Buławnik mieczolistny

gatunek rośliny

Buławnik mieczolistny (Cephalanthera longifolia (L.) Fritsch) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Występuje na przeważającej części Europy, w północnej Afryce i w umiarkowanych strefach klimatycznych Azji[3]. W Polsce występuje na niżu i w niższych położeniach górskich, roślina bardzo rzadka.

Buławnik mieczolistny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

epidendronowe

Rodzaj

buławnik

Gatunek

buławnik mieczolistny

Nazwa systematyczna
Cephalanthera longifolia (L.) Fritsch
Oesterr. Bot. Z. 38:81. 1888[3]
Synonimy
  • Cephalanthera acuminata Wall. ex Lindl.
  • Cephalanthera angustifolia Simonk.
  • Cephalanthera mairei Schltr.
  • Cephalanthera maravignae Tineo
  • Cephalanthera pallens Rich.[4]

Morfologia edytuj

Pokrój
Roślina trwała, wysokości od 10 do 60 cm.
Łodyga
Wzniesiona, obła z rzadkim i krótkim owłosieniem. Pod ziemią poziome kłącze.
Liście
Długie, wąskie, lancetowate i wyrastające w dwóch szeregach. Mocno unerwione, na końcach zaostrzone.
Kwiaty
Kwiatostan luźny lub gęsty, składający się z 10–20 kwiatów. Pod kwiatami przysadki krótsze od zalążni (tylko dolne są dłuższe[5]). Kwiaty czysto białe o długości 10–15 mm, lekko otwarte, na końcowej części warżki 4–7 pomarańczowych listewek. Działki kielicha ostre.

Biologia i ekologia edytuj

Rozwój
Roślina wieloletnia, Geofit. Kwitnie od maja do czerwca[6]. Kwiaty zapylane są przez pszczoły. Zawiązuje się tylko niewielka część owoców. Drobne i liczne nasiona rozsiewa wiatr, do kiełkowania potrzebują symbiozy z grzybem[7].
Siedlisko
Widne lasy liściaste, rzadziej iglaste, zarośla, wilgotne łąki. Najczęściej na podłożu wapiennym do wysokości 2000 m n.p.m.[5]
Fitosocjologia
Gatunek charakterystyczny dla ciepłolubnych buczyn storczykowych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla SAll. Cephalanthero-Fagenion[8].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n= 4x = 32[9].

Zagrożenia i ochrona edytuj

Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą.

Kategorie zagrożenia gatunku:

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-01] (ang.).
  3. a b Cephalanthera longifolia. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).
  4. The Plant List. [dostęp 2013-05-20].
  5. a b Peter H. Barthel: Storczyki – gatunki dziko rosnące. Warszawa: Multico, 1997, s. 54-55. ISBN 83-7073-145-7.
  6. Martin Červenka, Viera Feráková, Milan Háber, Jaroslav Kresánek, Libuše Paclová, Vojtech Peciar, Ladislav Šomšák: Świat roślin skał i minerałów. Warszawa: PWRiL, 1982, s. 250. ISBN 83-09-00462-1.
  7. Encyclopedia of Life: Cephalanthera longifolia. [w:] Cephalanthera longifolia [on-line]. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).
  8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  9. E. A. Moscone, R. Samuel, T. Schwarzacher, D. Schweizer, A. Pedrosa-Harand: National Center for Biotechnology Information. [w:] Complex rearrangements are involved in Cephalanthera (Orchidaceae) chromosome evolution [on-line]. 2007-11-09. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).
  10. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  11. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.