Bratoszewice (gmina)

dawna gmina wiejska

Bratoszewice – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 w Łódzkiem. Siedzibą władz gminy były Bratoszewice[2][3].

Bratoszewice
gmina wiejska
1919–1954[1]
Państwo

 Polska

Województwo

1919–39: łódzkie (II RP)
1945–54: łódzkie

Powiat

brzeziński

Siedziba

Bratoszewice

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

13

Położenie na mapie Polski w latach 1951–1975
Mapa konturowa Polski w latach 1951–1975, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bratoszewice”
Ziemia51°56′N 19°39′E/51,929167 19,650500

Gmina powstała w Królestwie Kongresowym na mocy ukazu carskiego z 16 marca 1859 roku, a po jego podziale na powiaty i gminy z początkiem 1867 roku gmina weszła w skład powiatu brzezińskiego w guberni piotrkowskiej[2][4][5]. 19 maja?/31 maja 1870 do gminy przyłączono pozbawione praw miejskich Głowno[6] (od 1925 formalnie[7] znów samodzielne miasto[8]).

W 1919 roku gmina weszła w skład woj. łódzkiego[9]. W 1933 roku rozszerzono uprawnienia samorządowe gminy[10]. Podczas okupacji gmina należała do dystryktu radomskiego (w Generalnym Gubernatorstwie). Po zakończeniu II wojny światowej utworzona została Gminna Rada Narodowa w Bratoszewicach[11] a w 1950 roku funkcję wykonawczą Zarządu Gminnego przejęło Prezydium Gminnej Rady Narodowej[12].

1 lipca 1952 roku gmina składała się z 13 gromad: Bratoszewice, Ciołek, Kalinów, Koźle, Osse, Rokitnica, Sadówka, Smolice, Sosnowiec, Swędów, Tymianka, Wola Błędowa i Wyskoki[13]. Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[14]. Z obszaru gminy utworzono Gromadzkie Rady Narodowe[2]. Po reaktywowaniu gmin 1 stycznia 1973 roku gminy nie przywrócono, a jej dawny obszar wszedł głównie w skład gminy Stryków[15].

Przypisy edytuj

  1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. łódzkiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. a b c Akta gminy Bratoszewice - Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim Oddział w Tomaszowie Mazowieckim. [dostęp 2008-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  3. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  4. Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279)
  5. Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359)
  6. Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 123)
  7. Na początku okresu międzywojennego Głowno było gminą o nieuregulowanym statusie – z samorządem miejskim nadanym przez okupanta, lecz nie zaliczoną do miast w 1919 (określane jako "miejscowość")
  8. Dz.U. z 1925 r. nr 2, poz. 21
  9. Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395
  10. Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294
  11. Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22
  12. Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 30
  13. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  14. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  15. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312