Bolesław Szarecki
Bolesław Szarecki (ur. 1874[a] w Mińsku, zm. 23 lutego 1960 w Warszawie) – polski wojskowy lekarz-chirurg, generał dywizji Wojska Polskiego, szef Departamentu Służby Zdrowia MON, Naczelny Chirurg WP (1949–1957), profesor nauk medycznych, prezes Polskiego Związku Łowieckiego (1946–1953).
| |
 generał dywizji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1874 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1904–1918 (armia carska) |
| Siły zbrojne |
|
| Stanowiska |
szef Departamentu Służby Zdrowia MON, Naczelny Chirurg WP |
| Odznaczenia | |
            
| |
Życiorys edytuj
Był synem Jerzego i Karoliny z Podzielskich. Pochodził z rodziny polskiego kolejarza. Ukończył w 1904 Wydział Lekarski Cesarskiego Uniwersytetu Charkowskiego. W tym samym roku został powołany do armii carskiej i skierowany na front rosyjsko-japoński, pełniąc obowiązki chirurga w pociągu sanitarnym. Następnie podjął pracę w klinice chirurgicznej charkowskiego uniwersytetu, gdzie się doktoryzował i habilitował.
W czasie I wojny światowej został ponownie zmobilizowany i pełnił obowiązki chirurga-konsultanta Czerwonego Krzyża. W 1919 powrócił do Polski i został powołany do Wojska Polskiego. Objął stanowisko ordynatora oddziału chirurgicznego w 1 Szpitalu Okręgowym, a następnie w Głównym Szpitalu Wojskowym.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 współorganizował zabezpieczenie medyczne działań bojowych. Został awansowany do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928. W tej randze w 1933 przeszedł w stan spoczynku.
W sierpniu 1939 na własną prośbę został zmobilizowany. Po wybuchu II wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowej pełnił obowiązki chirurga w 104 Szpitalu Wojennym. Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany początkowo w obozie w Putywlu, skąd 1 listopada 1939[1] przewieziony został do Kozielska[2], po 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu[3][4]. Do 1941 przebywał w sowieckich obozach. W 1941 wstąpił do organizowanej na terenach ZSRR przez generała Władysława Andersa Armii Polskiej w ZSRR i został mianowany generałem brygady oraz szefem Służby Zdrowia Armii. Wraz z armią przetransportowany został na Bliski Wschód a następnie do Włoch, gdzie po przeformowaniu jej na 2 Korpus Polski, został jego Naczelnym Chirurgiem i Inspektorem Szpitalnictwa.
Jako chirurg (miał wtedy 70 lat) przez dwie doby operował i kierował pracą Głównego Punktu Opatrunkowego, podczas najbardziej krwawych walk bitwy o Monte Cassino w 1944, a jego postać została uwieczniona w wielu wspomnieniach z tamtego okresu, m.in. przez Melchiora Wańkowicza, kpt. dr. Adama Majewskiego oraz jego adiutanta kpt. dr. Bolesława Rutkowskiego.
W końcu 1945 jako pierwszy generał Polskich Sił Zbrojnych powrócił do Polski (władze brytyjskie udzieliły mu wizy wyjazdowej dopiero po przeprowadzeniu przez niego głodówki)[5]. W latach 1945–1949 pełni funkcję zastępcy, a następnie szefa Departamentu Służby Zdrowia Ministerstwa Obrony Narodowej. W latach 1949–1957 piastował stanowisko Naczelnego Chirurga WP.
Gen. dyw. prof. dr med. Bolesław Szarecki był organizatorem wojskowej służby zdrowia w powojennym Wojsku Polskim, autorem kilku podręczników z zakresu chirurgii wojennej, oraz szeregu prac z tej dziedziny. W uznaniu jego zasług w 1975 nadano jego imię Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi.
Gen. Bolesław Szarecki był zapalonym myśliwym i wieloletnim działaczem Polskiego Związku Łowieckiego. Od 1936 wchodził w skład władz związku, a od czerwca 1946 do marca 1953 pełnił funkcję prezesa. W 1948 otrzymał wysokie odznaczenie łowieckie „Złom”, w listopadzie 1953 I Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Łowieckiego nadał mu tytuł członka honorowego PZŁ.
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 196-5-22)[6].
Życie prywatne edytuj
Mieszkał w Warszawie. Od 1905 żonaty z Marią Mewius z domu Zarubin (zm. 1965). Miał syna Jerzego (1910–1934), literata[7].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1944) nr 8536[8]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1949)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)[9]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (16 lipca 1946)[10]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)[11]
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)[12]
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino (1945)
- Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (12 października 1953)[13]
- Odznaka Honorowa PCK I stopnia (dwukrotnie, 1949 i 1959)
- Odznaka Honorowa „Złom” (Polski Związek Łowiecki)
- Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)[14]
- Krzyż św. Jerzego (Rosja, 1904)
- Krzyż Wybitnej Służby (Wielka Brytania)
Upamiętnienie edytuj
22 lutego 1980 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Bemowo zostało nadanie imię gen. Bolesława Szareckiego[15].
Uwagi edytuj
- ↑ Źródła wskazały datę dzienną urodzenia 17 marca, 1, 7 lub 20 września 1874 – Oficerowie. [dostęp 2014-12-05].
Przypisy edytuj
- ↑ Samodzielny Referat Historyczny Dowództwa PSZ w ZSRR/Biuro Dokumentów Armii Polskiej na Wschodzie, Dokumenty Władysława Andersa. Reports, 7 lipca 1942 [dostęp 2019-03-25].
- ↑ Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 17. ISBN 83-85015-66-3.
- ↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 76. ISBN 83-85015-66-3.
- ↑ Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 32. [dostęp 2016-04-20].
- ↑ Józef Kuropieska, Z powrotem w służbie, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989, s. 86, ISBN 83-03-02395-0, OCLC 69462043.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JERZY SZARECKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-05].
- ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. IV:S–Z, Toruń 2010, s. 16–21.
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 513.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 11, poz. 23 „w uznaniu zasług położonych w obronie Wybrzeża w roku 1939”.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu lecznictwa w wojsku”.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi położone dla armji na polu służby zdrowia”.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 32, poz. 473
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 714.
- ↑ Uchwała nr 60 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 22 lutego 1980 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 29 czerwca 1980 r., nr 8, poz. 6, s. 2.
Bibliografia edytuj
- G. Zychowicz, Generał Bolesław Szarecki 1874–1960, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1988.
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
- Zasłużeni dla polskiego łowiectwa (pod redakcją Jerzego Krupki), Agencja Wydawnicza "Agar", Warszawa 2003.
- Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Bolesław Szarecki (I). officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 grudnia 2014)].
- Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Bolesław Szarecki (II). officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 grudnia 2014)].