Centralne Towarzystwo Rolnicze

Centralne Towarzystwo Rolnicze (CTR) – organizacja rolnicza założona w 1907, działająca na terenie Królestwa Polskiego, po 1918 – na terenie 9 województw (także województw wschodnich).

Budynek Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Warszawie wzniesiony w latach 1911-12 przy ul Kopernika 30 według projektu Czesława Przybylskiego przy współpracy Alfonsa Graviera[1]

Historia edytuj

W latach 1899–1906 powstawały regionalne towarzystwa rolnicze, które uzyskały status gubernialnych towarzystw rolniczych z oddziałami handlowymi – syndykatami.

CTR składało się z wielu wydziałów (rolny, hodowlany, mleczarski, leśny, rybacki, społeczno-ekonomiczny, doświadczalno-naukowy, w tym Wydział Kółek Rolniczych). Oficjalnym organem była Gazeta Rolnicza, od 1908 także Przewodnik Kółek i Spółek Rolniczych. Po 1918 oficjalnym organem stała się Gazeta Gospodarska. CTR związane było z ruchem narodowodemokratycznym, o dominujących wpływach ziemiaństwa. W 1929 wraz z Centralnym Związkiem Kółek Rolniczych weszło w skład Centralnego Towarzystwa Organizacji i Kółek Rolniczych.

Działacze i organizatorzy: Stanisław Chełchowski (wybrany prezesem na kilka dni przed śmiercią w marcu 1927[2]), Seweryn Czetwertyński, Władysław Grabski, Marian Kiniorski, Kazimierz Rogoyski, Adam Dziedzicki, Zdzisław Czałbowski, Marian Lutosławski[3], Stanisław Dzierzbicki[4], Stefan Rosiński[5].

Przypisy edytuj

  1. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom VI: Kępna-Koźmińska. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2000, s. 147. ISBN 83-88372-04-4.
  2. Kronika. † Stanisław Chełchowski. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 139 z 24 marca 1907. 
  3. Stanisław Dzięciołowski 1981 ↓, s. 168.
  4. Stanisław Dzierzbicki 1983 ↓, s. 7.
  5. Zbigniew Zakrzewski: Rosiński Stefan Leon (1888–1964). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXII. 1989–1991, s. 94–95.

Bibliografia edytuj

  • Stanisław Dzięciołowski: Centralne Towarzystwo Rolnicze w Królestwie Polskim i jego polityka agrarna, 1906-1918. Warszawa: Państwowe Wyd. Nauk., 1981.
  • Stanisław Dzierzbicki: Pamiętnik z lat wojny 1915-1918 wstęp – Janusz Pajewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00828-6.