Bytča
Bytča (niem. Großbitsch, węg. Nagybicscse) – miasto powiatowe w środkowej Słowacji, w kraju żylińskim, w regionie Dolina Wagu.
 Zamek w Bytčy | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Burmistrz |
Miroslav Minárčik[1] | ||
| Powierzchnia |
43,04[2] km² | ||
| Wysokość |
337[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 41[3] | ||
| Kod pocztowy |
014 01[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
BY | ||
Położenie na mapie kraju żylińskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 49°13′22″N 18°33′29″E/49,222778 18,558056
| |||
| Strona internetowa | |||
Bytča leży na wysokości 337 m n.p.m. w Kotlinie Wielkiej Bytczy nad Wagiem, między Jawornikami na północy i Górami Strażowskimi na południu. Liczba mieszkańców miasta w 2011 roku wynosiła 11,3 tys. osób, powierzchnia miasta – 43,079 km². W skład miasta wchodzą dawne osiedla:
- Beňov (około 1899 przyłączone do wsi Malá Bytča),
- Mikšová (w 1907 przyłączone do wsi Malá Bytča),
- Hliník nad Váhom (przyłączone w 1946),
- Malá Bytča (węg. Kisbiccse, od 1907 Miksofalva, niem. Klein-Bitsch; przyłączone w 1946),
- Veľká Bytča (węg. Nagybiccse, niem. Grossbitsch; przyłączone w 1946),
- Pšurnovice (węg. Psurnovicz; przyłączone w 1971),
- Hrabové (węg. Hrabova; przyłączone w 1971).
Przez Bytčę przebiega słowacka droga krajowa nr 18 (międzynarodowa E442 od przejścia granicznego Makov – Horní Bečva na granicy z Czechami do Żyliny, która kilka kilometrów na południe od miasta łączy się z drogą krajową nr 61 (przyszła autostrada D1 / międzynarodowe trasy E50 i E75).
Dzisiejsza Bytča powstała w 1946 z połączenia wsi Malá Bytča (z wcześniej przyłączonymi wsiami Beňov i Mikšová), Veľká Bytča i Hliník nad Váhom.
Pierwsza wzmianka o osadzie Veľká Bytča pochodzi z 1234. Wówczas była to osada pod zamkiem. Prawa miejskie Veľká Bytča otrzymała w 1378. Miasto stanowiło ośrodek rzemiosła. Do 1500 należało do posiadłości biskupa Nitry, a następnie, po kilku zmianach, w połowie XVI wieku znalazło się pod władzą magnackiego rodu Turzonów. Turzonowie uczynili z bytczańskiego zamku swoją rodową siedzibę. Za czasów ich panowania miasto szybko się rozwijało, stanowiło ośrodek kultury. Po wygaśnięciu tego rodu na początku XVII wieku miasto przeszło w ręce rodu Esterházych, którzy również dbali o jego rozwój. W 1862 miasto kupili od nich Popperowie – ród kupiecki, którego zasługą jest rozbudowa miejskiego browaru, założonego w XVI wieku. Pod koniec XIX wieku w mieście rozwinął się przemysł, między innymi w 1879 założono pierwszą na ziemiach słowackich fabrykę zapałek. Wsie wchodzące w skład dzisiejszej Bytčy liczyły w 1910 3,1 tys. mieszkańców, z czego 2,3 tys. Słowaków, 0,4 tys. Węgrów i 0,4 tys. Niemców.
Obecnie w Bytčy znajdują się zakłady przemysłu maszynowego (Kinex), włókienniczego, drzewnego i spożywczego, wśród nich – znany browar.
W Bytčy znajdują się:
- zamek z XIII wieku, przebudowany w XVI na renesansowy; w 1611 na tym zamku odbył się proces Elżbiety Batory, a później służył tu w habsburskim wojsku zbójnik Juraj Jánošík,
- jedyny na Słowacji pałac weselny z 1601 r. – obecnie muzeum,
- renesansowe, barokowe i klasycystyczne kamienice mieszczańskie.
- neoromańska synagoga.
Miasta partnerskie edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-26]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 43,04S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
Linki zewnętrzne edytuj
- Oficjalna strona
- Druga z oficjalnych stron
- Waldemar Oszczęda: Opis Bytczy po polsku. 2002. [dostęp 2022-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-28)].
- Zamek w Bytczy. [w:] Zamky.sk [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-26)]. (słow.).