Buk (powiat goleniowski)
Buk (niem. Böck) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów, 3 km na wschód od Czarnogłów, 6,5 km na południe-południowy zachód od Golczewa, 6,5 km na wschód od stacji kolejowej Rokita.
| osada | |
.jpg) Buk. Dwór Flemingów (ob. Biblioteka Składowa Książnicy Pomorskiej) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | |
| Wysokość |
200 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
37[2] |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
72-121[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGL |
| SIMC |
0781575 |
Położenie na mapie gminy Przybiernów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego  | |
 53°46′07″N 14°57′04″E/53,768611 14,951111[1] | |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego. Buk jest miejscem corocznych, wakacyjnych plenerów artystycznych.
Historia edytuj
Pierwsza wzmianka z 1225 roku przy rycerzu Mikołaju, od połowy XIII w. wieś siedzibą rodową Plotzów, którzy wybudowali zamek. W XIV w. Buk nabyli Flemmingowie (przybyli na Pomorze w XII w. z Flandrii (obecnie Belgia), w tym czasie stając się jednym z najpotężniejszych rodów księstwa pomorskiego. Flemingowie wznosząc na początku XIV w. nowy zamek Schlossgesessen (siedziba), z murem obronnym i wieżą bramną, nieco na południowy wschód od dotychczasowej warowni Plotzów, na wiele lat uczynili Buk swoją główną posiadłością. Ostatni dokładny opis zamku pochodzi z 1587. W XVI w. trzy rodziny Flemingów przeprowadziły się do nowych budynków, a opuszczony zamek popadł w XVII w. w ruinę. Zachowały się sklepienia beczułkowe i zwierciadlane.
Zabytki edytuj
- Dwór późnorenesansowy z 1683 roku, z XV-wiecznymi piwnicami. Dwór powstał dla świerzańskiej linii Flemingów poprzez przebudowę gorzelni (Branhaus). Fasada, portal i narożniki boniowane, zdobienia gzymsami. Powyżej głównego wejściowego portalu nisza z tarczą herbową Flemingów. W XVIII w. od frontu, założono park francuski, leśny, obecnie o powierzchni 100 ha. Drzewostan dębowo-bukowy z grabowymi alejami oraz okazami lip i świerków. W 1770 roku Flemingowie dokonali podziału majątku, Buk przypadł Juliuszowi Fryderykowi. W XIX wieku dwór przebudowano. Będący w ruinie dwór odbudowano po 1979 roku. Od 1990 roku mieści się w nim Biblioteka Składowa szczecińskiej Książnicy Pomorskiej[4].
- Ruiny zamku Flemingów z XIV wieku na południowy wschód od dworu, wcześniej w tym miejscu grodzisko z XII w.
- Wały i fosy na planie czworokąta, będące pozostałością dawnego dworu Flemingów mierzęcińskich z połowy XVI wieku. Budynek murowany miał rzut litery "L". Założenie znajdowało się w zachodnim krańcu wsi, na terenie parku.
- Cmentarz z XVI w. ze zniszczonym grobowcem Flemingów.
Przyroda edytuj
- 1,2 km na południe rezerwat przyrody "Golczewskie Uroczysko", leśny, o powierzchni 101,05 ha, utworzony 5 maja 2004.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 13092
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 107 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Agnieszka Gnat-Leśniańska, SPOTKAJMY SIĘ W BUKU, „BIBLIOTEKARZ ZACHODNIOPOMORSKI” (2/2007), ISSN 0406-1578 [dostęp 2024-01-19] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa 2001, ISBN 83-7200-583-4 (str. 130-131).
- E.Cnotliwy, Siedziba rycerska w Buku, gm.Przybiernów w świetle archeologicznych badań weryfikacyjnych, „Materiały Zachodniopomorskie”, 1989/1990, t. 35/36, ss. 187-232.