Boromeuszki
Boromeuszki, Kongregacja Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza – żeńskie zgromadzenie zakonne na prawie papieskim założone w 1652 roku przez Emanuela Chauvenela, z woli Josepha Chauvanela[1].
| Pełna nazwa |
Kongregacja Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza |
|---|---|
| Skrót zakonny |
SCB |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Założyciel |
Emmanuel Chauvenel |
| Data założenia | |
| Data zatwierdzenia |
Różne gałęzie boromeuszek, tworzące federację[2], prowadzą działalność charytatywną m.in. w Niemczech, Austrii, Rumunii, Izraelu, Włoszech, Zambii i Egipcie. W Polsce działa gałąź trzebnicka (Kongregacja Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Trzebnicy) oraz gałąź mikołowska (Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Mikołowie).
Boromeuszki w Polsce edytuj
W połowie XIX w. niemieckie boromeuszki przybyły na tereny Śląska przynależące wtedy do państwa pruskiego. Pierwszą ich placówką był dom w Nysie, gdzie podjęły pracę w szpitalu biskupim przy kościele św. Apostołów Piotra i Pawła. Intensywny rozwój Zgromadzenia spowodował ustanowienie niezależnego Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza na Śląsku z domem macierzystym w Nysie (1857). Pierwszą przełożoną generalną została M. Helena Tichy (1822–1886). W 1871 r. Dom Generalny sióstr został przeniesiony z Nysy do Trzebnicy[1].
W 1900 roku Maria Kasch (1855–1936) przekazała na własność zakonu swój dom rodzinny w Dąbrówce Wielkiej siostrom boromeuszkom w Trzebnicy na podstawie umowy spisanej z przełożoną M. Alojzją. Boromeuszeki wprowadziły się do posiadłości Marii Kasch 5 września 1900 roku, gdzie przebywają do dzisiaj. W roku 1903 dom został przystosowany do potrzeb nowo powstałego zgromadzenia zakonnego dzięki pomocy materialnej mieszkańców wsi. W 1911 roku Maria Kasch wróciła do dawnej posiadłości rodzinnej w Dąbrówce Wielkiej, gdzie przebywała wraz z siostrami do swojej śmierci.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powstała w 1923 r. prowincja polska (zależna od generalatu w Trzebnicy). Zarząd prowincji mieścił się początkowo w Cieszynie, a od 1931 r. w Rybniku. Prowincja w 1939 r. utworzyła Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza z Domem Generalnym w Mikołowie[1].
Boromeuszki w Prusach i w Niemczech edytuj
Siostry Boromeuszki od roku 1861 były rezydentkami Klasztoru St. Aloysiusstift (St. Aloysius-Stift[3]). Klasztor ten założony w 1857 w Grünhoff przez Ludolpha von Beckedorffa, podległy biskupom wrocławskim, był pierwszym na Pomorzu Zachodnim żeńskim klasztorem katolickim od czasu reformacji i po przyjęciu na Sejmiku trzebiatowskim luteranizmu jako religii panującej na Pomorzu i drugim, po kaplicy na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie w drugiej połowie XIX w. najważniejszym ośrodkiem życia religijnego katolików w Prusach, a następnie w Niemczech. Klasztor istniał do wkroczenia Armii Czerwonej w 1945, a cały zespół klasztorny wraz z kościołem został rozebrany w 1954.
Afera w Specjalnym Ośrodku Wychowawczym w Zabrzu edytuj
Przy okazji skazania dwóch wychowanków Ośrodka prowadzonego przez boromeuszki trzebnickie za gwałt i morderstwo Mateusza Domaradzkiego przez innego wychowanka ośrodka, wyszły na jaw nieprawidłowości w Ośrodku. Zgromadzenie Sióstr nie zapewniło odpowiedniej kontroli ośrodka, gdzie od lat 70. XX wieku, dzieci były terroryzowane poprzez zastraszenie, system kar cielesnych i przyzwolenie dokonywania gwałtów na młodszych. Powstała w ten sposób „pętla przemocy” gdzie starsze dzieci, same molestowane w dzieciństwie, przy przyzwoleniu zakonnic napastowały seksualnie młodsze. Ośrodek nie był kontrolowany przez kuratorium aż do roku 2007. W tymże roku w ośrodku mieszkało około 60 dzieci, dziewczynek i chłopców w wieku od 2 do 18 lat[4][5], a także osoby zdrowe i niepełnosprawne umysłowo do 34 roku życia[6].
W 2011 roku dyrektorka Ośrodka za przemoc fizyczną, psychiczną i pomoc w gwałtach, siostra Agnieszka F. (imię zakonne Bernadetta), została prawomocnie skazana na dwa lata pozbawienia wolności i odbyła karę w więzieniu. Ośrodek nie został zamknięty. Zgromadzenie Sióstr nie przedstawiło publicznie programu naprawczego i nie wiadomo, w jaki sposób ośrodek miał być kontrolowany bowiem zapisy konkordatu wykluczały kontrolę instytutów zakonnych przez instytucje świeckie[7].
Decyzją Zarządu Kongregacji Sióstr Boromeuszek w Trzebnicy Specjalny Ośrodek Wychowawczy w Zabrzu został ostatecznie zamknięty dopiero z końcem sierpnia 2015 r.[8]. Przeprosiny za cierpienie podopiecznych ośrodka złożyły siostry boromeuszki i wystosowała Przełożona Generalna Zgromadzenia Sióstr Boromeuszek siostra Claret Król[9].
Film edytuj
Na kanwie wydarzeń, które przez ponad 30 lat miały miejsce w ośrodku w Zabrzu planowano nakręcenie filmu fabularnego. Podstawą do napisania scenariusza miała być książka Justyny Kopińskiej z 2015 roku „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie?” Rolę przełożonej Bernadetty miała zagrać Agata Buzek, a reżyserem miał być Borys Lankosz[6].
W październiku 2020 ukończono dwuczęściowy film dokumentalny „Dzieci siostry Bernadetty”. Pierwsza część opowiada o gwałcie i morderstwie ośmioletniego Mateusza z Rybnika. Zbrodni dokonali byli wychowankowie ośrodka prowadzonego przez zakonnice. Druga część to głównie zbiór wstrząsających relacji innych podopiecznych placówki z Zabrza.[10]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Historia. boromeuszki.katowice.opoka.org.pl. [dostęp 2015-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-26)].
- ↑ Barmherzige Schwestern vom hl. Karl Borromäus. orden-online.de, 2009-11-03. [dostęp 2014-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-29)]. (niem.).
- ↑ Heimatkreiskalender Kreis Regenwalde z lat 1924, 1930, 1932, 1937.
- ↑ Grażyna Kuźnik: Siostry boromeuszki od batów (s. 1). dziennikzachodni.pl, 2014-04-24. [dostęp 2015-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-07)].
- ↑ Maria Olecha: Boromeuszka, Agnieszka F. skazana na dwa lata więzienia za przyzwolenie na przemoc seksualną dzieci. zabrze.naszemiasto.pl, 2011-05-24. [dostęp 2015-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-07)].
- ↑ a b Maria Zawała: Powstanie film fabularny o okrutnej boromeuszce z Zabrza. silesion.pl, 2017-11-20. [dostęp 2018-08-22].
- ↑ Justyna Kopińska: Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie?. wyborcza.pl, 2014-04-10. [dostęp 2015-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-19)].
- ↑ Artur Bartkiewicz: Zabrze: Koniec ośrodka sióstr boromeuszek. rp.pl, 16-08-2015. [dostęp 2015-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-16)].
- ↑ Gość.pl: Przeprosiny Zabrze: Koniec ośrodka boromeuszek, [dostęp: 22.04.2018].
- ↑ "Dzieci siostry Bernadetty": historia zła, która wydarzyła się w Zabrzu, kultura.onet.pl [dostęp 2021-02-20].
