Całkowite wycięcie mezorektum

Całkowite wycięcie mezorektum (mesorectum), ang. total mesorectum excision – element chirurgicznego leczenia raka odbytnicy polegający na usunięciu otaczającej narząd tkanki tłuszczowo-chłonnej. Jest przeprowadzane zarówno w operacji brzuszno-kroczowej, jak i w niskiej przedniej resekcji.

Preparat po brzuszno-kroczowej amputacji odbytnicy. Po lewej oznaczono mezorektum.
Preparat po brzuszno-kroczowej amputacji odbytnicy

Mezorektum edytuj

Mezorektum stanowi tkanka tłuszczowa i łączna otaczająca odbytnicę. Zawiera ona nerwy, naczynia krwionośne i limfatyczne drenujące górną, środkową i dolną część odbytnicy oraz węzły chłonne. Wszystkie te elementy są pokryte powięzią mezorektum[1][2].

Leczenie raka odbytnicy edytuj

Chirurgiczne leczenie raka jelita grubego polega na usunięciu guza pierwotnego wraz z odpowiednim marginesem zdrowych tkanek oraz usunięciu węzłów chłonnych i naczyń chłonnych. W przypadku raka położonego w części pokrytej przez otrzewną węzły chłonne oraz naczynia limfatyczne znajdują się w krezce. W pozostałej części odbytnicy mezorektum jest obszarem, do którego odbywa się spływ chłonki, przez co może on zawierać przerzuty do lokalnych węzłów chłonnych i w przypadku pozostawienia być przyczyną wznowy choroby[3].

Całkowite wycięcie mezorektum polega na usunięciu tych tkanek poprzez preparację w beznaczyniowej przestrzeni pomiędzy powięzią mezorektum a powięzią ścienną miednicy[4]. Wycięcie mezorektum przekłada się na poprawę miejscowej kontroli choroby oraz wydłużenie przeżycia całkowitego leczonych[5]. Przed wprowadzeniem całkowitego wycięcia mezorektum odsetek nawrotów po leczeniu operacyjnym bez wycięcia mezorektum wynosił ponad 30%, a dzięki wprowadzeniu całkowitego wycięcia mezorektum oraz leczenia adiuwantowego i neoadiuwantowego odsetek ten spadł do 5–8%[6][7][8]. Wycięcie mezorektum w guzach położonych w dalszej części odbytnicy, nienaciekających zwieraczy, sprzyja zachowaniu zwieraczy odbytu, co może pozwolić na uniknięcie wyłonienia stałej kolostomii. Wycięcie mezorektum również ułatwia zaoszczędzenie okolicznych nerwów, co zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia dysfunkcji pęcherza moczowego lub dysfunkcji seksualnych[9][10]. Niepełne wycięcie mezorektum jest związane z wyższym ryzykiem nawrotu choroby[11].

Całkowite wycięcie mezorektum jest standardowym elementem chirurgicznego leczenia raka odbytnicy położonego w jej dolnej i środkowej części. W guzach górnej części odbytnicy mezorektum jest usuwane do 5 cm od brzegu guza, co jest wystarczającym postępowaniem i pomaga minimalizować pewne zaburzenia czynnościowe po zabiegu, związane z zespoleniem[8][12]. Resekcja guza i całkowite wycięcie mezorektum jest zwykle uzupełniane chemioradioterapią[3].

Przypisy edytuj

  1. Schiessel i Metzger 2012 ↓, s. 28.
  2. Reimer i in. 2010 ↓, s. 470.
  3. a b DeVita, Lawrence i Rosenberg 2008 ↓, s. 1290–1291.
  4. Krzysztof Bujko, Marek P. Nowacki. Napromienianie uzupełniające chorych na raka odbytnicy. „Nowa Medycyna”, 1999. 
  5. Bartłomiej Szynglarewicz, Rafał Matkowski, Daniel Sydor, Józef Forgacz i inni. Skuteczność resekcji przedniej z całkowitym wycięciem mezorektum w radykalnym leczeniu raka odbytnicy u mężczyzn. „Współczesna Onkologia”, 2007. 
  6. A. Martling, T. Holm, L.E. Rutqvist, H. Johansson i inni. Impact of a surgical training programme on rectal cancer outcomes in Stockholm. „Br J Surg”. 92 (2), s. 225–229, luty 2005. DOI: 10.1002/bjs.4834. PMID: 15609382. 
  7. J.K. MacFarlane, R.D. Ryall, R.J. Heald. Mesorectal excision for rectal cancer. „Lancet”. 341 (8843), s. 457–460, luty 1993. PMID: 8094488. 
  8. a b R.O. Lindsetmo, Y.G. Joh, C.P. Delaney. Surgical treatment for rectal cancer: an international perspective on what the medical gastroenterologist needs to know. „World J Gastroenterol”. 14 (21), s. 3281–3289, czerwiec 2008. PMID: 18528924. 
  9. P.T. Phang. Total mesorectal excision: technical aspects. „Can J Surg”. 47 (2), s. 130–137, kwiecień 2004. PMID: 15132469. 
  10. W.E. Enker, H.T. Thaler, M.L. Cranor, T. Polyak. Total mesorectal excision in the operative treatment of carcinoma of the rectum. „J Am Coll Surg”. 181 (4), s. 335–346, październik 1995. PMID: 7551328. 
  11. N. Scott, P. Jackson, T. al-Jaberi, M.F. Dixon i inni. Total mesorectal excision and local recurrence: a study of tumour spread in the mesorectum distal to rectal cancer. „Br J Surg”. 82 (8), s. 1031–1033, sierpień 1995. PMID: 7648142. 
  12. Roman Herman, Jarosław Reguła, Jakub Pałucki, Wojciech Polkowski, Piotr Potemski: Rak odbytnicy. 2014.

Bibliografia edytuj

  • Vincent T. DeVita, Theodore S. Lawrence, Steven A. Rosenberg: Devita, Hellman & Rosenberg’s Cancer: Principles & Practice of Oncology. Wyd. 8. Lippincott Williams & Wilkins, 2008. ISBN 978-0-7817-7207-5.