Bolesław Hryniewiecki

polski botanik i pedagog

Bolesław Leon Hryniewiecki (ur. 20 lutego 1875 w Międzyrzecu Podlaskim[1], zm. 13 lutego 1963 w Brwinowie) – polski botanik, historyk botaniki i pedagog.

Bolesław Leon Hryniewiecki
Ilustracja
Bolesław Hryniewiecki
Data i miejsce urodzenia

20 lutego 1875
Międzyrzec Podlaski

Data i miejsce śmierci

13 lutego 1963
Brwinów

profesor nauk przyrodniczych
Specjalność: botanika, historia botaniki
Alma Mater

Uniwersytet w Dorpacie

nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Serbia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Krzyża Orła III Klasy (Estonia) Krzyż Ligi Obrony III Klasy (Estonia)
Obelisk w Ogrodzie Botanicznym UW upamiętniający pracę Bolesława Hryniewieckiego

Życiorys edytuj

W 1892 r. ukończył rosyjskie Gimnazjum Męskie w Lublinie i rozpoczął studia przyrodnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. W 1894 r. za udział w manifestacji ku czci Jana Kilińskiego został usunięty z uczelni, uwięziony i wywieziony w głąb Rosji, do guberni tulskiej[1]. Objęty amnestią, trafił do Dorpatu, gdzie ukończył studia matematyczno przyrodnicze. Działał w organizacjach patriotycznych (takich jak m.in. Koło Młodzieży Polskiej). W 1904 r. uzyskał tytuł docenta botaniki. W latach 1914–1919 był dyrektorem ogrodu botanicznego w Odessie[1], od 1915 r. jako profesor. Tam działał w instytucjach polonijnych, jak Polska Macierz Szkolna czy Dom Polski, przewodnicząc Radzie Organizacji Polskich w Odessie. Poczynając od roku 1900 odbył szereg podróży naukowo-badawczych na Ural, Kaukaz i do Armenii.

W 1919 r. wrócił do Warszawy i został profesorem systematyki i geografii roślin na Uniwersytecie Warszawskim oraz dyrektorem ogrodu botanicznego[1]. W kadencji 1926/1927 był rektorem UW.

II wojnę światową przeżył w Brwinowie. Ogród Botaniczny UW był wówczas zamknięty. Po wojnie wrócił na uczelnię, gdzie wykładał do roku 1957, a na emeryturę odszedł w roku 1960.

Od 1921 r. był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności; współpracownikiem (od 1931 członek) Komisji Fizjograficznej PAU; członkiem (od 1931) Komisji Historii Medycyny i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych PAU i (od 1950) Komisji Nauk Rolniczo-Leśnych PAU[2].

Był jednym z założycieli i wieloletnim prezesem oraz członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Botanicznego, a także Ligi Ochrony Przyrody (od 1929 r. prezes). Był redaktorem „Archiwum Nauk Biologicznych” i „Planta Polonica”.

W 1952 r. został członkiem tytularnym, a w 1957 r. członkiem rzeczywistym PAN[3].

Znany był jako znakomity pedagog łączący zainteresowania botaniczne z humanistycznymi. Był jednym z pionierów i wybitnych działaczy ochrony przyrody w Polsce oraz przyczynił się do utworzenia parków narodowych – tatrzańskiego i świętokrzyskiego.

Zmarł w Brwinowie. Spoczął na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 150-6-32)[4].

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

Pracę Bolesława Hryniewieckiego upamiętnia obelisk w Ogrodzie Botanicznym UW.

Życie prywatne edytuj

Żonaty z Janiną z Koźniewskich, ojciec Jerzego Hryniewieckiego.

Dorobek naukowy edytuj

  • Zielnik i muzeum botaniczne. Wskazówki praktyczne: jak zbierać, preparować, konserwować, oznaczać rośliny i układać zbiory botaniczne. 1922, Kraków.
  • Precis de l'histoire de la botanique en Pologne (1933).
  • Zarys flory Litwy (1933).
  • Projekt Stefana de Rieule'a stworzenia w Warszawie Muzeum Przyrodniczego w wieku XVIII. Wiadomości Muzeum Ziemi, t. III, 1943, Warszawa.
  • Pierwsze pomysły Muzeum Przyrodniczego w Polsce. Sztuka i Nauka, t. I, 1945, Warszawa.
  • Zarys dziejów botaniki. 1949.
  • Owoce i nasiona. 1952.
  • Adam Mickiewicz a flora Litwy – rozprawa popularnonaukowa.

I wiele innych prac z systematyki i geografii roślin, ochrony przyrody, historii botaniki, anatomii i fizjologii roślin, jak również artykułów popularnonaukowych.

Przypisy edytuj

  1. a b c d Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 154.
  2. Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952). Kraków 2002.
  3. Hryniewiecki, Bolesław, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-09-01].
  4. Cmentarz Stare Powązki: JANINA HRYNIEWIECKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-06].
  5. a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 266.
  6. M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 351 „za zasługi na polu nauki”.
  7. M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  8. M.P. z 1951 r. nr 93, poz. 1275 „za wybitną działalność naukową” (Hryniewiecki otrzymał order o niższej klasie od już posiadanego Krzyża Komandorskiego z 1930).
  9. M.P. z 1947 r. nr 51, poz. 354 „za czyny odwagi i męstwa wykazane w walce z niemieckim najeźdźcą podczas kampanii wrześniowej 1939 roku”.
  10. Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-12-15]. (est.).

Bibliografia edytuj