Burmistrzowie i prezydenci Tarnowa
Stanowisko burmistrza miasta Tarnowa powstało dopiero w okresie zaborów, kiedy władze austriackie wprowadziły mianowanych przez siebie urzędników, pełniących funkcję burmistrza, także wójta lub prezydenta. Jako pierwszy objął ją, w latach 1772−1774, Mateusz Morozowicz[1]. Najbardziej znaną postacią tego okresu był Józef Kalasanty Pędracki, trzykrotny burmistrz i ostatni urzędnik na tym stanowisku przed autonomią Galicji.
Na mocy ustawy z 12 sierpnia 1866 roku, w roku następnym przeprowadzone zostały wybory samorządowe, zaś burmistrz był wybierany w głosowaniu spośród radnych. Pierwszym burmistrzem Tarnowa okresu autonomii był Wojciech Bandrowski. Ciągłość samorządu została zachowana nawet podczas I wojny światowej (z wyjątkiem okresu, gdy miasto zajęte było przez wojska rosyjskie): ostatnim burmistrzem czasu zaborów i jednocześnie pierwszym w niepodległej Rzeczypospolitej był Tadeusz Tertil, pełniący urząd w latach 1907−1923.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego rząd dwukrotnie wprowadzał w Tarnowie zarząd komisaryczny. Po raz pierwszy w 1924 roku, gdy komisarzem został dotychczasowy burmistrz Janusz Rypuszyński, drugi raz w 1930 roku, gdy na to stanowisko powołano Adama Marszałkowicza.
Burmistrzowie miasta Tarnowa:
| Burmistrz | od | do |
|---|---|---|
| Ignacy Hingler | 1841 | 1847 |
| Adolf Koschina | 1848 | 1850 |
| Antoni Seeman | 1851 | 1855 |
| Adam Morawski | 1856 | 1857 |
| Józef Kalasanty Pędracki | 1858 | 1861 |
| Franciszek Lorber | 1861 | 1862 |
| Józef Kalasanty Pędracki | 1862 | 9 kwietnia 1864 |
| Edward Ganszer | 1864 | 1866 |
| Józef Kalasanty Pędracki | listopad 1866 | 1867 |
| Wojciech Bandrowski | 1867 | 1870 |
| Feliks Jarocki | 12 września 1870 | 10 listopada 1873 |
| Klemens Rutowski | 28 grudnia 1873 | 24 marca 1877 |
| Aleksander Wisłocki | grudzień 1877 | 5 lutego 1884 |
| Witold Rogoyski | 5 lutego 1884 | 13 grudnia 1906 |
| Tadeusz Tertil | 14 stycznia 1907 | 25 października 1923 |
| Janusz Rypuszyński komisarz rządowy |
3 grudnia 1923 | 27 listopada 1926 |
| Julian Kryplewski | 30 listopada 1926 | czerwiec 1929 |
| Michał Skowroński | 1 października 1929 | 29 grudnia 1930 |
| Adam Marszałkowicz komisarz rządowy |
29 grudnia 1930 | 14 lutego 1934 |
Na mocy ustawy z 1933 roku zmienił się ustrój samorządu miasta Tarnowa. Po wyborach, przeprowadzonych 10 grudnia 1933 roku, ukonstytuowała się nowa Rada Miasta, która 12 maja 1934 roku wybrała pierwszego i jedynego przed wybuchem II wojny światowej prezydenta miasta Tarnowa. Został nim Mieczysław Brodziński. Pełnił swój urząd do 6 września 1939 roku, kiedy wraz z częścią pracowników Zarządu Miasta został ewakuowany do Lwowa. Przez kilka kolejnych dni, do czasu ustanowienia administracji okupacyjnej, funkcjonował w Tarnowie zarząd tymczasowy, pod przewodnictwem byłego burmistrza, Juliana Kryplewskiego.
Urząd prezydenta miasta jako organu wykonawczego reaktywowano po przemianach ustrojowych w 1990 roku. Pierwszą osobą na tym urzędzie został Mieczysław Bień. On również został wybranym w pierwszych bezpośrednich wyborach w 2002 roku. Od 2014 roku funkcję tę pełni Roman Ciepiela – jest to jego druga kadencja nie postępująca po poprzedniej.
Niektórzy prezydenci miasta Tarnowa[2]:
| Prezydent | od | do |
|---|---|---|
| Mieczysław Brodziński | 12 maja 1934 | 6 września 1939 |
| Eugeniusz Sit | 1 czerwca 1945 | 22 października 1947 |
| Zenon Musiał (wcześniej przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowie) | 1973 | 1975 |
| Jerzy Szmyd | 1975 | 1982 |
| Mieczysław Strzelecki | 1982 | 1990 |
| Mieczysław Bień | 1990 | 1994 |
| Roman Ciepiela | 1994 | 1998 |
| Józef Rojek | 1998 | 2002 |
| Mieczysław Bień | 2002 | 2006 |
| Ryszard Ścigała | 2006 | 2014 |
| Roman Ciepiela | 2014 |
Uwaga: Po aresztowaniu prezydenta Ryszarda Ścigały obowiązki prezydenta, do końca kadencji, pełnił Henryk Słomka-Narożański[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Krzysztof Gzyl, Burmistrzowie Tarnowa [online], www.it.tarnow.pl [dostęp 2018-03-27] (pol.).
- ↑ Krzysztof Gzyl, Burmistrzowie Tarnowa [online], www.it.tarnow.pl [dostęp 2018-11-21] (pol.).
- ↑ Henryk Słomka – Narożański nie jest już wiceprezydentem Tarnowa – Tarnów – Wiadomości – Radio Kraków [online], www.radiokrakow.pl [dostęp 2018-03-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-28] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Kazimierz Bańburski, Burmistrzowie Tarnowa [dostęp 2010-08-09]
- Piotr Filip, Poczet burmistrzów Tarnowa, Tarnów 2010, ISBN 978-83-87785-57-4
- Maria Sąsiadowicz, Ewa Stańczyk, Barbara Sawczyk, Tarnowskie kalendarium od VIII wieku do 2004 roku, Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego, 2004, ISBN 83-915445-5-9, OCLC 838609632.