C. Robert O'Dell
Charles Robert (Bob) O'Dell (ur. w 1937[1]) – amerykański astronom. Brał ważny udział w budowie Kosmicznego Teleskopu Hubble'a oraz Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN w Warszawie (CAMK).
 Bob O'Dell w 2004 r. | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data urodzenia |
1937 |
| Alma Mater | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1964–1972 |
Życiorys edytuj
W 1959 r. uzyskał licencjat na Uniwersytecie Illinois, a trzy lata później doktorat na Uniwersytecie Wisconsin. W ciągu kolejnej dekady pracował w California Institute of Technology, Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i University of Chicago[2] (w latach 1966–1972 był dyrektorem Obserwatorium Yerkes, a w latach 1967–1972 także całego Wydziału Astronomii i Astrofizyki[3]). W latach 70. był członkiem komitetu powołanego przez National Academy of Sciences do spraw obchodów 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika. O'Dell wizytował Polskę jako przedstawiciel tego komitetu w 1971 r. Jego spotkania z polskimi uczonymi i władzami zaowocowały przekazaniem przez amerykańską National Science Foundation funduszy na powołanie CAMK. Początkowo głównym narzędziem badawczym w CAMK-u był komputer PDP 11/45 zakupiony ze środków zebranych podczas kolacji, której pomysłodawcą był O'Dell[4][5]. Kolacja ta odbyła się w Hotelu Waldorf-Astoria w Nowym Jorku i przyniosła dochód 130.000 dolarów[5]. Od jesieni 1972 do 1982 r. O'Dell pełnił funkcję głównego naukowca (ang. Project Scientist) Kosmicznego Teleskopu Hubble'a i wicedyrektora Centrum Lotów Kosmicznych im. George’a C. Marshalla[2][5][6]. Brał udział w opracowaniu idei działania Space Telescope Science Institute (STScI), który zarządza naukowymi aspektami Teleskopu Hubble’a[7]. Od 1982 r. afiliowany jest w Universytecie Rice'a, a od 2000 r. na Uniwersytecie Vanderbilta[2].
Od 1962 r. jest członkiem Astronomical Society of the Pacific i American Astronomical Society (którego był skarbnikiem w latach 1988–1996), a od 1964 r. American Association for the Advancement of Science i Międzynarodowej Unii Astronomicznej[2].
Zajmował się badaniem mgławic (szczególnie planetarnych) oraz procesami formowania się gwiazd[2]. W latach 60. zmierzył zawartość helu w gromadzie kulistej M15, która okazała się wyższa niż wcześniej przewidywano[8]. Za swoje największe odkrycie z wykorzystaniem teleskopu Hubble'a uważa odkrycie dysków protoplanetarnych w Mgławicy Oriona[6].
Nagrody edytuj
W 1978 r. otrzymał Order Zasługi[2]. W następnym roku został pierwszym członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Astronomicznego[9]. W 1991 r. NASA odznaczyła go Public Service Medal. W 1997 r. został członkiem zagranicznym PAN[1]. W 1996 r. otrzymał Nagrodę Humboldta. Uniwersytet Illinois przyznał mu doktorat honoris causa w 2001 r.[2][10] CAMK przyznał O'Dellowi medal w 2012 r.[8] W styczniu 2022 r. American Astronomical Society wyróżniło go tytułem Fellow AAS za wkład w budowę Kosmicznego Teleskopu Hubble'a oraz Space Telescope Science Institute, a także wieloaspektowe badania mgławic[11][12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b O’Dell, Charles [online], Polska Akademia Nauk – Członkowie PAN, 1 marca 2021 [dostęp 2023-04-18].
- ↑ a b c d e f g VITA: C. Robert O'Dell [online], www.vanderbilt.edu [dostęp 2022-12-10].
- ↑ The Department of Astronomy and Astrophysics | A Bit of History [online], astro.uchicago.edu [dostęp 2022-12-10].
- ↑ Historia,Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika, Warszawa [online], camk.edu.pl [dostęp 2022-12-10].
- ↑ a b c Józef Smak, Nowe Opowiadania Starego Astronoma, Warszawa: Polskie Towarzystwo Astronomiczne, 2013, s. 94–113, ISBN 978-83-938279-0-9, OCLC 890379583.
- ↑ a b Bob O’Dell talks about Hubble’s early years [online], You Tube [dostęp 2022-12-12] (ang.).
- ↑ American Institute of Physics, C. Robert O'Dell - Session III [online], www.aip.org, 24 września 2021 [dostęp 2023-01-30] (ang.).
- ↑ a b Medal CAMK,Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika, Warszawa [online], camk.edu.pl [dostęp 2022-12-12].
- ↑ Członkowie honorowi [online], www.pta.edu.pl, 2 listopada 2014 [dostęp 2022-12-10].
- ↑ Honorary Degrees | Graduate School - Illinois State [online], grad.illinoisstate.edu [dostęp 2023-01-07].
- ↑ Vanderbilt’s Bob O’Dell elected 2022 fellow of American Astronomical Society for role in creating Hubble Space Telescope [online], Vanderbilt University, 20 stycznia 2022 [dostęp 2023-01-07] (ang.).
- ↑ AAS Names 23 New Fellows for 2022 | American Astronomical Society [online], aas.org [dostęp 2023-01-07].
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia w Archiwum Fotograficznym University of Chicago
- Wywiad z O'Dellem z 21.05.1985 - część I, II i III (Biblioteka i Archiwum Nielsa Bohra)