Bronisław Rachwał

oficer dyplomowany WP

Bronisław Rachwał, ps. „Glin”, „Róża” vel Bronisław Janczarek (ur. 10 października 1907 w Wilkołazie Pierwszym, zm. 2 września 1944 w Warszawie) – kapitan dyplomowany broni pancernych Polskich Sił Zbrojnych, Armii Krajowej, uczestnik kampanii wrześniowej, francuskiej, Powstania Warszawskiego, cichociemny. Znajomość języków: francuski, białoruski[1]. Zwykły Znak Spadochronowy nr 1149[2][3].

Bronisław Rachwał
Glin, Róża
Ilustracja
kpt. dypl. cc Bronisław Rachwał
kapitan dyplomowany kapitan dyplomowany
Data i miejsce urodzenia

10 października 1907
Wilkołaz

Data i miejsce śmierci

2 września 1944
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Wojsko Polskie we Francji
Polskie Siły Zbrojne
Armia Krajowa

Jednostki

24 Pułk Ułanów
XXXVI Dywizjon Pancerny
1 pułk specjalny
1 Pułku Czołgów

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Bronisława Rachwała
Grób Bronisława Rachwała na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w 2014 roku

Życiorys edytuj

Uczył się w gimnazjum w Kraśniku, w 1929 zdał egzamin dojrzałości. Od 15 sierpnia 1929 słuchacz Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Po jej ukończeniu awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 15 sierpnia 1932, przydzielony do 27 Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego w Nieświeżu[4]. W latach 1936–1937 uczestnik kursu broni pancernych w Modlinie, następnie od 1937 do 1939 w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie. Od 30 września 1938 roku dowodził 7. plutonem kompanii zbiorczej, od marca 1939 zastępca dowódcy plutonu kompanii podchorążych[5]. W 1939 ukończył w Rembertowie kurs próbny do Wyższej Szkoły Wojennej[3].

W kampanii wrześniowej 1939 przydzielony do 38 dywizjonu pancernego V batalionu zapasowego. 20 września przekroczył granicę z Węgrami, przez Jugosławię i Włochy dotarł 9 października do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, przydzielony jako dowódca kompanii motorowej 1 Pułku Specjalnego, następnie jako dowódca kompanii 1 batalionu czołgów, później zastępca dowódcy 2 batalionu czołgów. Wraz z batalionem uczestniczył w kampanii francuskiej[3].

Po upadku Francji ewakuowany z Saint-Jean-de-Luz do Liverpoolu (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem brytyjskim, od 5 kwietnia 1941 przydzielony do 2 batalionu 1 pułku czołgów w Szkocji, następnie do 66 batalionu czołgów. Od stycznia do maja 1941 uczestnik I Kursu na obczyźnie Wyższej Szkoły Wojennej, po jego ukończeniu od 15 września 1941 w dowództwie I Korpusu, następnie od 8 lipca referent Wydziału Organizacyjno - Wyszkoleniowego Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie[3].

Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in. taktyczno-technicznym (pancernym), spadochronowym, odprawowym i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 1 kwietnia 1942 w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 1 stycznia 1943[3].

 
Grób Bronisława Rachwała na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w 2016 roku

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 16/17 września 1943 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Neon 1", na placówkę odbiorczą „Garnek”103 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), ok. 8 km od stacji kolejowej Wyszków. Razem z nim skoczyli: ppor. Hieronim Dekutowski ps. „Zapora” oraz kurier polityczny ppor. Kazimierz Smolak ps. „Nurek”[6].

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, następnie przydzielony jako referent wyszkolenia do Wydziału Broni Szybkich Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej[3].

W Powstaniu Warszawskim jako oficer operacyjny Komendy Obwodu Śródmieście. Poległ 2 września 1944, po wybuchu pocisku artyleryjskiego, zasypany w piwnicy domu na rogu ul. Jasnej i Kredytowej. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A27-9-11/12)[7]. Pośmiertnie odznaczony Virtuti Militari 5 kl[3].

Awanse edytuj

Ordery i odznaczenia edytuj

Życie rodzinne edytuj

Syn Franciszka oraz Wiktorii z domu Kotóła.  Rodziny nie założył.

Upamiętnienie edytuj

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Bronisław Rachwał.

Przypisy edytuj

  1. Cichociemni - rekrutacja [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-29] (pol.).
  2. Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-29] (pol.).
  3. a b c d e f g Teka personalna, 1940–1947, s. 3-43 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0229.
  4. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 15 sierpnia 1932 roku, s. 347.
  5. Rajmund Szubański, Szkoła Podchorążych Broni Pancernych 1936-1939, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1993, s. 30, 50, 51, ISBN 83-85621-31-8, OCLC 749350852.
  6. Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 90-92, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
  7. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

Linki zewnętrzne edytuj