Bronowice Małe – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VI Bronowice, dawna podkrakowska wieś. Faktycznie włączone do Krakowa przez Niemców w 1941 roku, a formalnie 18 stycznia 1945 roku jako XXXV dzielnica katastralna. Nie stanowi jednostki pomocniczej niższego rzędu w ramach dzielnicy.

Bronowice Małe
Obiekt zabytkowy nr rej. Gminna ewidencja zabytków – Kraków[1]
Ilustracja
Dwór Rydlówka
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miasto

Kraków

Dzielnica

Dzielnica VI Bronowice

Poprzednia nazwa

Dzielnica XXXV Bronowice Małe

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Bronowice Małe”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Bronowice Małe”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bronowice Małe”
Ziemia50°04′59″N 19°53′00″E/50,083056 19,883333
Bronowice Małe – widok z Kopca Piłsudskiego

Położenie

edytuj

Bronowice Małe graniczyły:

  • od północy – z Bronowicami Wielkimi, wzdłuż ulic Pasternik i W. Eliasza Radzikowskiego;
  • od wschodu – z Łobzowem, wzdłuż ulic L. Rydla i J. Lea;
  • od południa – z Wolą Justowską, wzdłuż ulic J. Lea i Wiedeńskiej;
  • od zachodu – z Mydlnikami wzdłuż ul. S. I. Witkiewicza oraz wsią Rząska wzdłuż dzisiejszej granicy miasta na zachód od ul. W. Tetmajera;

Historia

edytuj

Od 1294 roku miejscowość należała do dóbr kościoła Mariackiego w Krakowie. Każdorazowi archiprezbiterzy (proboszczowie) mariaccy czerpali dochody z ziemi w postaci czynszów i dziesięcin. W roku 1573 proboszcz Mikołaj Wathek, wykupiwszy uprzednio sołectwo, założył tutaj folwark. W początkach XIX w. zbudowano drewniany „Dworek Mariacki”, w którym urządzono kaplicę prywatną[2].

20 listopada 1900 r. w bronowickim dworku Włodzimierza Tetmajera, nazwanym później Rydlówką, odbyło się wesele poety Lucjana Rydla i mieszkanki Bronowic Jadwigi Mikołajczykówny. Wydarzenie to stało się kanwą dramatu Wesele Stanisława Wyspiańskiego[3].

W latach 1934 – 1941 wieś wchodziła w skład istniejącej wówczas gminy zborowej Bronowice Małe. Została przyłączona przez Niemców do Krakowa w 1941 r. jako dzielnica, w wyniku starań generalnego gubernatora Hansa Franka. W tym samym roku do granic Bronowic doprowadzono z centrum Krakowa linię tramwajową, biegnącą nowym torowiskiem przez obecną ulicę Królewską. Linię zakończono pętlę tramwajową przy skrzyżowaniu ulic L. Rydla i Bronowickiej (koło dawnej rogatki miejskiej). W 1975 roku przedłużono trasę tramwajową z Bronowic w kierunku os. Widok (obecnie Bronowice Małe)[4].

Przez środek Bronowic Małych biegnie linia kolejowa Kraków – Katowice,

Układ ruralistyczny północnej części dawnej wsi Bronowice Małe (okolice ulic Tetmajera, Pod Strzechą, Katowickiej, Żeleńskiego) został wpisany do gminnej ewidencji zabytków Krakowa.

Obiekty i instytucje

edytuj

Ludzie związani z Bronowicami Małymi

edytuj

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 2021-12-27].
  2. Historia | Parafia p.w. św. Wojciecha w Krakowie [online] [dostęp 2022-10-05] (pol.).
  3. Rydel się żeni! Najsłynniejsze polskie wesele - Historia - polskieradio24.pl [online], polskieradio24.pl [dostęp 2022-10-05].
  4. www.kmk.krakow.pl - pętle tramwajowe B [online], www.kmk.krakow.pl [dostęp 2022-10-05].
  5. Maria Rydlowa, Moje Bronowice, mój Kraków, Wydawnictwo Literackie, 2014, s. 8.
  6. TBC PROJECT, Kraków-os. Bronowickie, Parafia św. Wojciecha [online], Archidiecezja Krakowska [dostęp 2022-10-05] (pol.).
  7. Mariackie Centrum Wypoczynkowo-Rekreacyjne: O nas. [dostęp 2015-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-05)].
  8. Bronowickie Zeszyty Historyczno-Literackie, nr 32 (Towarzystwo Przyjaciół Bronowic, 2014), s. 37

Linki zewnętrzne

edytuj