Celaeno (gwiazda)

gwiazda w gwiazdozbiorze Byka

Celaeno (16 Tauri) – gwiazda znajdująca się w gwiazdozbiorze Byka. Jest jedną z najjaśniejszych gwiazd gromady otwartej Plejad. Znajduje się około 377 lat świetlnych od Słońca.

Celaeno
ilustracja
Dane obserwacyjne (J2000.0)
Gwiazdozbiór

Byk

Rektascensja

03h 44m 48,215s[1]

Deklinacja

+24° 17′ 22,09″[1]

Paralaksa (π)

0,00865 ± 0,00036[1]

Odległość

377 ± 16 ly
115,6 ± 5,0 pc

Wielkość obserwowana

+5,46m[1]

Ruch własny (RA)

20,38 ± 0,43 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−44,81 ± 0,37 mas/rok[1]

Prędkość radialna

5,50 ± 0,90 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

podolbrzym

Typ widmowy

B7 IV[1]

Masa

3,7 M[2]

Promień

3 R[2]

Jasność

240 L[2]

Prędkość obrotu

~246 km/s[3]

Temperatura

13 200 K[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 16 Tauri
2MASS: J03444821+2417222
Bonner Durchmusterung: BD +23 505
Boss General Catalogue: GC 4475
Katalog Henry’ego Drapera: HD 23288
Katalog Hipparcosa: HIP 17489
Katalog jasnych gwiazd: HR 1140
SAO Star Catalog: SAO 76126
UBV M 40995, AG+24 326, YZ 24 1119, Cl* Melotte 22 K5

Nazwa edytuj

Gwiazda ta nosi tradycyjną nazwę Celaeno, wywodzącą się z mitologii greckiej. Nimfa Kelajno była jedną z siedmiu Plejad. Gwiazda jest nazywana nieoficjalnie „Zagubioną Plejadą”, co wiąże się z długą tradycją, że z siedmiu sióstr widocznych jest sześć (starożytni autorzy podają różną liczbę). Terminem tym określano także Merope i Elektrę, choć obie gwiazdy są jaśniejsze niż Celaeno i raczej nie mogły być przeoczone[2][4]. Grupa robocza Międzynarodowej Unii Astronomicznej do spraw uporządkowania nazewnictwa gwiazd zatwierdziła użycie nazwy Celaeno dla określenia tej gwiazdy[5].

Charakterystyka edytuj

 
Mapa Plejad

16 Tauri to błękitna gwiazda typu widmowego B o obserwowanej wielkości gwiazdowej wynoszącej +5,46m[1]. Ekstynkcja międzygwiazdowa zmniejsza blask gwiazdy o około 0,3m[2]. Prędkość obrotu gwiazdy wokół własnej osi wynosi około 246 km/s[3]. Jej promień jest trzykrotnie większy od słonecznego, masa to 3,7 M. Choć jest sklasyfikowana jako podolbrzym, to najprawdopodobniej wciąż jeszcze prowadzi w jądrze syntezę wodoru w hel, pozostając na ciągu głównym. Temperatura fotosfery tej gwiazdy wynosi 13 200 K, w związku z czym gwiazda emituje dużo promieniowania ultrafioletowego[2].

Celaeno ma bliską towarzyszkę, sześciokrotnie słabszą gwiazdę, odległą o 0,0062 sekundy kątowej. Jest to najprawdopodobniej gwiazda typu widmowego A3, krążąca w odległości mniejszej niż 1 au wokół jaśniejszej gwiazdy; obieg zajmuje jej nieco mniej niż pół roku[2]. Została ona odkryta podczas zakrycia Celaeno[3].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i Celaeno w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h Jim Kaler: Celaeno. STARS. [dostęp 2016-11-04]. (ang.).
  3. a b c Celaeno. Alcyone ephemeris. [dostęp 2016-11-04]. (ang.).
  4. Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Dover: 1963, s. 407–411.
  5. Eric Mamajek i inni, Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, t. 2, Międzynarodowa Unia Astronomiczna, październik 2016, s. 6.