Bronisław Chromy
Bronisław Chromy (ur. 3 czerwca 1925 w Leńczach, zm. 4 października 2017 w Krakowie[1][2]) – polski artysta rzeźbiarz, medalier, malarz, rysownik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[3].
 Bronisław Chromy (2010) | |
| Data i miejsce urodzenia |
3 czerwca 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 października 2017 |
| Zawód, zajęcie |
artysta rzeźbiarz, medalier, malarz, rysownik, pedagog |
| Odznaczenia | |
      
| |
6 czerwca 2022 | |
| Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy. | |
,_Waszyngtona_Avenue,_Krak%C3%B3w,_Poland.jpg)
ŻyciorysEdytuj
Urodził się we wsi Leńcze k. Lanckorony jako syn Andrzeja i Marii z domu Sikora[4], w niezamożnej wielodzietnej rodzinie, która z trudem zaspokajała swoje potrzeby. Śmierć ojca zmusiła go do ciężkiej pracy w rodzinnym gospodarstwie rolnym i poważnie utrudniła rozwijanie wrodzonych zdolności artystycznych.
Po II wojnie światowej, za sprawą starszego brata Jana, znalazł zatrudnienie w artystycznej odlewni metalu Franciszka Tieslera[5] przy ul. Rymarskiej w Krakowie. Tutaj na jego prace zwrócił uwagę popularny w owym czasie rzeźbiarz – Karol Hukan, za którego namową i poleceniem rozpoczął – po uprzednim, w błyskawicznym tempie, w trybie eksternistycznym, ukończeniu krakowskiego Liceum Sztuk Plastycznych – studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie był uczniem Xawerego Dunikowskiego. Studia ukończył w 1956 roku[6]. Kilkakrotnie aresztowany przez UB, parę razy trafił do krakowskiego więzienia na Montelupich. Został pedagogiem ASP, początkowo, przez 17 lat w jej filii w Katowicach, a od połowy lat 70. w samym Krakowie w pracowni rzeźby na wydziale grafiki tej uczelni.
W latach 1983–1990 był członkiem Narodowej Rady Kultury. W latach 1986–1989 członek Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego, a w latach 1988–1990 Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[7]. Od 1994 był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności[8],
Brał udział w wystawach krajowych i zagranicznych; wystawy indywidualne m.in. w Krakowie (1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1969, 1972, 1974), w Warszawie (1968, 1978), Zakopanem (1969, 1973), Toruniu, Białymstoku, Katowicach i Łomży.
Pozaartystyczną pasją Bronisława Chromego, już na I roku studiów, stało się żeglarstwo i Mazury. Pierwszy patent żeglarski (żeglarza) uzyskał w studenckim ośrodku żeglarskim w Giżycku, nad jeziorem Niegocin.
Za namową szwagra (leśniczego w leśnictwie Piekło) kupił w Wielowsi k. Ostródy zrujnowany dom, który wyróżniająco się przebudował według własnego projektu, jako swój „Dom Letniej Pracy Twórczej”, gdzie przede wszystkim malował. Prace powstałe w tym letnim plenerze prezentował następnie w swojej galerii autorskiej w Krakowie[9].
Inną pasją Bronisława Chromego była twórczość poetycka, zwieńczona wydanymi tomikami, m.in. tomik pt. „Słowem rzeźbione”.
Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim.
Prace rzeźbiarskieEdytuj
- „Sowy”, planty w Krakowie (1961)
- Drewniana figura św. Józefa w kościele oo. redemptorystów w Toruniu (1962)[10]
- Krzyż w kościele pw. Ducha Świętego w Szczecinku (1966)
- Rzeźba smoka wawelskiego koło Smoczej Jamy (1970)
- Fontanna „Grajków” na placu Wolnica w Krakowie (1974)
- Pomnik braterstwa broni partyzantów polskich i radzieckich na Porytowym Wzgórzu w Lasach Janowskich (1974)
- Pomnik nagrobny Nikifora Krynickiego (1975)
- Pomnik 50-lecia pierwszej komuny miejskiej w Czeladzi (1977)
- „Ukrzyżowanie. Z życia do życia”, postać Chrystusa w kościele Arka Pana w Nowej Hucie (1977)
- Pomnik Żołnierza Polskiego w Katowicach (1978)
- Pomnik Jana Pawła II w Tarnowie (1981)
- Drzwi kościoła pw. św. Maksymiliana Kolbego w Tarnowie
- Pieta w kościele w Nowym Sączu-Zawadzie (1981)
- Drzwi w brązie w kościele w Nienadówce koło Rzeszowa, poświęcone pomordowanym w obozach koncentracyjnych (1980)
- Pomnik radziecko-polskiego braterstwa broni w Riazaniu (1983)
- Narcyz Wiatr „Zawojny”, planty w Krakowie
- Stacje drogi krzyżowej i metaloplastyka ołtarzowa z postacią Chrystusa w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bielsku-Białej (1984)
- Pomnik ku czci wojska polskiego z okazji 40. rocznicy zakończenia II wojny światowej w Krynicy-Zdroju; inskrypcja na pomniku: „Obrońcom – zwycięzcom” (1985)
- Pomnik żołnierzy AK w Krakowie (1992)
- Statuetka „Oskar serca / Serce za serce” wręczana najhojniejszym sponsorom Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi (1992)
- Pomnik Jana Pawła II w Zielonkach (1998)
- Pomnik „Piwnicy pod Baranami” w parku Decjusza w Krakowie (2000)
- Pomnik psa Dżoka w Krakowie (2001)
- Pomnik Jana Pawła II w Leńczach (2002)
- Pomnik Fryderyka Chopina w Muzeum Żup Krakowskich (2010)
- Pomnik Fryderyka Chopina przy ul. Oławskiej we Wrocławiu (2010)
PublikacjeEdytuj
- B.Ch., Słowem rzeźbione [tomik wierszy], Kraków.
- B.Ch., Kamień i marzenie [autobiografia], Kraków 2005.
Nagrody i odznaczeniaEdytuj
- Nagroda Miasta Krakowa (1972)[11]
- Grand Prix za medal ku czci Dantego w Rawennie (1973)
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia (1979)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (16 kwietnia 1999, w uznaniu wybitnych zasług dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy artystycznej)[12]
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)[13]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[14]
- Order Przyjaźni Narodów (ZSRR, 1987)[15]
GaleriaEdytuj
RzeźbyEdytuj
Autorska Galeria Rzeźby Bronisława Chromego
Rzeźba B. Chromego Rowerzyści, w tle galeria autorska B. Chromego „Muszelka” 
Nagrobek Lidii Zamkow na cmentarzu rakowickim w Krakowie z rzeźbą B. Chromego 
Rzeźba B. Chromego „Sowy” planty, Kraków (1961) 
„Ukrzyżowanie. Z życia do życia” nowohucki kościół Arka Pana (1977)
Rzeźby św. Józefa autorstwa B. Chromego, która znajduje się w prezbiterium kościoła św. Józefa w Toruniu
Rzeźba B. Chromego „Paw”
Kraków, Ogród nad Sudołem
,_%E2%80%9ECrucifixion._From_life_to_life%E2%80%9D._Designed_1977_by_Polish_sculptor_Bronislaw_Chromy),_1_Obroncow_Krzyza_street,_Nowa_Huta,_Krakow,_Poland.jpg)
- Wystawa czasowa „Smoczy ogród – Bronisław Chromy na Wawelu” (30.04 – 30.09.2022)
„Paw”
(brąz patynowany, 1990)
„Flamingi”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 1996)
„Żurawie”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 1992)
„Ryba”
(brąz patynowany, 2004)
„Owce”
(aluminium, otoczak granitowy, 2006)
„Piejące koguty”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 1996)
„Kozioł”
(brąz patynowany, granit, 1998)
„Gołąb”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2010)
„Sowa W Locie”
(brąz patynowany, 1991)
„Sowy”
(brąz patynowany, kamień, 1995)
„Kaczki”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2010)
„Rozgwiazdy” i „Koniki Morskie”
(brąz patynowany, 2004)
„Pegaz”
(brąz patynowany, 1998)
„Chart Afgański”
(brąz patynowany, 2000)
„Nietoperze”
(brąz patynowany, 1991)
„Mrówki”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2007)
„Bażanty”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2004)
„Perkozy”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2005)
„Sowy”
(brąz patynowany, 2003)
„Argusy”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2002, 2003)
„Żaby”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2004)
„Żółwie”
(brąz patynowany, otoczak granitowy, 2005)
-Wystawa%E2%80%9ESmoczyOgr%C3%B3d%E2%80%93Bronis%C5%82awChromyNaWawelu%E2%80%9D-OgrodyKr%C3%B3lewskie-Wawel-POL,_Krak%C3%B3w.jpg)
PomnikiEdytuj
Pomnik Jana Pawła II w Tarnowie
Pomnik Lotnikom Polskim Poległym na Wszystkich Frontach II WŚ
Kraków al. Jana Pawła II Park Lotników
Pomnik Żołnierzom Polskim Walczącym na Wszystkich Frontach II WŚ
Kraków ul. Powiśle
Popiersie Stanisława Wyspiańskiego
Kraków Park Decjusza
Pomnik Narcyza Wiatra
Kraków Planty
_bust,_Decjusz_Park,_4_Kra%C5%84cowa_street,_Krakow,_Poland.jpeg)
,_Planty_Garden,_Old_Town,_Krakow,_Poland.jpg)
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Konrad Zacharski, Galeria Autorska Bronisława Chromego, www.bronislawchromy.pl [dostęp 2017-10-05].
- ↑ Nie żyje prof. Bronisław Chromy. Miał 92 lata – Magiczny Kraków, krakow.pl [dostęp 2017-10-05] (pol.).
- ↑ Prof. Bronisław Chromy, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2011-10-16].
- ↑ Chromy Bronisław, [w:] Władysław Tyrański, Kto jest kim w Krakowie : lokalne władze, urzędy, instytucje, środowiska : edukacja, zatrudnienie, pozycja zawodowa, działalność polityczna i społeczna, sympatie polityczne, rodzina, rozrywki i upodobania (dane z 1999 roku), Kraków: Krakowska Agencja Informacyjna, 2000, s. 50, ISBN 83-909309-2-7, OCLC 47866363 [dostęp 2023-01-25].
- ↑ Katarzyna Siwiec: Bronisław Chromy, nasz artysta renesansowo-wszechstronny. Wyborcza.pl Kraków. [dostęp 2015-10-25]. (pol.).
- ↑ Danuta Helwak, Bronisław Chromy – krakowski artysta w Wielowsi....
- ↑ Skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 1988–2011. radaopwim.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-17)]. radaopwim.gov.pl [dostęp 2011-11-06].
- ↑ Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności. Rok 2015/2016
- ↑ Danuta Helwak, op. cit.
- ↑ Zmarł prof. Bronisław Chromy - autor rzeźby św. Józefa, jozeftorun.pl [dostęp 2021-02-07] (pol.).
- ↑ Laureaci o swych zamierzeniach, „Dziennik Polski”, s. 3, nr 123, 25 maja 1972
- ↑ M.P. z 1999 r. nr 22, poz. 319.
- ↑ Uznanie dla twórców kultury /w/ Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, str. 1-2
- ↑ prof. Bronisław Chromy – nagrody, odznaczenia i wyróżnienia. Autorska Galeria Rzeźby prof. Bronisława Chromego. [dostęp 2017-08-22].
- ↑ Radzieckie odznaczenia dla Polaków [w:] Głos Pomorza, nr 93, 22 kwietnia 1987, s. 1.
BibliografiaEdytuj
- Kto jest kim w Polsce. Edycja 3, Warszawa 1993.
- Madeyski Jerzy, Bronisław Chromy, Kraków 1994.
- Bronisław Chromy, Kamień i marzenie [autobiografia], Kraków 2005.
- Helwak Danuta, Bronisław Chromy – krakowski artysta w Wielowsi, [w:] „Zapiski Zalewskie” [biuletyn Towarzystwa Miłośników Ziemi Zalewskiej], 2012, nr 23, s. 40–43.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Galeria Autorska Bronisława Chromego w Krakowie
- Bronisław Chromy na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”