Bronisław Huberman

polski skrzypek, pedagog

Bronisław Huberman (ur. 19 grudnia 1882 w Częstochowie, zm. 16 czerwca 1947[1] w Corsier-sur-Vevey) – polski skrzypek i pedagog żydowskiego pochodzenia. Należy do grona najwybitniejszych polskich skrzypków XX wieku.

Bronisław Huberman
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 grudnia 1882
Częstochowa

Data i miejsce śmierci

16 czerwca 1947
Corsier-sur-Vevey

Instrumenty

skrzypce

Zawód

skrzypek

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Był synem zasymilowanych Żydów Jankiela (Jakuba) i Etli (Aleksandry) z domu Goldman (ur. 1863 we Włodawie). Naukę gry na skrzypcach rozpoczął pod kierunkiem M. Michałowicza i J. Rozena. Szybko zyskał opinię „cudownego dziecka” i rozpoczął błyskotliwą karierę. W 1892 r. podjął naukę gry na skrzypcach w Berlinie, pod kierunkiem światowej sławy pedagoga i skrzypka, Józefa Joachima. Już wtedy koncertował m.in. w Wiedniu, a rok później w Niemczech, Holandii, Belgii i Francji. Od swojego protektora i opiekuna, Jana hr. Zamoyskiego otrzymał skrzypce Gibson wykonane przez Stradivariusa.

W 1896 r. Huberman wykonał w Wiedniu koncert Brahmsa w obecności kompozytora. Rok później, po zagraniu serii koncertów w Europie, wyjechał do USA. Wkrótce stał się jednym z najbardziej znanych wirtuozów skrzypiec. Podejmował współpracę artystyczną m.in. z wiolonczelistą Pablo Casalsem i pianistą Ignacym Friedmanem. Wspólnie wykonali w 1927 r. komplet triów L. van Beethovena w ramach obchodów 100-lecia śmierci tego kompozytora.

Huberman był inicjatorem powołania Israel Philharmonic Orchestra w Tel Awiwie. Był także propagatorem idei Zjednoczonej Europy. Wygłaszał na ten temat odczyty i publikował artykuły. Zajmował się także działalnością pedagogiczną. Jego uczennicą była m.in. Irena Dubiska. Prowadził klasę mistrzowską w Akademie für Musik w Wiedniu.

Hubermanowi skradziono w roku 1936 skrzypce Stradivariusa Gibson ex Huberman z roku 1713 z garderoby artystów nowojorskiej Carnegie Hall. Złodziej, z zawodu wędrowny muzyk, zachował skradzione skrzypce do końca życia i dopiero na łożu śmierci przyznał się żonie do kradzieży. Skrzypce nabył w roku 2001 amerykański skrzypek Joshua Bell.

Rodzina

edytuj

Jego żoną od 1910 była aktorka Elza Małgorzata Galafres (1879–1977), z którą miał syna Jana Bronisława (ur. 1911 w Wiedniu), oboje wyznania ewangelicko-reformowanego[2].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

W Częstochowie odbywa się Międzynarodowy Festiwal Wiolinistyczny im. Bronisława Hubermana.

Jego imieniem jest również nazwana Filharmonia Częstochowska.

Przypisy

edytuj
  1. Dziennik Łódzki, 18 czerwca 1947 r., rok III, nr 164 (714).
  2. http://zamosc.ap.gov.pl/images/pliki/archiwariusz/2002/6-K%C4%99d-wirtuoz.pdf
  3. M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 294 „za zasługi, położone na polu sztuki”.
  4. Polonia Restituta. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 101 z 6 maja 1926. 
  5. Kronika Muzyczna, „Śpiewak” (R. 12, Nr 2), 1931, s. 24.

Bibliografia

edytuj
  • Jan Prosnak, Huberman Bronisław (hasło), [w:] Słownik Muzyków Polskich, tom 1, red. J. M. Chomiński, PWM, Kraków 1964, s. 187–188.
  • Zofia Helman, Huberman Bronisław (hasło), [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna, tom 4. - hij, red. E. Dziębowska, PWM, Kraków 1993, s. 312–313.
  • Piotr Szalsza, Bronisław Huberman czyli pasje i namiętności zapomnianego geniusza, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa 2001.
  • Marian Fuks, Księga sławnych muzyków pochodzenia żydowskiego, Wydawnictwo „Sorus”, Żydowski Instytut Historyczny, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, PoznańWarszawa 2003, s. 152–154.
  • Polski Słownik Judaistyczny. Dzieje. Kultura. Religia. Ludzie, tom 1, red. Z. Borzymińska i R. Żebrowski, wyd. Prószyński i Spółka, Warszawa 2003, s. 620.

Linki zewnętrzne

edytuj