Cerkiew św. Łazarza w Żółkwi

zabytkowa prawosławna cerkiew na Ukrainie

Cerkiew św. Łazarza – zabytkowa prawosławna cerkiew parafialna znajdująca się w mieście Żółkiew na Ukrainie Zachodniej.

Cerkiew św. Łazarza
dawniej kościół św. Łazarza
Костел Святого Лазаря
46-227-0084[1]
cerkiew parafialna
Ilustracja
Elewacja frontowa
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Miejscowość

Żółkiew

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Kościół Prawosławny Ukrainy

Eparchia

lwowska

Wezwanie

św. Łazarza

Wspomnienie liturgiczne

sobota przed Niedzielą Palmową;
17/30 października

Położenie na mapie Żółkwi
Mapa konturowa Żółkwi, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Żółkiew, cerkiew św. Łazarza”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Żółkiew, cerkiew św. Łazarza”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Żółkiew, cerkiew św. Łazarza”
Ziemia50°03′21″N 23°58′44″E/50,055833 23,978889

W latach 1735–1946 był to rzymskokatolicki kościół i szpital pw. św. Łazarza.

Historia obiektu edytuj

W 1627 Zofia (z Daniłowiczów) Żółkiewska ufundowała w Żółkwi niewielki drewniany kościółek i szpital pw. św. Łazarza dla siedmiu ubogich chorych. W 1735 jej wnuk, królewicz Jakub Sobieski, wystawił nowe murowane budynki kościoła i szpitala, które zachowały się do dziś. Po rozbiorach Austriacy na terenie świątyni i szpitala urządzili magazyny. W 1861 przywrócono poprzednie użytkowanie w budynkach zespołu. W 1873 żółkiewski proboszcz sprowadził z Krakowa siostry felicjanki, które otworzyły w murach szpitala dwuklasową szkołę dla dziewcząt i założyły niewielki klasztor. Świątynię konsekrowano pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. W 1946 władze radzieckie skasowały klasztor, a budynki ponownie zamieniły w magazyny[2]. Od 1991 świątynia funkcjonuje jako cerkiew prawosławna pw. św. Łazarza[3], najpierw w jurysdykcji Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej, a od 15 grudnia 2018 Kościoła Prawosławnego Ukrainy[4].

Architektura i wyposażenie edytuj

Kościół zbudowano na planie krzyża greckiego. Ośmioboczna nawa przykryta jest kopułą na wysokim bębnie. Fasadę flankuje para lizen dźwigających trójkątny szczyt z fryzem arkadowym. Do kościoła przylegają parterowe budynki dawnego szpitala[2].

Wewnątrz, dekoracje i wyposażenie z czasów klasztoru nie zachowały się. Niektóre elementy wyposażenia kościoła znajdują się obecnie w kościele sióstr felicjanek w Przemyślu.

Przypisy edytuj

  1. Костел Святого Лазаря. Państwowy Rejestr Zabytków Nieruchomych Ukrainy. [dostęp 2019-07-16]. (pol.).
  2. a b Grzegorz Rąkowski: Ziemia Lwowska. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2007, s. 128. ISBN 978-83-89188-66-3. [dostęp 2019-07-22].
  3. Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina Zachodnia. Wydawnictwo Bezdroża, Kraków 2007, s. 464. ISBN 978-83-60506-52-3.
  4. Tadeusz A. Olszański: Historyczne zjednoczenie Kościołów prawosławnych Ukrainy. osw.waw.pl, 17 grudnia 2018. [dostęp 2019-07-23].