Bolesław Józef Gawecki

polski filozof

Bolesław Józef Gawecki (ur. 15 października 1889 w Spirowie, zm. 13 kwietnia 1984 w Warszawie) – polski filozof.

Bolesław Józef Gawecki
Data i miejsce urodzenia

15 października 1889
Spirów

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1984
Warszawa

profesor nauk filozoficznych
Doktorat

1914
Uniwersytet Jagielloński

Habilitacja

1930

Profesura

1957

Uczelnia

Uniwersytet Ziem Zachodnich
Uniwersytet Wrocławski
Akademia Teologii Katolickiej

Życiorys

edytuj

Studiował matematykę, fizykę i filozofię na uniwersytecie w Monachium oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie w 1914 na podstawie rozprawy Kauzalizm i funkcjonalizm w fizyce otrzymał stopień doktora filozofii. W 1915 rozpoczął pracę jako nauczyciel (później także dyrektor) szkół średnich w Siedlcach. Od 1918 w Warszawie był inspektorem ministerialnym od nauczania fizyki i propedeutyki filozofii, a także sekretarzem Instytutu Filozoficznego oraz red. „Biuletynu Posiedzeń Naukowych Instytutu Filozoficznego”. Ok. 1922 roku uczył fizyki w Gimnazjum im. Tadeusza Reytana[1] i w 1923 był opiekunem działającej w szkole 1 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta („Czarna Jedynka”)[2]. W 1930 habilitował się na UJ na podstawie pracy Stosunek czasowy przyczyny do skutku i tam prowadził wykłady aż do wybuchu II wojny światowej. Podczas okupacji uczył w Warszawie na tajnych kompletach szkolnych oraz, jako docent filozofii, na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich.

Po wojnie wznowił na UJ wykłady z przedmiotów filozoficznych, następnie objął Katedrę Filozofii na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie organizował studia i prowadził wykłady na wydziałach: Humanistycznym, Nauk Przyrodniczych, Prawa, Lekarskim, a także na Politechnice Wrocławskiej. Założył Wrocławskie Towarzystwo Filozoficzne, od 1947 był współpracownikiem Komisji Historii Filozofii Polskiej Polskiej Akademii Umiejętności oraz członkiem Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum. W 1950 przeniósł się do Warszawy, gdzie pracował m.in. jako redaktor naukowy Biblioteki Klasyków Filozofii oraz tłumacz dzieł filozoficznych. Od 1955 pracował w Katedrze Filozofii Przyrody Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej ATK. Tutaj uzyskał w 1957 tytuł prof. zwyczajnego. W 1967 przeszedł na emeryturę, ale był nadal czynny zawodowo w charakterze recenzenta prac doktorskich i habilitacyjnych.

Filozofia Gaweckiego

edytuj

Badał metafizyczne podstawy filozofii przyrody. Polemizował z pozytywistycznym scjentyzmem.

Dzieła

edytuj
  • Filozofia teoretyczna Bolesława Prusa (Przegląd Warszawski, 1923)
  • Przyczynowość i funkcjonalizm w fizyce (1923)
  • Propedeutyka filozofii (Warszawa, 1938; pod nowym tytułem: Myślenie i postępowanie, Warszawa, 1975)
  • Wroński i o Wrońskim. Katalog prac filozoficznych Hoene-Wrońskiego oraz literatury dotyczącej jego osoby i filozofii (Warszawa, 1958)
  • Władysław Mieczysław Kozłowski (1858–1935) (Wrocław, 1961)
  • Przygotowanie do filozofii (Warszawa, 1964)
  • Zgubna doktryna nietzscheańska (1965)
  • Filozofia rozwoju. Zarys stanowiska filozoficznego (Warszawa, 1967)
  • Zagadnienie przyczynowości w fizyce (Warszawa, 1969)
  • Polscy myśliciele romantyczni (Warszawa, 1972)

Przypisy

edytuj
  1. Od pierwszych kroków w fizyce do odkrycia zjawiska odwrotnego nasycenia dielektrycznego. Fragmenty rozmowy Krzysztofa Szymborskiego z prof. Arkadiuszem H. Piekarą. „Postępy Fizyki”. 35 (2), s. 168, 1984. Warszawa: Polskie Towarzystwo Fizyczne. ISSN 0032-5430. [dostęp 2024-04-21]. Cytat: „Pierwsze jakieś wiadomości, ale takie najbardziej pierwsze [o teorii względności], miałem z książki i lekcji z moim profesorem fizyki w szkole średniej – drem Bolesławem Gaweckim, który mnie nauczył zasady względności przede wszystkim. Napisał on podręcznik fizyki, z którego bardzo skorzystałem, no i z rozmów z nim. To był filozof, który jednocześnie był nauczycielem fizyki i uczył w Gimnazjum im. Tadeusza Rejtana. Uczyłem się w tym gimnazjum”. 
  2. Mieczysław Hahn: Historia 1 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarnej Jedynki” 1911–1938, s. 6. archiwumharcerskie.pl. [dostęp 2024-04-21].

Bibliografia

edytuj