszew podczas próby zawrócenia rozwijającego się natarcia własnego II batalionu 14 pp (w tym celu wyjechał konno do dowódcy II batalionu, razem z dowódcą kompanii zwiadowców 14 pp – porucznikiem Feliksem Stawickim). Został wówczas ciężko postrzelony w miednicę, a następnie zastrzelony strzałem w głowę przez niemieckiego dywersanta[38][j] (według relacji por. Stawickiego, ppłk Sołtys został postrzelony z odległości 2 metrów przez Niemców, którzy próbowali wziąć ich żywych do niewoli[40]). Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym w Bielawach.

W dniu 1 lipca 1945 r. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, gen. dyw. Tadeusz Bór-Komorowski, zatwierdził pośmiertny awans ppłk. Sołtysa do stopnia pułkownika służby stałej piechoty[k] z dniem 1 stycznia 1946 roku[41][2][42].

Dwaj bracia Bohdana Sołtysa, Janusz i Miłosz Michał, również służyli w Legionach Polskich[5].

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

W październiku 2018 roku podpułkownik Bohdan Sołtys wybrany został bohaterem województwa opolskiego, w plebiscycie POLREGIO zorganizowanym z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. W związku z tym jeden z pociągów opolskiego POLREGIO otrzymał oprawę graficzną z imieniem ppłk. Sołtysa i w takich barwach kursował przez 2 lata[47].

Uwagi edytuj

  1. ↑ W literaturze imię tegoż oficera było zapisywane w dwóch formach: Bohdan lub Bogdan.
  2. ↑ Zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych, opublikowanym w dniu 21 marca 1928 r., nastąpiło sprostowanie imion – ze „Stanisław Bogdan” – na „Bogdan Stanisław”.[1]
  3. ↑ Superarbitraż było to zwolnienie ze służby wojskowej z powodów zdrowotnych.
  4. ↑ W szeregach 38 pp odbył całą kampanię ukraińską i bolszewicką, jedynie w maju 1920 r. przebywał poza frontem.
  5. ↑ Był to dekret marszałka Józefa Piłsudskiego o sygnaturze L. 2455.
  6. ↑ Było to rozporządzenie o sygnaturze Dep.I.L. 6304.1925.
  7. ↑ Z dokumentów udostępnionych przez Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce (Obsada personalna – majorowie.) wynika, że już w kwietniu 1934 roku zajmował stanowisko dowódcy batalionu detaszowanego 67 pp.[4]
  8. ↑ Niektóre publikacje podają, że tenże pułk ON powstał 8 września[35].
  9. ↑ Początkowo w skład tegoż pułku miał wejść również IV batalion 67 pp, który ostatecznie uległ rozwiązaniu. Od 8 września pułk ON ppłk. Sołtysa był dwubatalionowy[36].
  10. ↑ Część literatury podaje, że ppłk Sołtys poległ od ognia niemieckiego patrolu[39].
  11. ↑ Dyplomy z ogłoszonymi awansami zdeponowano początkowo w archiwum Sztabu Naczelnego Wodza.
  12. ↑ Część publikacji podaje, że ppłk Sołtys odznaczony był trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 III 1928, s. 101.
  2. ↑ a b c Ciesielski 2008 ↓, s. 122.
  3. ↑ Bohaterowie 1939 ↓.
  4. ↑ a b c Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Obsada personalna – majorowie ↓, s. 71.
  5. ↑ a b c Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku ↓.
  6. ↑ WBH, sygn. I.482.74-6874 VM, str. 2-5.
  7. ↑ a b c Bilski 1991 ↓, s. 98.
  8. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 49 z 22 XII 1920, s. 1368.
  9. ↑ WBH, sygn. I.482.74-6874 VM, str. 2, 4 i 5.
  10. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 II 1921, s. 341.
  11. ↑ Kulczycki 1928 ↓, s. 31.
  12. ↑ WBH, sygn. I.482.74-6874 VM, str. 6,8 i 9.
  13. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 55.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 236, 413.
  15. ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 219, 357.
  16. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 26 z 4 III 1925, s. 125.
  17. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 42 z 10 IV 1925, s. 198.
  18. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 111 z 24 X 1925, s. 595.
  19. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 47 z 28 X 1926, s. 385.
  20. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 II 1928, s. 45.
  21. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 IV 1928, s. 138.
  22. ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 125.
  23. ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 182.
  24. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 XI 1928, s. 355.
  25. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 XII 1929, s. 382.
  26. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 132.
  27. ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 802.
  28. ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 31.
  29. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 22.
  30. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 VI 1934, s. 158.
  31. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 21, 182, 183, 194.
  32. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 338.
  33. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 14.
  34. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 626.
  35. ↑ Zawilski 1989 ↓, s. 321.
  36. ↑ a b Ciesielski 2008 ↓, s. 197.
  37. ↑ Ciesielski 2008 ↓, s. 207.
  38. ↑ Kraiński i Pekról 1992 ↓, s. 31.
  39. ↑ Porwit 1983 ↓, s. 267.
  40. ↑ IPiM im. gen. Sikorskiego ↓, s. 7.
  41. ↑ Kryska-Karski 1996 ↓, s. 391.
  42. ↑ Rzeczpospolita Podchorążacka Nr 14 z listopada 1977 (biuletyn Koła Szkoły Podchorążych Piechoty w Londynie), s. 39.
  43. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 14, 626.
  44. ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  45. ↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  46. ↑ a b c d Na podstawie fotografii
  47. ↑ Strefa Biznesu ↓.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bohdan_Sołtys&oldid=72466274”