Wikipedia

Cercestis

Cercestis Schott – rodzaj wieloletnich, zielnych pnączy lub roślin płożących, należący do rodziny obrazkowatych, liczący 8 gatunków endemicznych dla wilgotnych lasów równikowych tropikalnych rejonów Afryki, od Senegalu do Angoli i Ugandy. Nazwa naukowa pochodzi od mitycznego Kerkestesa, jednego z synów Ajgyptosa[5], lub z greckiego słowa κερκίς (kerkis), oznaczającego tkackie czółenko[6].

Cercestis
Ilustracja
Cercestis dinklagei
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

żabieńcowce

Rodzina

obrazkowate

Podrodzina

Aroideae

Rodzaj

Cercestis

Nazwa systematyczna
Cercestis Schott
Oesterr. Bot. Wochenbl. 7: 414 (1857)
Typ nomenklatoryczny

Cercestis afzelli Schott[3]

Synonimy
  • Rhektophyllum N.E.Br.
  • Alocasiophyllum Engl.[4]
Multimedia w Wikimedia Commons

Morfologia edytuj

 
Łodyga
Łodyga zielna, długa, płożąca lub pnąca, ukorzeniająca się.
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Ogonki liściowe tworzące pochwę liściową, wierzchołkowo kolankowate, o długości od 10 cm (C. kamerunianus) do 30 cm (C. afzelii). Blaszki liściowe z kanałami żywicznymi, lancetowato-sercowate, strzałkowate, oszczepowate, trójlistkowe lub nieregularnie pierzaste. Nerwacja siatkowata.
Kwiaty
Rośliny jednopienne. Pojedynczy kwiatostan, typu kolbiastego pseudancjum, pojawia się w węźle łodygi lub na jej wierzchołku, na krótkiej szypułce. Pochwa kwiatostanu w dolnej części zwinięta, w górnej łódkokształtna lub wklęsła, o długości od 2,5 do 8 cm. Kolba na całej długości pokryta kwiatami płodnymi, w dolnym fragmencie żeńskimi, w górnej męskimi. Zalążnie jednokomorowe, zawierające pojedynczy anatropowy zalążek położony niemal bazalnie. Znamiona słupków siedzące, duże, dyskowate. Kwiaty męskie 2-4-pręcikowe, stłoczone, z siedzącymi podłużno-klinowatymi główkami. Otwierające się przez wierzchołkowy otworek pylniki połączone są szerokim łącznikiem.
Owoce
Eliptyczne lub odwrotnie jajowate, jednonasienne jagody. nasiona eliptyczne, o cienkiej łupinie. Bielmo obfite. Zarodek bardzo mały, usytuowany u podstawy bielma.

Systematyka edytuj

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do plemienia Culcasieae, podrodziny Aroideae, rodziny obrazkowatych, rzędu żabieńcowców w kladzie jednoliściennych[2][7].
Pozycja rodzaju w systemie Reveala z roku 2007 (2010)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist, Takht. & Zimmerm. ex Reveal), podgromada Magnoliophytina (Frohne & U. Jensen ex Reveal), klasa Magnoliopsida (Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd obrazkopodobne (Aranae Thorne ex Reveal), rząd obrazkowce (Arales Juss. ex Bercht. & J. Presl), rodzina obrazkowate (Araceae Juss.)[8][9].
Pozycja rodzaju według Crescent Bloom (system Reveala z lat 1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina (Frohne & U. Jensen ex Reveal), klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa obrazkowe (Aridae Takht.), nadrząd obrazkopodobne (Aranae Thorne ex Reveal), rząd obrazkowce (Arales Dumort.), rodzina obrazkowate (Araceae Juss.)[10].
Gatunki[4]

Zastosowanie edytuj

Rośliny jadalne
W Gabonie młode liście i kwiatostany gatunku Cercestis mirabilis są spożywane jako warzywa[11].
Rośliny lecznicze
Liście gotowane z masłem otrzymywanym z orzechów rośliny Baillonella toxisperma oraz nieznanym gatunkiem grzyba są w Gabonie stosowane w razie kolki lub problemów wątrobowych. W Kongo sok z liści tej rośliny zmieszany z kaolinem, pieprzem melegueta i solą kamienną spożywany jest w razie problemów z sercem oraz przeciwwymiotnie[11].
Inne zastosowania
Włókniste łyko korzeni tej rośliny jest używane jako żyłka do łowienia ryb[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-20] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-05-29]. (ang.).
  4. ↑ a b R. Govaerts i D.G. Frodin, World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae), Kew: The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002, s. 1-560 [dostęp 2010-05-30] (ang.).
  5. ↑ Umberto Quattrocchi: CRC world dictionary of plants names: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. Boca Raton: CRC Press, 1999. ISBN 0-8493-2673-7.
  6. ↑ D. Gledhill: The names of plants. Cambridge [etc]: Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-521-86645-3.
  7. ↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153–1165, 2008. (ang.). 
  8. ↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families. 2008-03-29. [dostęp 2010-05-29]. (ang.).
  9. ↑ James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. 2010-05-20. [dostęp 2010-05-30]. (ang.).
  10. ↑ Crescent Bloom: Hierarchical position of the Genus Cercestis. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-05-30]. (ang.).
  11. ↑ a b c G.J.H. Grubben i O.A. Denton (red.): Plant Resources of Tropical Africa 2. Vegetables. Wageningen: PROTA Foundation, 2004.

Bibliografia edytuj

  • N.E. Brown. Aroideae. „Flora of Tropical Africa”. 8, 1902. W.T. Thiselton-Dyer. Londyn. (ang.). 

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cercestis&oldid=72083188”