Bronisław Komorowski

polski historyk i polityk, 5. prezydent III RP (2010—2015)

Bronisław Maria Komorowski (ur. 4 czerwca 1952 w Obornikach Śląskich) – polski polityk i historyk. W latach 2010–2015 prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Bronisław Komorowski
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Bronisław Maria Komorowski

Data i miejsce urodzenia

4 czerwca 1952
Oborniki Śląskie

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 6 sierpnia 2010
do 6 sierpnia 2015

Pierwsza dama

Anna Komorowska

Poprzednik

Lech Kaczyński

Następca

Andrzej Duda

Tymczasowo wykonujący obowiązki prezydenta RP
Okres

od 10 kwietnia 2010
do 8 lipca 2010

Przynależność polityczna

Platforma Obywatelska

Następca

Bogdan Borusewicz

Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 5 listopada 2007
do 8 lipca 2010

Przynależność polityczna

Platforma Obywatelska

Poprzednik

Ludwik Dorn

Następca

Grzegorz Schetyna

Wicemarszałek Sejmu V kadencji
Okres

od 26 października 2005
do 4 listopada 2007

Przynależność polityczna

Platforma Obywatelska

Minister obrony narodowej
Okres

od 16 czerwca 2000
do 19 października 2001

Przynależność polityczna

Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe

Poprzednik

Janusz Onyszkiewicz

Następca

Jerzy Szmajdziński

Faksymile
Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Komandoria Missio Reconciliationis Krzyż „Pro Mari Nostro” Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy Narodowy Order Zasługi II klasy (Malta) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem Wielki Oficer Orderu Świętego Karola (Monako) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Order 8 Września Order Krzyża Ziemi Maryjnej I Klasy (Estonia) Order Lwa Złotego (Nassau) Order Podwójnego Białego Krzyża I Klasy (Słowacja) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Order Republiki (Mołdawia) Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii
Bronisław Komorowski (z lewej), Lech Kaczyński i Nicolas Sarkozy (2008)
W dniu złożenia przysięgi prezydenckiej przed Zgromadzeniem Narodowym (2010)
Spotkanie prezydenta Bronisława Komorowskiego z papieżem Benedyktem XVI (2010)
Spotkanie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Barackiem Obamą (2011)
Bronisław Komorowski z Joachimem Gauckiem i Norbertem Lammertem po uroczystości z okazji 75-lecia wybuchu II wojny światowej przed fragmentem muru Stoczni Gdańskiej przy północno-wschodnim narożniku budynku Bundestagu w Berlinie (2014)

W okresie PRL działacz opozycji demokratycznej, w latach 1990–1991 i 1992–1993 wiceminister obrony narodowej, w latach 1991–2010 poseł na Sejm I, II, III, IV, V i VI kadencji, w latach 2000–2001 minister obrony narodowej, w latach 2005–2007 wicemarszałek Sejmu V kadencji, w latach 2007–2010 marszałek Sejmu VI kadencji. Od 10 kwietnia do 8 lipca 2010 wykonywał tymczasowo obowiązki prezydenta RP.

Życiorys edytuj

Młodość i wykształcenie edytuj

Pochodzi z rodziny ziemiańskiej pieczętującej się herbem Korczak[1]. Jest synem afrykanisty i dyplomaty Zygmunta Komorowskiego oraz Jadwigi z domu Szałkowskiej[1], a także siostrzeńcem Haliny Wołłowicz[2]. Jak sam wspominał, w latach 50. jego rodzice tracili pracę z powodów politycznych[3]. Bronisław Komorowski mieszkał w rodzinnych Obornikach Śląskich oraz w Poznaniu, następnie w Józefowie (1956–1959), a od 1959 do 1966 w Pruszkowie, gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej[4]. W 1966 przeniósł się do Warszawy. Ukończył XXIV Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Norwida[5]. W 1968 w trakcie nauki w szkole średniej brał udział w wiecach organizowanych w związku z wydarzeniami marcowymi[6]. Za prowadzoną działalność opozycyjną po raz pierwszy został zatrzymany w 1971[7].

Przez wiele lat związany z ruchem harcerskim. Należał do 75 Mazowieckiej Drużyny Harcerskiej w Pruszkowie. Podczas studiów był instruktorem harcerskim w Szczepie 208 Warszawskich Drużyn Harcerskich i Zuchowych im. Batalionu „Parasol” w hufcu Związku Harcerstwa Polskiego Warszawa-Mokotów. W harcerstwie poznał przyszłą żonę[8].

W 1971 rozpoczął studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1972 został skreślony z listy studentów po niezaliczeniu pierwszego roku, a w 1973 ponownie przyjęto go na studia. W 1977 uzyskał tytuł zawodowy magistra na podstawie pracy „Bunt” gen. Żeligowskiego jako koncepcja rozwiązania problemu litewskiego, której promotorem był Andrzej Garlicki[9]. W trakcie studiów należał do Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW, pełnił także funkcję jego prezesa[10].

Działalność publiczna w PRL edytuj

Od 1977 do 1980 był stażystą w dzienniku „Słowo Powszechne”. Zaangażowany w działalność opozycyjną w ramach Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W 1979 znalazł się wśród założycieli wydawnictwa niezależnego Biblioteka Historyczna i Literacka. Organizował biblioteki pism drugoobiegowych, a także manifestacje niepodległościowe[11]. W 1980 został skazany razem z działaczami ROPCiO na karę miesiąca aresztu za zorganizowanie w dniu 11 listopada 1979 manifestacji przed Grobem Nieznanego Żołnierza (rozprawie odwoławczej przewodniczył sędzia Andrzej Kryże)[6].

W 1980 wstąpił do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, organizował struktury związku w Regionie Mazowsze, pracował w Ośrodku Badań Społecznych NSZZ „Solidarność”. W 1981 był jednym z sygnatariuszy deklaracji założycielskiej Klubów Służby Niepodległości. W czasie stanu wojennego był internowany od grudnia 1981 do czerwca 1982 w Jaworzu; po zwolnieniu pracował jako nauczyciel w Niższym Seminarium Duchownym w Niepokalanowie, kontynuował działalność opozycyjną, m.in. był jednym z założycieli podziemnego pisma „ABC. Adriatyk, Bałtyk, Morze Czarne[11].

Działalność publiczna w III RP do 2007 edytuj

Poza polityką edytuj

Był prezesem Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego. W 1990 został prezesem Ligi Morskiej (przemianowanej na Ligę Morską i Rzeczną) i funkcję tę pełnił przez 17 lat (do 2007)[12].

Polityka edytuj

W latach 1989–1990 pełnił funkcję dyrektora gabinetu ministra Aleksandra Halla w Urzędzie Rady Ministrów, a w latach 1990–1993 (z przerwą w 1992) – cywilnego wiceministra obrony narodowej ds. wychowawczo-społecznych w rządach Tadeusza Mazowieckiego, Jana Krzysztofa Bieleckiego i Hanny Suchockiej.

Jako bezpartyjny kandydat Unii Demokratycznej uzyskiwał mandat poselski w wyborach w 1991 i 1993. W 1994 przystąpił do nowo powołanej Unii Wolności, w której w 1995 objął funkcję sekretarza generalnego[13]. W 1997, pod koniec trwania Sejmu II kadencji, wraz z grupą działaczy UW pod kierownictwem Jana Rokity utworzył Koło Konserwatywno-Ludowe. W tym samym roku wraz z KKL przystąpił do nowo utworzonego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, które jednocześnie przystąpiło do Akcji Wyborczej Solidarność. W SKL pełnił funkcje sekretarza generalnego i wiceprezesa.

W wyborach w 1997 zdobył mandat poselski jako kandydat AWS. W latach 1997–2000 przewodniczył sejmowej Komisji Obrony Narodowej, a w latach 2000–2001 był ministrem obrony narodowej w rządzie Jerzego Buzka. W 2001, jeszcze jako minister w mniejszościowym rządzie AWS, Bronisław Komorowski wraz z częścią działaczy SKL związał się z Platformą Obywatelską. Z listy tego ugrupowania kandydował w wyborach do Sejmu IV kadencji. Uzyskał mandat poselski w okręgu warszawskim. Wkrótce po inauguracji nowego parlamentu wystąpił z SKL i zaangażował się w działalność Platformy Obywatelskiej. Od 2001 był członkiem zarządu krajowego PO, a od 2006 wiceprzewodniczącym. W Sejmie IV kadencji był zastępcą przewodniczącego Komisji Obrony Narodowej i członkiem Komisji Spraw Zagranicznych. W 2002 zajął drugie miejsce w plebiscycie Programu III Polskiego RadiaSrebrne Usta” za wypowiedź na temat zakupu dla polskiego lotnictwa wojskowego samolotów F-16: Jest takie powiedzenie, że polski lotnik to jest taki, że jak trzeba będzie, to nawet poleci na drzwiach od stodoły. Więc proszę Państwa, chciałem z wielką satysfakcją stwierdzić, że to już nie grozi. Piloci polscy będą latali na F-16[14].

W wyborach do Sejmu V kadencji ponownie uzyskał mandat, tym razem w okręgu podwarszawskim. 26 października 2005 został wybrany na wicemarszałka Sejmu. Za jego kandydaturą głosowało 398 posłów. W trakcie tej kadencji był jednym z najbardziej aktywnych kontestatorów działalności rządów koalicji PiS-Samoobrona-LPR, w szczególności polityki zagranicznej i obronnej. Krytykował m.in. powierzenie sędziemu Andrzejowi Kryżemu funkcji wiceministra sprawiedliwości.

W wyborach do Sejmu w 2007 z powodzeniem startował z pierwszego miejsca na liście PO w okręgu podwarszawskim, uzyskując 139 320 głosów[15].

Marszałek Sejmu (2007–2010) edytuj

Działalność edytuj

5 listopada 2007 na pierwszym posiedzeniu Sejmu VI kadencji Bronisław Komorowski został wybrany większością bezwzględną 292 głosów na marszałka Sejmu. Jego konkurentem był Krzysztof Putra z PiS, który uzyskał 160 głosów. We wrześniu 2008 posłowie Klubu Parlamentarnego PiS złożyli wniosek o odwołanie go z tej funkcji[16], który jednak wycofali. 8 lipca 2010, w związku z wyborem na urząd prezydenta RP, zrezygnował z tej funkcji i jednocześnie złożył mandat poselski.

Z racji pełnienia funkcji marszałka Sejmu podejmował licznych gości zagranicznych, w tym głowy państw, szefów rządów, przewodniczących parlamentów, ministrów. Spotkał się również z Tenzinem Gjaco (XIV Dalajlamą).

21 sierpnia 2008 odwołał Bożenę Borys-Szopę ze stanowiska głównego inspektora pracy i powołał na tę funkcję Tadeusza Zająca.

Tymczasowo wykonujący obowiązki prezydenta RP edytuj

Na skutek śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego w katastrofie lotniczej 10 kwietnia 2010, jako Marszałek Sejmu, w oparciu o art. 131 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997, przez trzy miesiące wykonywał obowiązki prezydenta RP[17]. Funkcje te sprawował do 8 lipca 2010, kiedy to zrezygnował ze stanowiska marszałka Sejmu.

18 kwietnia 2010 uczestniczył w Krakowie w uroczystościach pogrzebowych Lecha i Marii Kaczyńskich, podczas których spotkał się m.in. z prezydentem Rosji Dmitrijem Miedwiediewem[18]. Jako gospodarz uroczystości pogrzebowych przyjmował oficjalne kondolencje od zagranicznych delegacji[19].

Pierwszym powszechnie obowiązującym wydanym z racji uzyskanych uprawnień aktem prawnym było rozporządzenie z 10 kwietnia 2010 w sprawie wprowadzenia żałoby narodowej w dniach 10–16 kwietnia 2010[20]. Uchwalone przez parlament ustawy po raz pierwszy podpisał 12 kwietnia 2010; kolejne podpisywał m.in. 16 kwietnia 2010 i 29 kwietnia (łącznie – 64 ustawy[21]). 21 kwietnia 2010 wydał postanowienie o zarządzeniu przedterminowych wyborów prezydenckich na dzień 20 czerwca 2010[22]. 16, 19 i 23 kwietnia 2010 odznaczył pośmiertnie Orderami Odrodzenia Polski ofiary katastrofy[23][24][25].

8 maja 2010 udał się z dwudniową zagraniczną wizytą do Rosji na obchody 65. rocznicy zakończenia II wojny światowej[26].

Wybrane nominacje i powołania

Wybory prezydenckie w 2010 edytuj

Był jednym z dwóch (obok Radosława Sikorskiego) kandydatów biorących udział w partyjnych prawyborach o nominację na kandydata w wyborach prezydenckich z ramienia PO. 27 marca 2010 w auli Politechniki Warszawskiej ogłoszono, że Bronisław Komorowski wygrał partyjne głosowanie (otrzymując 68,5% głosów), zostając oficjalnym kandydatem tego ugrupowania na urząd prezydenta RP[39].

Bronisław Komorowski zdecydował się wziąć udział w zarządzonych przez siebie przedterminowych wyborach prezydenckich jako oficjalny kandydat Platformy Obywatelskiej. Jego komitet wyborczy został zgłoszony do Państwowej Komisji Wyborczej 25 kwietnia 2010[40] i zarejestrowany 7 maja 2010. Hasło kandydata brzmiało „Zgoda buduje”.

Poparcia udzieliły mu Partia Demokratyczna – demokraci.pl (25 kwietnia 2010)[41], Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe (6 maja 2010) i Demokratyczna Partia Lewicy (10 maja 2010)[42].

Swoje wsparcie dla jego osoby jeszcze na etapie prawyborów wyrazili publicznie m.in. Władysław Bartoszewski, Tadeusz Mazowiecki i Lech Wałęsa[43]. Do ogólnopolskiego komitetu poparcia przystąpiło początkowo ponad 150 osób, w tym aktorzy, naukowcy, sportowcy, przedsiębiorcy, artyści, pisarze, działacze opozycji demokratycznej i przedstawiciele kombatantów[44]. 14 maja 2010 głosowanie na marszałka Sejmu na łamach „Gazety Wyborczej” zapowiedział jej redaktor naczelny Adam Michnik[45]. 2 czerwca 2010 w ramach prowadzonej kampanii wyborczej Bronisław Komorowski odwiedził Londyn, gdzie spotkał się z tamtejszą Polonią oraz sympatykami.

W pierwszej turze wyborów prezydenckich 20 czerwca 2010 uzyskał 6 981 319 głosów (41,54%), zajmując 1. miejsce spośród 10 kandydatów[46]. Wszedł do drugiej tury głosowania razem z Jarosławem Kaczyńskim, który uzyskał poparcie na poziomie 36,46%. Otrzymał oficjalne poparcie ze strony kandydującego w pierwszej turze Andrzeja Olechowskiego i wspierającego go Stronnictwa Demokratycznego[47]. Za jego kandydaturą opowiedziała się również m.in. Unia Pracy[48].

W drugiej turze głosowania Bronisław Komorowski uzyskał 8 933 887 głosów ważnych, tj. 53,01%, wygrywając tym samym wybory[49], co zostało stwierdzone w obwieszczeniu i uchwale PKW z 5 lipca 2010[50]. Sąd Najwyższy stwierdził ważność wyborów 3 sierpnia 2010[51].

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (2010–2015) edytuj

Działalność edytuj

 
Bronisław Komorowski i Donald Tusk w Senacie (2014)
 
Bronisław Komorowski wygłaszający orędzie przed Zgromadzeniem Narodowym (2014)
 
Bronisław Komorowski podczas obchodów 600-lecia bitwy pod Grunwaldem (2010)
 
Z parą prezydencką Andrzejem Dudą i Agatą Kornhauser-Dudą w Sejmie po zakończeniu obrad Zgromadzenia Narodowego, zwołanego 6 sierpnia 2015 w celu odebrania przysięgi od jego następcy

Pięcioletnia kadencja prezydencka Bronisława Komorowskiego rozpoczęła się 6 sierpnia 2010 z chwilą złożenia przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym. Przed złożeniem przysięgi zrezygnował z członkostwa w Platformie Obywatelskiej. Symboliczne przejęcie zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi odbyło się w dniu Święta Wojska Polskiego przed Grobem Nieznanego Żołnierza 15 sierpnia 2010[52]. Urzędowanie zakończył 6 sierpnia 2015 z chwilą zaprzysiężenia Andrzeja Dudy.

Działalność legislacyjna edytuj

Bronisław Komorowski złożył podczas swojej kadencji dwadzieścia sześć projektów ustaw. Były wśród nich m.in. nowelizacja ordynacji podatkowej wprowadzająca zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, a także zmiany w przepisach o stowarzyszeniach, zgromadzeniach i referendum lokalnym. Zawetował cztery ustawy, w tym o nasiennictwie i o okręgach sądowych. Skierował również dwanaście wniosków do Trybunału Konstytucyjnego[53].

Wybrane nominacje i powołania edytuj

Wybory prezydenckie w 2015 edytuj

5 lutego 2015 Bronisław Komorowski ogłosił, że będzie ubiegał się o reelekcję w wyborach prezydenckich zarządzonych na 10 maja 2015[57]. Dzień później rada krajowa Platformy Obywatelskiej udzieliła mu poparcia w tych wyborach[58]. Otrzymał również poparcie Partii Demokratycznej[59], Partii Zielonych RP[60] i Stronnictwa Demokratycznego[61]. Podobnie jak w trakcie poprzedniej kampanii, został przedstawiony honorowy komitet poparcia[62].

Komitet wyborczy Bronisława Komorowskiego został zarejestrowany 18 marca 2015[63]. Hasło kandydata brzmiało „Wybierz zgodę i bezpieczeństwo”[64].

W przeprowadzonej 10 maja 2015 pierwszej turze głosowania zajął 2. miejsce, zdobywając 5 031 060 głosów, co stanowiło 33,77% głosów ważnych. Ponieważ żaden z kandydatów nie przekroczył progu 50% głosów ważnych, Bronisław Komorowski wszedł do drugiej tury głosowania wraz z Andrzejem Dudą, który otrzymał 34,76% głosów ważnych[65]. Przed drugą turą poparcia udzieliły mu Polskie Stronnictwo Ludowe[66] i Liga Polskich Rodzin[67].

W przeprowadzonej 24 maja 2015 drugiej turze wyborów Bronisław Komorowski ponownie przegrał z Andrzejem Dudą z PiS, uzyskując 48,45% głosów ważnych (8 112 311 głosów)[68].

Działalność po prezydenturze edytuj

14 sierpnia 2015 została zarejestrowana pozarządowa organizacja Fundacja „Instytut Bronisława Komorowskiego[69].

Życie prywatne i działalność społeczna edytuj

Bronisław Komorowski od 1977 jest żonaty z Anną (z domu Dembowską), mają pięcioro dzieci[70]: Zofię (ur. 1979), Tadeusza (ur. 1981), Marię (ur. 1983), Piotra (ur. 1986) i Elżbietę (ur. 1989). Zajmował się hobbystycznie myślistwem[71].

W 2005 wydawnictwo Rytm wydało książkę Prawą Stroną – życie, polityka, anegdota, wywiad-rzekę, który z Bronisławem Komorowskim przeprowadziła Maria Wągrowska.

Wyniki wyborcze edytuj

Wybory Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik
1991 Unia Demokratyczna Sejm I kadencji nr 36 5602 (1,23%) [72][c]
1993 Sejm II kadencji nr 32 8607 (4,68%) [73]
1997 Akcja Wyborcza Solidarność Sejm III kadencji nr 1 20 251 (2,55%) [74]
2001 Platforma Obywatelska Sejm IV kadencji nr 19 14 493 (1,97%) [75]
2005 Sejm V kadencji nr 20 42 100 (13,27%) [76]
2007 Sejm VI kadencji 139 320 (30,25%) [15]
2010 KW Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej Bronisława Komorowskiego
Prezydent RP 6 981 319 (41,54%) [46]
8 933 887 (53,01%) [49]
2015 5 031 060 (33,77%) [77]
8 112 311 (48,45%) [68]

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Otrzymane z urzędu

Z tytułu objęcia urzędu prezydenta RP Bronisław Komorowski został kawalerem Orderu Orła Białego, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczącym jego Kapituły, a także kawalerem Orderu Odrodzenia Polski I klasy, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczącym jego Kapituły[78].

Ordery i odznaczenia państw obcych
 
Herb Bronisława Komorowskiego jako kawalera Orderu Królewskiego Serafinów
 
Odcisk dłoni Bronisława Komorowskiego w Łebie
Pozostałe wyróżnienia i odznaczenia

Uwagi edytuj

  1. Powołanie nastąpiło z dniem 23 maja 2010.
  2. Wygaśnięcie mandatów nastąpiło z dniem 24 czerwca 2010.
  3. Mandat uzyskany z listy ogólnopolskiej.

Przypisy edytuj

  1. a b Sylwetka na stronie sejm-wielki.pl. [dostęp 2010-03-27].
  2. Anna Herbich: Dziewczyny z Powstania. Kraków: Znak Horyzont, 2014, s. 72.
  3. Komorowski: W dzieciństwie mieszkałem w baraku lumperploretariatu. wprost.pl, 13 kwietnia 2015. [dostęp 2021-07-29].
  4. Biografia. prezydent.pl. [dostęp 2010-09-04].
  5. Absolwent Norwida prezydentem RP. norwid.waw.pl, 5 lipca 2010. [dostęp 2016-05-12].
  6. a b Bronisław Komorowski. polityka.pl, 27 kwietnia 2010. [dostęp 2010-05-10].
  7. Bronisław Komorowski w serwisie „Ludzie Wprost”. [dostęp 2010-05-10].
  8. Wiktor Świetlik: Bronisław Komorowski. Pierwsza niezależna biografia. Warszawa: The Facto, 2010, s. 54.
  9. Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk: Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945–2000. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert i Przedsięwzięcie Galicja, 2010.
  10. 90-lecie Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW. histmag.org, 21 grudnia 2008. [dostęp 2010-03-27].
  11. a b Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2010-05-10].
  12. Wacław L. Kowalski: Związki Wicepremiera inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego z Ligą Morską. lmir.pl. [dostęp 2018-03-12].
  13. Joanna Kalka: Zapomniana lekcja Jacka Kuronia. rp.pl, 4 sierpnia 2015. [dostęp 2016-06-14].
  14. Srebrne usta. trojka.info. [dostęp 2014-09-22].
  15. a b Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2016-03-17].
  16. Ruszył Sejm. PiS żąda głów marszałków. dziennik.pl, 2 września 2008. [dostęp 2010-07-12].
  17. Oświadczenie Marszałka Sejmu. abw.gov.pl, 10 kwietnia 2010. [dostęp 2012-09-06].
  18. Informacja o delegacjach zagranicznych. msz.gov.pl, 18 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-22].
  19. Komorowski honorowym gospodarzem pogrzebu. wp.pl, 14 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-20].
  20. Dz.U. z 2010 r. nr 58, poz. 368.
  21. a b Działania Marszałka wykonującego obowiązki Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w okresie 10.04–8.07.2010 r.. prezydent.pl, 8 lipca 2010. [dostęp 2010-08-10].
  22. Dz.U. z 2010 r. nr 65, poz. 405.
  23. M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 587.
  24. M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 588.
  25. M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 590.
  26. Komorowski już w Moskwie. newsweek.pl, 8 maja 2010. [dostęp 2010-05-08].
  27. M.P. z 2010 r. nr 21, poz. 199.
  28. M.P. z 2010 r. nr 53, poz. 727.
  29. Pierwsze decyzje Komorowskiego: gen. Koziej będzie szefem BBN-u. gazeta.pl, 12 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-12].
  30. M.P. z 2010 r. nr 43, poz. 613.
  31. Komorowski wybrał nowych dowódców. Stachowiak odchodzi. wprost.pl, 19 maja 2010. [dostęp 2010-08-07].
  32. Powołanie Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. prezydent.pl, 19 maja 2010. [dostęp 2011-08-07].
  33. Bronisław Komorowski powołał skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego. gazeta.pl, 20 maja 2010. [dostęp 2010-05-23].
  34. M.P. z 2010 r. nr 44, poz. 622.
  35. M.P. z 2010 r. nr 44, poz. 623.
  36. M.P. z 2010 r. nr 44, poz. 617.
  37. M.P. z 2010 r. nr 44, poz. 624.
  38. Komorowski powołał (swoich) ludzi do KRRiT. tvn24.pl, 9 lipca 2010. [dostęp 2020-02-15].
  39. Wybory 2010. Bronisław Komorowski kandydatem PO na prezydenta. gazeta.pl, 27 marca 2010. [dostęp 2010-03-27].
  40. Wybory 2010: Kolejni kandydaci z komitetami wyborczymi. gazeta.pl, 25 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-25].
  41. Wybory 2010. PD: Czujemy, że wraca IV RP. Popieramy Komorowskiego. gazeta.pl, 25 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-25].
  42. Apel Wyborczy ws. poparcia Bronisława Komorowskiego na Prezydenta RP. dpl.org.pl, 14 maja 2010. [dostęp 2010-05-10].
  43. PO: Prawybory na finiszu, czwartek ostatnim dniem głosowania pocztą. gazeta.pl, 18 marca 2010. [dostęp 2010-05-07].
  44. 150 znanych osób popiera Komorowskiego. wp.pl, 14 maja 2010. [dostęp 2010-09-04].
  45. Będę głosował na Bronisława Komorowskiego. wyborcza.pl, 14 maja 2010. [dostęp 2010-05-14].
  46. a b Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2016-03-17].
  47. Olechowski poprze w II turze Komorowskiego. money.pl, 24 czerwca 2010. [dostęp 2020-05-17].
  48. PO zdobyła pierwsze głosy lewicy. UP poparła Komorowskiego. wyborcza.pl, 24 czerwca 2010. [dostęp 2011-05-24].
  49. a b Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2016-03-17].
  50. Dz.U. z 2010 r. nr 122, poz. 828.
  51. Dz.U. z 2010 r. nr 139, poz. 936.
  52. Prezydent przejął zwierzchnictwo nad armią. prezydent.pl, 15 sierpnia 2010. [dostęp 2011-08-07].
  53. Pięć lat prezydentury w liczbach. Sprawdź aktywność Bronisława Komorowskiego. tvp.info, 5 sierpnia 2018. [dostęp 2018-12-13].
  54. 13 sierpnia 2010 Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego przedstawiło prezydentowi po dwóch kandydatów na prezesa TK (Ewę Łętowską i Andrzeja Rzeplińskiego) i wiceprezesa TK Stanisława Biernata i Mirosława Granata. Kadencje dotychczasowych prezesów upłynęły 2 grudnia 2010.
  55. Po raz pierwszy kobieta na czele Sądu Najwyższego. lex.pl, 30 kwietnia 2014. [dostęp 2015-06-25].
  56. Prezydent powołał rząd Ewy Kopacz. prezydent.pl, 22 września 2014. [dostęp 2014-09-22].
  57. Prezydent RP będzie ubiegał się o reelekcję. prezydent.pl, 5 lutego 2015. [dostęp 2015-02-05].
  58. Rada krajowa PO poparła kandydaturę Komorowskiego. tvn24.pl, 6 lutego 2015. [dostęp 2015-02-06].
  59. Partia Demokratyczna poparła kandydaturę Bronisława Komorowskiego na Prezydenta RP. demokraci.pl, 9 lutego 2015. [dostęp 2015-05-08].
  60. Poparcie dla Pana Bronisława Komorowskiego. zielonirp.org.pl, 16 lutego 2015. [dostęp 2015-05-08].
  61. Stronnictwo Demokratyczne poparło prezydenta Bronisława Komorowskiego. sd.pl, 28 marca 2015. [dostęp 2016-02-18].
  62. Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego. dziennik.pl, 16 marca 2015. [dostęp 2015-03-22].
  63. Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2015-04-20].
  64. Bronisław Komorowski oficjalnie rozpoczął kampanię prezydencką. „Wybierz zgodę i bezpieczeństwo”. onet.pl, 7 marca 2015. [dostęp 2015-05-11].
  65. Dz.U. z 2015 r. poz. 650.
  66. PSL poparło Bronisława Komorowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich. tvp.info, 12 maja 2015. [dostęp 2015-05-22].
  67. Stanowisko LPR przed II turą wyborów prezydenckich. lpr.pl, 22 maja 2015. [dostęp 2015-05-22].
  68. a b Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2016-03-17].
  69. Fundacja „Instytut Bronisława Komorowskiego”. mojepanstwo.pl. [dostęp 2015-12-22].
  70. Biografia. prezydent.pl. [dostęp 2010-09-04].
  71. Politycy na łowach. newsweek.pl, 10 marca 2010. [dostęp 2010-03-30].
  72. M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288.
  73. M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470.
  74. M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620.
  75. Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2016-03-17].
  76. Serwis PKW – Wybory 2005. [dostęp 2016-03-17].
  77. Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2016-03-17].
  78. Zgodnie z art. 23 ust. 2 i art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach.
  79. Указ Президента України № 1057/2008. president.gov.ua, 19 listopada 2008. [dostęp 2011-04-13]. (ukr.).
  80. Gazzetta tal-Gvern ta’ Malta / The Malta Government Gazette Nru./No. 18,545. doi-archived.gov.mt, 9 lutego 2010. s. 1311. [dostęp 2013-11-19]. (malt. • ang.).
  81. Dekorera fler med eleganta riddarordnar. aftonbladet.se, 16 czerwca 2012. [dostęp 2012-08-28]. (szw.).
  82. Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2012-08-22]. (port.).
  83. Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 10 czerwca 2012. [dostęp 2012-09-21]. (wł.).
  84. Ordonnance Souveraine n° 3.989 du 17 octobre 2012 portant élévation dans l’Ordre de Saint-Charles. legimonaco.mc, 19 października 2012. [dostęp 2012-11-16]. (fr.).
  85. Ar Triju Zvaigžņu ordeni apbalvotie, sākot no 2004. gada 1.oktobra. president.lv. s. 15. [dostęp 2016-09-27]. (łot.).
  86. Odluka o odlikovanju Veleredom kralja Tomislava s lentom i Velikom Danicom Njegove Ekscelencije Bronislawa Komorowskog. narodne-novine.nn.hr, 3 lipca 2013. [dostęp 2013-12-10]. (chorw.).
  87. Prezydent Grecji z oficjalną wizytą w Polsce. prezydent.pl, 8 lipca 2013. [dostęp 2014-07-01].
  88. Prezydent z wizytą w Macedonii. Otrzymał „Order 8 września”. historia.org.pl, 10 września 2013. [dostęp 2013-11-11].
  89. „September 8” order for Polish President Komorowski. kurir.mk, 10 września 2013. [dostęp 2013-11-11]. (ang.).
  90. Орден „8 Септември” за полскиот претседател Бронислав Коморовски. mkd.mk, 10 września 2013. [dostęp 2015-05-10]. (mac.).
  91. Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-11-28]. (est.).
  92. Rad Bieleho dvojkríža, I. trieda. gasparovic.prezident.sk. [dostęp 2014-06-26]. (słow.).
  93. Niderlandzka Para Królewska w Polsce. prezydent.pl, 24 czerwca 2014. [dostęp 2014-06-26].
  94. Polska wspiera Mołdawię i Ukrainę na proeuropejskiej drodze. prezydent.pl, 20 listopada 2014. [dostęp 2014-11-21].
  95. Указ Президента України № 935/2014. president.gov.ua. [dostęp 2015-07-02]. (ukr.).
  96. Polska i Finlandia za pogłębioną współpracą. prezydent.pl, 31 marca 2015. [dostęp 2017-10-24].
  97. Wyróżnienia. lmir.pl. [dostęp 2018-03-12].
  98. Kawalerowie Krzyża PRO MARI NOSTRO. plm.ocalicodzapomnienia.eu. [dostęp 2013-02-01].
  99. Komorowski doktorem honoris causa Uniwersytetu Wileńskiego. gazeta.pl, 14 stycznia 2008. [dostęp 2010-08-06].
  100. Prezydent Komorowski na uniwersytecie w Segedynie. prezydent.pl, 23 marca 2012. [dostęp 2012-03-26].
  101. Doktorat honoris causa. ukw.edu.pl. [dostęp 2021-04-09].
  102. VDU garbės daktaro regalijos – Bronisław Komorowski. vdu.lt, 2015-06-22. [dostęp 2015-06-25]. (lit.).
  103. Nie ma jak przyjaźń polsko-ukraińska i niech tak zostanie. prezydent.pl, 2 lipca 2015. [dostęp 2015-07-03].
  104. Президент Республіки Польща Броніслав Коморовський – Doctor Honoris Causa Львівського національного університету імені Івана Франка. lnu.edu.ua, 2 lipca 2015. [dostęp 2015-07-03]. (ukr.).
  105. Pierwsze nadanie Medalu Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 8 kwietnia 2008 r. Warszawa: Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej, Polska Fundacja Katyńska, 2009, s. 253–255, 259, seria: „Zeszyty Katyńskie”. ISBN 83-917780-6-1.
  106. Prezydent otrzymał Medal Złoty UKSW. prezydent.pl, 10 października 2011. [dostęp 2011-10-10].
  107. Nagrody Forum Ekonomicznego. forum-ekonomiczne.pl. [dostęp 2022-06-18].
  108. Bronisław Komorowski Człowiekiem Roku „Wprost”. wprost.pl, 25 lutego 2013. [dostęp 2013-02-25].
  109. Nagroda Lewiatana dla prezydenta Komorowskiego. tvpparlament.pl, 15 maja 2013. [dostęp 2017-07-25].
  110. Statuetka „Złotego Hipolita” dla prezydenta Komorowskiego. dzieje.pl, 14 lipca 2016. [dostęp 2021-03-17].
  111. Paweł Wroński: Prezydent Bronisław Komorowski Człowiekiem Roku „Gazety Wyborczej”. Michnik: „Rzeczpospolita zapamięta tę prezydenturę”. wyborcza.pl, 18 czerwca 2015. [dostęp 2016-01-30].
  112. Bronisław Komorowski uhonorowany nagrodą dla współtwórców wolności i demokracji. onet.pl, 12 września 2015. [dostęp 2015-09-12].
  113. Prezydent Komorowski został honorowym obywatelem Józefowa. pap.pl, 27 listopada 2012. [dostęp 2012-11-29].
  114. Prezydent Bronisław Komorowski Honorowym Obywatelem Piły. naszemiasto.pl, 27 lutego 2013. [dostęp 2014-08-10].
  115. Prezydent Bronisław Komorowski honorowym obywatelem Wisły. dziennikzachodni.pl, 13 czerwca 2014. [dostęp 2014-08-10].
  116. Bronisław Komorowski honorowym obywatelem Kalisza. prawo.pl, 4 sierpnia 2014. [dostęp 2014-08-10].

Bibliografia edytuj