Canis lupaster
Canis lupaster[4] – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych, do 2015 uważano go za szakala złocistego.
| Canis lupaster[1] | |
| Hemprich & Ehrenberg, 1833[2] | |
 Canis anthus bea w pobliżu Ngorongoro, Tanzania | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ssaki |
| Podgromada | żyworodne |
| Infragromada | łożyskowce |
| Rząd | drapieżne |
| Podrząd | psokształtne |
| Rodzina | psowate |
| Rodzaj | wilk |
| Gatunek | Canis lupaster |
| Synonimy | |
| |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
TaksonomiaEdytuj
Do 2015 roku gatunek ten był uważany za afrykańskie populacje szakala złocistego. Badania przeprowadzone przez Koepfliego i współpracowników wykazały jednak, że populacje szakala złocistego zamieszkujące Afrykę nie tworzą z szakalami złocistymi zasiedlającymi Eurazję kladu, do którego nie należałyby także: wilk szary, kojot preriowy i szakal etiopski (kaberu etiopski). Na tej podstawie afrykańskie podgatunki szakala złocistego zostały przeniesione do gatunku Canis anthus[5]. Viranta i współpracownicy w 2017 roku wykazali również że nazwa Canis anthus stanowi nomen dubium i poprawną nazwą tego gatunku powinna być Canis lupaster[4].
PodgatunkiEdytuj
Wyróżnia się 6 podgatunków Canis lupaster:
- C. l. anthus F. Cuvier, 1820 – podgatunek nominatywny, zamieszkuje Senegal
- C. l. algiriensis Wagner, 1841 – zamieszkuje Algierię, Maroko i Tunezję
- C. l. bea Heller, 1914 – zamieszkuje Kenię i północną Tanzanię
- C. l. lupaster Hemprich & Ehrenberg, 1833 – wilk egipski; zamieszkuje Egipt, Mali, Algierię, Wyżynę Abisyńską i Senegal
- C. l. riparius Hemprich & Ehrenberg, 1832 – zamieszkuje Somalię, Etiopię i Erytreę
- C. l. soundanicus Thomas, 1903 – zamieszkuje Sudan i Somalię
Charakterystyka ogólnaEdytuj
Zwierzęta tego gatunku są bardzo podobne do szakala złocistego, z którym są blisko spokrewnione: mają złote futro, które zmienia zabarwienie w zależności od pory roku i regionu zamieszkania. Canis lupaster są jednak większe i mają większe kły niż szakale złociste. Na równinach Alseringta w północnej Tanzanii futro wilków jest żółto-brązowe w porze deszczowej, a w porze suchej jest jasnozłociste. Masa ciała osobników obu płci osiąga 7–15 kg, przy wymiarach: 40 cm wysokości i 20 cm długości. Jak wszystkie psowate mają dobry wzrok, słuch i węch, co pozwala im wyczuć padlinę z dużej odległości.
Tryb życiaEdytuj
OdżywianieEdytuj
Są wszystkożerne, żywią się głównie padliną. Czasami polują na małą zdobycz: gryzonie, zajęczaki, jaszczurki, węże, frankoliny, afrykańskie dropie, żywią się także owadami, m.in. termitami i chrząszczami. Wilki złociste polują także na nieco większą zdobycz: dujkery, gazelopki sawannowe, guźce, oraz noworodki gnu i zebr. W przypadku braku pokarmu mięsnego żywią się owocami i bulwami roślin. W Senegalu zdarza się, że Canis lupaster atakuje owce i bydło.
RozródEdytuj
Są to zwierzęta monogamiczne. W Afryce wschodniej rozród przypada głównie na styczeń i luty, a w południowo-zachodniej Afryce trwa od kwietnia do maja. Ciąża trwa 63 dni, tak jak u szakala złocistego. Do wychowu młodych korzystają z nor wykopanych przez mrówniki i guźce. Tam na świat przychodzi od 2 do 4 szczeniąt. Ważą one 200–240 g. Młode rodzą się ślepe, otwierają oczy po 10 dniach. Do 3 miesiąca życia karmione są mlekiem matki. Po tym okresie dołączają do stada, w którym uczą się szukać pokarmu stałego.
WrogowieEdytuj
Gatunek ten konkuruje o padlinę z szakalami pręgowanymi i czaprakowymi, zabija także ich szczenięta. Często obserwuje się wilki próbujące odebrać zdobycz likaonom i hienom. Także człowiek należy do wrogów Canis lupaster, gdyż poluje na te zwierzęta dla futra.
ChorobyEdytuj
Są nosicielami wścieklizny i kilku innych chorób wirusowych.
W kulturzeEdytuj
Canis lupaster był czczony przez starożytnych Egipcjan. Zwierzę pojawiało się w wielu motywach, np. bogowie egipscy posiadali niektóre cechy wilka (np. głowę). W wierzeniach tych zwierzęta te nazywane były szakalami. Kojarzony był z cmentarzami, ponieważ miał wykopywać z piasku i pożerać zwłoki ludzi.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Canis lupaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ W. Hemprich & Ch.G. Ehrenberg: Symbolae Physicae seu Icones et Descriptiones Mammalium quae ex itinere per Africam Borealem et Asiam Occidentalem. Cz. 1. Berolini: Ex Officina Academica, venditur a Mittlero, 1833. (łac.)
- ↑ M. Hoffmann, A. Atickem, Canis lupaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2019-06-30] (ang.).
- ↑ a b Suvi Viranta, Anagaw Atickem, Lars Werdelin i Nils Chr. Stenseth. Rediscovering a forgotten canid species. „BMC Zoology”. 2:6, 2017. DOI: 10.1186/s40850-017-0015-0 (ang.).
- ↑ Klaus-Peter Koepfli, John Pollinger, Raquel Godinho, Jacqueline Robinson, Amanda Lea, Sarah Hendricks, Rena M. Schweizer, Olaf Thalmann, Pedro Silva, Zhenxin Fan, Andrey A. Yurchenko, Pavel Dobrynin, Alexey Makunin, James A. Cahill, Beth Shapiro, Francisco Álvares, José C. Brito, Eli Geffen, Jennifer A. Leonard, Kristofer M. Helgen, Warren E. Johnson, Stephen J. O’Brien, Blaire Van Valkenburgh i Robert K. Wayne. Genome-wide Evidence Reveals that African and Eurasian Golden Jackals Are Distinct Species. „Current Biology”. 25 (16), s. 2158–2165, 2015. DOI: 10.1016/j.cub.2015.06.060 (ang.).