Bohdan Tomaszewski
Bohdan Wacław Krzysztof Tomaszewski (ur. 10 sierpnia 1921 w Warszawie, zm. 27 lutego 2015 tamże[1]) – polski dziennikarz, komentator sportowy, tenisista (przedwojenny mistrz Polski juniorów), autor książek i scenariuszy filmowych[2]. Jest uznawany za legendę i symbol polskiego dziennikarstwa sportowego[3].
Bohdan Tomaszewski (2007) | |
Pełne imię i nazwisko |
Bohdan Wacław Krzysztof Tomaszewski |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
10 sierpnia 1921 |
Data i miejsce śmierci |
27 lutego 2015 |
Zawód, zajęcie | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujBył synem Wacława, inżyniera sanitarnego, i Janiny z Czaykowskich[4]; miał dwóch starszych braci: Wiesława i Janusza[5]. Pobierał nauki w warszawskich gimnazjach: państwowym im. Stanisława Staszica[6] i prywatnym im. Jana Zamoyskiego, a podczas okupacji niemieckiej na tajnych kompletach[7]. Jako młody chłopak zaczął wyczynowo grać w tenisa, zdobywając tytuł mistrza[8] i wicemistrza Polski juniorów[9].
W czasie okupacji handlował mydłem i dorabiał jako rikszarz[10]. W latach 1941–1944 uczęszczał na zajęcia Tajnej Szkoły Głównej Handlowej im. Edwarda Lipińskiego. Zaprzysiężony jako żołnierz ZWZ-AK ps. „Mały”, wziął udział w powstaniu warszawskim (brak informacji o przydziale[11]; według własnych relacji, należał do zgrupowania „Kuba” na Starówce, ale nie miał broni[12]). Po kapitulacji powstania trafił do obozu w Ożarowie.
Po wojnie pracował w sopockim Grand Hotelu. W 1946 rozpoczął pracę dziennikarską w „Kurierze Szczecińskim”. W tym czasie kontynuował karierę sportową w SKT Szczecin (1945–1948). W 1948 rozpoczął pracę jako dziennikarz sportowy w „Expressie Wieczornym”. W 1955 został sprawozdawcą radiowym w Redakcji Sportowej Polskiego Radia, a w 1961 sprawozdawcą telewizyjnym[13]. W latach 1956–1980 komentował m.in. 12 igrzysk olimpijskich letnich i zimowych.
Z zachowanych dokumentów Służby Bezpieczeństwa wynika, że w 1954 miał być pozyskany do współpracy z Departamentem III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego jako tajny współpracownik ps. „Guzikowski”, w 1957 przekazany został na kontakt Departamentowi II MSW[14].
W czasie stanu wojennego Bohdan Tomaszewski odmówił współpracy z Polskim Radiem[15]. Powrócił na antenę w 1989. Był co poniedziałek gościem Kroniki sportowej w Pierwszym Programie Polskiego Radia.
Bohdan Tomaszewski w pracy radiowego sprawozdawcy odwołując się do intelektualnych refleksji stworzył nowy styl, który stanowił przeciwieństwo dla płytkich przeżyć stymulowanych tanimi, emocjonalno-rozrywkowymi aspektami widowiska sportowego[2].
Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego[16].
12 września 2014, w uznaniu zasług dla regionu, kortowi centralnemu kompleksu przy al. Wojska Polskiego 127 w Szczecinie nadano imię Bohdana Tomaszewskiego[17].
Pogrzeb Bohdana Tomaszewskiego odbył się 6 marca 2015. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 146-5-9/10)[18][19].
W 2015 pośmiertnie ustanowiono nagrodę im. Bohdana Tomaszewskiego dla dziennikarzy sportowych. Pierwszym laureatem został Stefan Szczepłek[20]. 25 czerwca 2016 w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie odsłonięto gwiazdę Bohdana Tomaszewskiego[21].
Publikacje
edytuj- 1957: Halo, halo! Tu mikrofony Polskiego Radia w Melbourne
- 1961: Milczące stadiony
- 1962: Kariera z kolcami
- 1964: Spotkanie ze sportem
- 1965: Rok olimpijski
- 1968: Romantyczne mecze
- 1968: Samotność w peletonie (współautorem był Jerzy Suszko)
- 1971: Do ostatniego tchu
- 1974: Listy oldboya, czyli olimpijskie Somosierry
- 1976: Proszę o klucz
- 1978: Wimbledon
- 1979: Łączymy się ze stadionem
- 1980: Dziesięć moich olimpiad
- 1985: Romantyczne mecze
- 1990: Pożegnalna defilada
- 1992: Przeżyjmy to jeszcze raz
Film
edytujJest autorem scenariuszy do filmów: Zaczarowany rower, Bokser i Czekam w Monte-Carlo[2][22].
Wystąpił też w kilku polskich filmach, gdzie najczęściej grał samego siebie. Były to:
- 1960 – Mąż swojej żony
- 1965 – Wojna domowa
- 1966 – Bokser
- 1970 – Krajobraz po bitwie
- 1971 – Motodrama
- 1977 – Prawo Archimedesa
- 2000 – Minio
- 2002 – Wunderteam. Cudowne lata
- 2011 – W biegu za życiem
Odznaczenia i nagrody
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2005) – w uznaniu wybitnych zasług dla dziennikarstwa sportowego, za działalność publicystyczną[23]
- Brązowy Krzyż Zasługi (1952) – za zasługi w pracy zawodowej[24]
- Nagrody i wyróżnienia
- Dziennikarski Laur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (16 grudnia 2006) – za niedościgniony wzór dziennikarskiego profesjonalizmu
- Złoty Mikrofon (1972) – za indywidualność sprawozdawcy i reportera sportowego[25].
- Nagroda im. Witolda Hulewicza[26].
Życie prywatne
edytujBył trzykrotnie żonaty. Miał dwóch synów: z Zofią z Leszczyńskich secundo voto Minkiewicz (1924-2014) – Krzysztofa[27], a z Ewą ze Słupnickich (1920-2015) – Tomasza. Poprzez drugą żonę był spokrewniony z szermierzem i dwukrotnym złotym medalistą olimpijskim, Witoldem Woydą (1939-2008)[16]. Od 1967 jego żoną była Izabella z hrabiów Sierakowskich herbu Ogończyk[28][15]. Był mieszkańcem osiedla Stawki[29].
Przypisy
edytuj- ↑ Zmarł Bohdan Tomaszewski. polskieradio.pl, 27 lutego 2015.
- ↑ a b c Wojciech Lipoński: Humanistyczna encyklopedia sportu. Warszawa: Sport i Turystyka, 1987, s. 358. ISBN 83-217-2448-5.
- ↑ 60 lat z Bohdanem Tomaszewskim. press.pl, 25 kwietnia 2007.
- ↑ Bogdan Tuszyński, Tytani mikrofonu, Warszawa 1992, s. 72; Bohdan Tomaszewski w bazie Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego (dostęp 2015-03-03).
- ↑ „Wstawajcie chłopcy, jest wojna” – w „Uważam Rze” Bohdan Tomaszewski wspomina młodość, wojnę, powstanie i sport [online], wpolityce.pl [dostęp 2021-05-15] .
- ↑ Wypowiedź w 1. Programie Polskiego Radia, 30 września 2006, w audycji wyemitowanej o godz. 17.
- ↑ Bohdan Tomaszewski: Żyliśmy historią [online], menway.interia.pl [dostęp 2021-05-15] (pol.).
- ↑ Komisja Historyczna PZT: Mistrzostwa Polski juniorów. Polski Związek Tenisowy. [dostęp 2020-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-30)]. (pol.).
- ↑ Joanna Rolińska: Ale jest Warszawa. Rozmowy. Warszawa: The Facto, 2014, s. 22–23. ISBN 978-83-61808-37-4.
- ↑ Joanna Rolińska: Ale jest Warszawa. Rozmowy. Warszawa: The Facto, 2014, s. 25. ISBN 978-83-61808-37-4.
- ↑ Powstańcze Biogramy – Bohdan Tomaszewski [online], 1944.pl [dostęp 2021-05-15] (pol.).
- ↑ Bohdan Tomaszewski: Czy ja mogę coś powiedzieć?, „Gazeta Wyborcza – Magazyn”, 05.01.2013.
- ↑ Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1966. Warszawa: Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika „Stolica”, 1965, s. 95.
- ↑ Marzec 1968 w dokumentach MSW, t. 1: Niepokorni, red. naukowa Franciszek Dąbrowski, Piotr Gontarczyk, Paweł Tomasik, Warszawa 2008, s. 105.
- ↑ a b Należy postępować, jak należy. Z Izabellą Sierakowską-Tomaszewską rozmawia Magdalena Grzebałkowska, Wysokie Obcasy. Dodatek do „Gazety Wyborczej” z 16 lutego 2008, s. 12.
- ↑ a b M.R.K., Bohdan Tomaszewski [online], Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego, 19 lutego 2023 [dostęp 2023-08-13] (pol.).
- ↑ Paweł Pązik , Kort centralny w Szczecinie imienia Bohdana Tomaszewskiego [online], Głos Szczeciński, 10 września 2014 [dostęp 2020-10-15] (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JANINA TOMASZEWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18] .
- ↑ 6 marca pogrzeb redaktora Bohdana Tomaszewskiego [online], rdc.pl [dostęp 2021-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-02] (pol.).
- ↑ Stefan Szczepłek pierwszym laureatem Nagrody im. Bohdana Tomaszewskiego [online], old.grandpress.press.pl [dostęp 2021-05-15] .
- ↑ Fundacja Aleja Gwiazd Sportu – Edycja 2016 [online], alejagwiazdsportu.pl [dostęp 2021-05-15] .
- ↑ Bohdan Tomaszewski. stopklatka.pl. [dostęp 2012-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)].
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 2, poz. 21.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 79, poz. 1271.
- ↑ Uroczystość wręczenia Złotych Mikrofonów 2008. prsa.com.pl, 17 października 2008.
- ↑ Laureaci nagrody im. Witolda Hulewicza | Stowarzyszenie im. Witolda Hulewicza [online], hulewicz.org.pl [dostęp 2018-12-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-30] (pol.).
- ↑ Archiwum Historii Mówionej – Zofia Minkiewicz [online], www.1944.pl [dostęp 2023-08-13] .
- ↑ Izabella Sierakowska-Tomaszewska powraca do dworu w Waplewie. szlachta.org.pl.
- ↑ Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2021-09-10] .
Linki zewnętrzne
edytuj- Bohdan Tomaszewski w serwisie „Przeglądu Sportowego”
- Bohdan Tomaszewski – Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
- Grzegorz Kopacz, „Długi Tom”; press.pl, 27.02.2015
- Bohdan Tomaszewski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Bohdan Tomaszewski w bazie IMDb (ang.)
- Bohdan Tomaszewski w bazie Filmweb